Thấy gì từ vụ anh trai lái Lexus tông em gái tử vong ở Tây Ninh?

Thành là người điều khiển xe Lexus đâm thẳng vào người chị N.T.B.S (SN 1983, em gái ruột của Thành) tại nhà chị N.T.H (SN 1976, chị gái ruột) vào trưa ngày 30/11 tại ấp Thuận Tây, xã Bến Cầu, tỉnh Tây Ninh, khiến chị S tử vong. Nguyên nhân do mâu thuẫn tranh chấp về tiền bạc, đất đai trong gia đình nhiều năm không được giải quyết.

Thành điều khiển xe lao vào các chị em ruột.

Trao đổi với PV Tri thức và Cuộc sống, TS.LS Đặng Văn Cường, Giảng viên khoa Luật và Lý luận chính trị, Trường Đại học Thủy Lợi cho rằng, Thành dùng xe ô tô cố ý đâm vào người khác là hành vi nguy hiểm, có dấu hiệu của tội giết người, kể cả trường hợp nạn nhân không tử vong. Do đó, cơ quan điều tra tạm giữ hình sự đối tượng này để điều tra về tội giết người là có căn cứ.

Kết quả điều tra ban đầu, nguyên nhân từ mâu thuẫn gia đình nghiêm trọng. Trước đó, Thành bị chị gái ruột khiêu khích, kích động tinh thần dẫn đến sự việc xảy ra. Quá trình điều tra vụ án, cơ quan điều tra sẽ làm rõ nguyên nhân động cơ sự việc, làm rõ nhận thức, thái độ, diễn biến hành vi của các bên, đánh giá hậu quả đã xảy ra để xem xét xử lý theo quy định của pháp luật.

Theo luật sư Cường, Thành là người đã thành niên, có khả năng nhận thức và điều khiển hành vi. Thành nhận thức được việc ô tô là nguồn nguy hiểm cao độ, nếu sử dụng ô tô để đâm vào người khác hoàn toàn có thể dẫn đến án mạng nhưng vẫn cố ý thực hiện và bỏ mặc hậu quả chết người xảy ra. Thực tế đã có nạn nhân tử vong nên hành vi thỏa mãn dấu hiệu cấu thành tội phạm về tội giết người được quy định tại điều 123 Bộ luật Hình sự.

Trong vụ việc này có 2 người phụ nữ là chị em ruột của Thành bị tông xe, ngoài ra còn có cả một trẻ em nên hành vi phạm tội với người dưới 16 tuổi và sử dụng phương tiện có thể làm chết nhiều người... nên bị can sẽ phải đối mặt với khung hình phạt cao nhất của tội giết người.

Điều đáng chú ý, cơ quan điều tra xác định nguyên nhân xuất phát từ mâu thuẫn đất đai, mâu thuẫn tài sản trong gia đình đã được hòa giải nhưng chưa có hướng giải quyết. Mẹ và chị em gái của nghi phạm sử dụng tiền của nghi phạm để mua nhà đất nhưng không trả lại dẫn đến tranh chấp xảy ra. Quá trình giải quyết tranh chấp, chị và em gái còn có nhiều hành vi có tính chất kích động, khiêu khích dẫn đến người đàn ông này mất bình tĩnh và thực hiện hành vi phạm tội. Đây là tình tiết đáng chú ý cần phải làm rõ để xác định người này có thực hiện hành vi giết người “trong trạng thái tinh thần bị kích động mạnh” hay không?

Thành tại cơ quan Công an.

Nếu có căn cứ cho thấy, bị can đã thực hiện hành vi giết người trong trạng thái tinh thần bị kích động mạnh do hành vi trái pháp luật của nạn nhân gây ra chỉ có thể chuyển tội danh từ tội giết người sang Tội giết người do tinh thần bị kích động mạnh được quy định tại điều 125 Bộ luật Hình sự.

Trong vụ việc mâu thuẫn, tranh chấp dẫn đến ẩu đả xô xát, tinh thần của các bên đều bị kích động, tuy nhiên được xác định là kích động mạnh hay không sẽ phụ thuộc vào nhiều yếu tố để xem xét.

Trường hợp chưa đủ căn cứ để xác định hành vi là giết người trong trạng thái tinh thần bị kích động mạnh cũng có thể xác định nạn nhân có lỗi một phần, đây là tình tiết giảm nhẹ một phần trách nhiệm hình sự cho người phạm tội trong tình huống này.

Quá trình điều tra vụ án này, không chỉ làm rõ hành vi phạm tội, đánh giá hậu quả của hành vi nguy hiểm cho xã hội mà còn cần phải làm rõ nguyên nhân động cơ phạm tội, làm rõ những yếu tố khiến cho tranh chấp căng thẳng đến mức mất kiểm soát. Tại sao các bên không đưa vấn đề ra pháp luật để được giải quyết theo thủ tục tố tụng dân sự đối với tranh chấp tài sản? Sẽ làm rõ hành vi khiêu khích và vấn đề mua bán nhà đất để xác định nạn nhân có lỗi một phần hay không?

Tiến sĩ, luật sư Đặng Văn Cường

Vụ việc sẽ là bài học cho nhiều người khi vấn đề đạo đức không được coi trọng, những tranh chấp dân sự không có hướng giải quyết tích cực dẫn đến hậu quả nghiêm trọng. Đồng thời cũng là bài học cho chính quyền địa phương trong việc tổ chức hòa giải cơ sở, với những vụ việc tranh chấp khiếu kiện nếu không thể hòa giải được, cần hướng dẫn các đương sự khởi kiện sớm, tòa án dân sự cũng phải thiện chí trong việc thụ lý giải quyết, tránh những tranh chấp dân sự kéo dài dẫn đến bùng nổ cảm xúc, mất kiểm soát về hành vi mà án mạng xảy ra như vụ án này.

Tuy nhiên, hành vi của Thành là rõ ràng trái pháp luật, không có gì bao biện. Dù là giết người hay giết người trong trạng thái tinh thần bị kích động mạnh cũng là hành vi vi phạm pháp luật. Đây là bài học cho nhiều người trong việc lựa chọn cách giải quyết mâu thuẫn. Khi sự việc mâu thuẫn tranh chấp dân sự không được hòa giải hoặc hòa giải không có kết quả cần phải khởi kiện đến tòa án để được giải quyết theo thủ tục tố tụng dân sự, tuyệt đối không được tự xử bằng những hành vi bạo lực.

Vụ án sẽ là tiếng chuông cảnh tỉnh về tình thân, về đạo đức và thái độ ứng xử giữa các thành viên trong gia đình.

Theo lời khai của Thành, năm 2003, Thành mở công ty chuyên kinh doanh nước suối tại Campuchia và nhiều lần gửi tiền về cho mẹ ruột để mua đất, xây nhà. Năm 2007, mẹ ruột tố cáo Thành đe dọa giết mình, dẫn đến việc Thành bị bắt và bị tòa án ở Campuchia tuyên phạt 48 năm tù về tội Cố ý giết người. Sau 15 năm, Thành được giảm án.

Khoảng năm 2022, mẹ Thành cùng các chị, em qua Campuchia thăm nuôi và hứa trả lại đất và nhà cho Thành sau khi ra tù. Tuy nhiên, lúc Thành ra tù, các thành viên trong gia đình không chịu trả lại đất và nhà như đã hứa, dẫn đến mâu thuẫn kéo dài, dù chính quyền địa phương nhiều lần tổ chức hòa giải.

Ngày 30/11, khi lái ô tô trên đường, bị chị gái dùng vòi xịt nước nhiều lần, Thành bực tức lùi xe rồi tông thẳng vào nhà chị gái. Phương tiện tông trúng vào người bà S. (em ruột bà H. và Thành) khiến nạn nhân bị thương nặng và tử vong. Thành nhiều lần lùi xe định tông bà H, nhưng người này tránh được.

Hải Ninh