Thấy gì từ thỏa thuận khung về thương mại Mỹ-Trung?

Tuần qua, Mỹ và Trung Quốc đã ký một thỏa thuận khung về thương mại sau hai vòng đàm phán tại Geneva và London vào tháng 5 và tháng 6. Động thái này đánh dấu một diễn biến tích cực nhằm giải quyết các bất đồng thương mại giữa hai nền kinh tế hàng đầu thế giới.

Thỏa thuận khung

Tuần trước, Tổng thống Mỹ Donald Trump nói rằng Mỹ đã ký một thỏa thuận khung về thương mại với Trung Quốc hôm 25-6. “Trong thỏa thuận với Trung Quốc, chúng ta đang bắt đầu tiếp cận thị trường Trung Quốc. Những điều trước đây gần như không thể xảy ra” - ông Trump nói thêm nhưng không công bố thông tin chi tiết về thỏa thuận.

Một quan chức Nhà Trắng cho biết Mỹ đã đạt được thỏa thuận với Trung Quốc về cách thúc đẩy nhanh quá trình vận chuyển đất hiếm sang Mỹ.

Sau đó, Bộ trưởng Thương mại Mỹ Howard Lutnick nói rằng Mỹ và Trung Quốc đã ký một thỏa thuận chính thức hóa các điều khoản đã đạt được trong các cuộc đàm phán thương mại trước đó. “Họ sẽ cung cấp đất hiếm cho chúng tôi” - ông Lutnick nói trong một cuộc phỏng vấn của hãng tin Bloomberg, đồng thời cho biết Washington sẽ dỡ bỏ các “biện pháp đối phó” của mình sau khi cam kết đó được thực hiện.

Phái đoàn Mỹ và Trung Quốc tại cuộc đàm phán ở London (Anh) ngày 9-6. Ảnh: LiYin/TÂN HOA XÃ

Ngày 27-6, Bộ Thương mại Trung Quốc xác nhận về thỏa thuận trên, nói rằng Bắc Kinh sẽ xem xét và phê duyệt các đơn xin xuất khẩu đối với các mặt hàng thuộc diện kiểm soát nếu đáp ứng đầy đủ các yêu cầu đã đề ra. Trong khi đó, Mỹ sẽ dỡ bỏ một loạt biện pháp hạn chế trước đây áp đặt đối với Trung Quốc, theo tờ China Daily.

Hai bên cũng đã nhất trí tiếp tục tận dụng cơ chế tham vấn kinh tế và thương mại song phương nhằm mở rộng đồng thuận, giảm thiểu hiểu lầm, tăng cường lòng tin lẫn nhau và thúc đẩy hợp tác thực chất. Mục tiêu là cùng nhau thúc đẩy sự phát triển lành mạnh, ổn định và bền vững của quan hệ kinh tế và thương mại Trung-Mỹ, theo Bộ Thương mại Trung Quốc.

Theo đài CNN, phát ngôn trên được đưa ra như một phản hồi cho câu hỏi cụ thể về việc “Trung Quốc sẽ đẩy nhanh xuất khẩu đất hiếm sang Mỹ". Đất hiếm – yếu tố thiết yếu trong mọi thứ từ thiết bị điện tử hàng ngày đến tiêm kích chiến đấu – đã trở thành tâm điểm trong căng thẳng thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới trong những tuần gần đây, khi cuộc leo thang thuế quan ăn miếng trả miếng giữa hai nước chuyển thành một cuộc đối đầu về chuỗi cung ứng.

Quá trình hướng tới một thỏa thuận thương mại Mỹ-Trung bắt đầu khi các nhà đàm phán Trung Quốc và Mỹ đồng ý thiết lập một “cơ chế tham vấn thương mại” trong các cuộc gặp tại Geneva (Thụy Sĩ) tháng trước. Tại đây, hai bên nhất trí giảm thuế nhập khẩu của Mỹ đối với hàng hóa Trung Quốc từ 145% xuống còn 30%, thuế của Trung Quốc đối với hàng hóa Mỹ từ 125% xuống 10%.

Đầu tháng này, quan chức Mỹ và Trung Quốc đã gặp nhau tại thủ đô London (Anh) để thảo luận về vấn đề thuế quan và đạt được đồng thuận "trên nguyên tắc về một thỏa thuận khung” .

Bước tiến tích cực

Giới quan sát nhận định rằng tiến triển hiện tại giữa Trung Quốc và Mỹ phản ánh nỗ lực chuyển đổi đồng thuận thành hành động cụ thể. Những biện pháp thực tiễn như vậy mang lại sự hỗ trợ quan trọng cho tất cả các bên, bao gồm doanh nghiệp Mỹ, bằng cách giúp ổn định chuỗi cung ứng và tăng cường khả năng chống chịu trong phát triển

Ông Vương Chí Dân - nhà nghiên cứu tại Học viện Nghiên cứu Kinh tế Mở Trung Quốc trực thuộc Đại học Kinh tế và Thương mại Quốc tế (Trung Quốc) - cho biết rằng mối quan hệ kinh tế và thương mại được cải thiện giữa Trung Quốc và Mỹ có thể mang lại sự chắc chắn và ổn định hơn cho nền kinh tế toàn cầu.

“Việc đạt được tiến triển trong giải quyết các tranh chấp thương mại giữa hai nước sẽ có lợi không chỉ cho Trung Quốc và Mỹ, mà còn cho cả thế giới” - ông Vương nhận định.

Chung quan điểm, GS Thái Thanh Phong từ Trường Kinh tế thuộc ĐH Hạ Môn (tỉnh Phúc Kiến) cho rằng bản chất cốt lõi của thương mại quốc tế là lợi ích song phương và kết quả cùng thắng. “Với mức độ chuyên môn hóa ngày càng cao trong các chuỗi giá trị toàn cầu, các nền kinh tế hiện đang phụ thuộc lẫn nhau hơn bao giờ hết, khiến thịnh vượng chung trở thành một kết quả tất yếu” - ông Thái nói.

Phó Thủ tướng Trung Quốc Hà Lập Phong (phải) và Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent tại cuộc đàm phán ở London (Anh) ngày 9-6. Ảnh: TÂN HOA XÃ

Bà Cốc Linh Bình - trưởng bộ phận xuất khẩu của một công ty linh kiện ở tỉnh Chiết Giang (Trung Quốc) - nói rằng động thái này sẽ giúp xóa bỏ tâm lý chờ đợi giữa các doanh nghiệp Trung Quốc và Mỹ, từ đó thúc đẩy họ tham gia tích cực hơn vào thương mại song phương.

“Chúng tôi hy vọng cả hai bên sẽ đạt được nhiều tiến triển hơn trong các cuộc đàm phán sắp tới dựa trên nguyên tắc bình đẳng thương mại, công ty tin tưởng vào khả năng tìm kiếm các cơ hội tăng trưởng mới tại thị trường Mỹ cũng như ở các quốc gia khác” - bà Cốc nói.

Ông Alfredo Montufar-Helu - cố vấn cấp cao tại Trung tâm Trung Quốc thuộc tổ chức tư vấn The Conference Board (Mỹ) - nhận định rằng thỏa thuận trên là "đáng khích lệ", nhưng không nên đặt quá cao kỳ vọng, chỉ ra việc thiếu thông tin chi tiết về việc hạn chế xuất khẩu đất hiếm nào sẽ được nới lỏng, ngoài nam châm.

Ông Montufar-Helu nói thêm rằng vì cả hai bên đều coi đất hiếm là "một con bài mặc cả quan trọng trong các cuộc đàm phán trong tương lai", nên hoạt động thương mại đối với những mặt hàng này có khả năng sẽ vẫn bị hạn chế, theo hãng tin CNBC.

Mặc dù thỏa thuận khung đánh dấu một bước tiến, nhưng nhiều vấn đề thương mại kéo dài giữa Mỹ và Trung Quốc vẫn chưa được giải quyết, đòi hỏi hai bên trao đổi, tiếp xúc nhiều hơn nữa. Những vấn đề này bao gồm: mức thuế quan áp đặt lên hàng trăm tỉ USD hàng hóa, tranh chấp về bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ, cũng như lo ngại liên quan chuyển giao công nghệ.

Chính quyền ông Trump cũng đã áp đặt mức thuế 20% lên Trung Quốc liên quan fentanyl (một loại ma túy cực độc). Trung Quốc và Mỹ đang tiến hành đàm phán về vấn đề fentanyl, và các quan chức trong chính quyền ông Trump bày tỏ sự lạc quan về những tiến triển đạt được sau cuộc gặp tại Geneva.

Ông Hầu Kiến Quốc - Phó Chủ tịch Hiệp hội Nghiên cứu Tổ chức thương mại thế giới Trung Quốc - nói với tờ Thời báo Hoàn cầu rằng kết quả của các cuộc đàm phán tại London đóng vai trò là phép thử cho sự chân thành và uy tín của cả hai bên.

“Liệu hai nước có thực sự tiến tới gần nhau hay không phụ thuộc vào hành động của họ để thực hiện sự đồng thuận và các cam kết đã đạt được” - ông Hầu lưu ý, nói thêm rằng nếu vòng hợp tác này diễn ra suôn sẻ, nó sẽ đặt nền tảng vững chắc cho các cuộc đàm phán trong tương lai và giúp xây dựng khuôn khổ tin cậy lẫn nhau mạnh mẽ hơn giữa Trung Quốc và Mỹ.

THẾ VINH