Thấy gì từ cách người Nhật Bản phân loại rác

Tình trạng ô nhiễm rác thải ở các nước châu Á là một vấn đề nghiêm trọng và đang ngày càng gia tăng, đặc biệt tại các quốc gia có dân số đông và nền kinh tế phát triển nhanh như Trung Quốc, Ấn Độ, Indonesia, Philippines và Việt Nam. Các quốc gia này phải đối mặt với khối lượng rác thải sinh hoạt, công nghiệp, và nông nghiệp khổng lồ, mà hệ thống xử lý rác thải hiện tại không theo kịp tốc độ tăng trưởng.

Đáng nói hơn, nhiều nước châu Á xử lý rác thải bằng cách vứt bỏ chúng ở những bãi rác lộ thiên khổng lồ gây ra ô nhiễm môi trường, bệnh tật lây lan và sinh ra nhiều khí thải mê-tan. Chính vì thế, hệ thống phân loại rác thải ở Nhật Bản trở thành điểm sáng khiến nhiều quốc gia muốn học hỏi.

Nhật Bản có hệ thống phân loại rác chi tiết

Ở Nhật Bản, phân loại rác không chỉ là một quy định của chính quyền, mà đã trở thành một phần nếp sống hằng ngày của người dân và mọi người vui vẻ thực hiện. Tùy theo từng địa phương, rác có thể được phân chia thành từ 4 đến hơn 10 loại khác nhau.

Người Nhật Bản phân loại rác thải rất chi tiết, khoa học. (Nguồn ảnh: Poliva)

Đó là rác đốt được bao gồm rác thải nhà bếp, giấy vụn, quần áo cũ, chất thải thực phẩm, và các loại nhựa không có ký hiệu tái chế. Ngược lại, rác không đốt được là kim loại, thủy tinh, đồ điện tử nhỏ, và một số loại nhựa không tái chế được. Rác tái chế dành cho chai lọ, lon, giấy, bìa cứng, và các loại vật liệu có thể tái chế. Rác có hại gồm pin, bóng đèn huỳnh quang, các loại bình xịt, và các vật phẩm chứa hóa chất độc hại nên cần được xử lý đặc biệt để tránh gây ô nhiễm môi trường. Ngoài ra còn có rác cồng kềnh như đồ nội thất, thiết bị điện tử cỡ lớn và không thể thu gom theo cách thông thường.

Người dân nước khác có thể thấy bảng phân loại này khá phức tạp, khó nhớ nhưng người dân Nhật Bản đều được học cách phân loại rác chính xác từ khi còn nhỏ. Ngay từ cấp mẫu giáo và tiểu học, học sinh Nhật đã được dạy cách phân loại rác và tôn trọng môi trường.

Thêm vào đó, chính quyền địa phương truyền thông hướng dẫn tới người dân rất chi tiết. Người Nhật Bản được cung cấp lịch đổ rác cụ thể cho từng loại, đúng ngày, đúng giờ và họ phải tuân thủ nghiêm ngặt. Nếu rác không được phân loại đúng, đơn vị thu gom có quyền từ chối tiếp nhận, để lại giấy nhắc nhở và hành vi vi phạm liên tiếp có thể bị xử phạt.

Người Việt Nam đang làm quen với phân loại rác tại nguồn. (Nguồn ảnh: Báo Chính phủ)

Phân loại rác - kinh nghiệm Nhật Bản

Trong một hội thảo, ông Bùi Ngọc Tú – Trưởng phòng Kỹ thuật Công nghệ, Công ty TNHH MTV Môi trường đô thị Hà Nội (URENCO) cho biết, đơn vị này đã tiên phong thí điểm phân loại rác thành 4 nhóm (tái chế, cồng kềnh, nguy hại, còn lại) tại 5 khu vực trung tâm thành phố và đầu tư hơn 40 phương tiện hiện đại, đồng thời đào tạo nhân lực để đáp ứng quy trình mới. Nhưng ông Tú cũng chỉ ra ba khó khăn lớn khi áp dụng phân loại rác tại Việt Nam: “Thứ nhất, hạ tầng tiếp nhận và xử lý không đồng bộ. Các điểm tập kết, trạm trung chuyển phù hợp cho từng loại rác sau phân loại còn thiếu, đặc biệt là tại các khu vực nội thành do hạn hẹp quỹ đất. Thứ hai, nhận thức và thói quen của người dân chưa ổn định. Tình trạng bỏ rác sai giờ, sai nơi quy định vẫn còn phổ biến, khiến nỗ lực phân loại ở một số nơi trở nên vô nghĩa. Thứ ba, hiện nay chưa có đơn giá mới áp dụng cho rác thải sau phân loại. Đơn giá duy trì vệ sinh môi trường đang áp dụng chưa được tính đúng, tính đủ, gây khó khăn cho doanh nghiệp trong việc đầu tư, vận hành".

Tân Cương