Thầy giáo trường chuyên chỉ cách đạt điểm cao bài thi Ngữ văn tốt nghiệp THPT

Năm 2025 là năm đầu tiên kì thi tốt nghiệp trung học phổ thông được tổ chức theo chương trình mới (chương trình THPT Quốc gia năm 2018). Đặc biệt, đối với môn Ngữ văn, đây là lần đầu tiên ngữ liệu trong toàn bộ đề thi được ra ngoài sách giáo khoa. Sự thay đổi này chắc chắn sẽ ít nhiều khiến chúng ta cảm thấy bỡ ngỡ, lúng túng. Để ôn tập tốt và đạt kết quả cao cho bài thi môn Ngữ văn, các em nên lưu ý một số điểm sau:

Bám sát vào cấu trúc, ma trận đề thi đã được Bộ GD công bố để ôn tập

Cấu trúc gồm 2 phần: Đọc hiểu và viết. Phần đọc hiểu (4 điểm) cho một văn bản ngoài sách giáo khoa hỏi 5 câu hỏi nhỏ. Phần viết (6 điểm) gồm 2 câu: Câu viết đoạn văn 2 điểm và câu viết bài văn 4 điểm.

Trong đó, nếu văn bản đọc hiểu là văn bản văn học thì viết đoạn nghị luận văn học (NLVH), bài nghị luận xã hội (NLXH); nếu văn bản đọc hiểu là văn bản nghị luận hoặc thông tin thì viết đoạn NLXH và bài NLVH). Việc ôn tập phải đảm bảo vững về kiến thức và nhuần nhuyễn về kĩ năng làm bài đối với từng phần, từng câu. Cụ thể:

- Phần đọc hiểu (4 điểm): Cần nắm vững những kiến thức nền tảng như: tri thức thể loại (thể thơ, nhân vật trữ tình, cảm hứng chủ đạo, ngôi kể, lời thoại, điểm nhìn trần thuật…); tri thức tiếng Việt (biện pháp nghệ thuật, biện pháp tu từ, đặc điểm ngôn ngữ…); phương thức biểu đạt, thao tác lập luận,… Đọc kĩ từng câu hỏi, bám sát vào văn bản để trả lời. Với phần đọc hiểu nên trả lời ngắn gọn, rõ ý, đi thẳng vào câu hỏi, trả lời thẳng vào vấn đề.

- Phần viết (6 điểm), gồm câu viết đoạn văn (2 điểm) và câu viết bài văn (4 điểm).
+ Với câu viết đoạn, cần xác định kĩ những yêu cầu của đề: hình thức (đoạn văn), dung lượng (khoảng 200 chữ), nội dung. Nếu là đoạn nghị luận văn học, đề yêu cầu nghị luận khía cạnh nào của tác phẩm thì tập trung vào khía cạnh đó, chú trọng làm rõ hai phương diện: nội dung tư tưởng và hình thức nghệ thuật. Nếu là đoạn nghị luận xã hội, bám sát vào vấn đề được ra, tìm ý và tiến hành triển khai một cách hợp lí.

+ Với câu viết bài, cần xác định yêu cầu của đề: hình thức (bài văn, đảm bảo bố cục: mở bài, thân bài, kết bài), dung lượng (khoảng 600 chữ), nội dung. Nếu là bài nghị luận văn học thì tùy vào thể loại của tác phẩm mà phân tích theo đặc trưng thể loại.

Cần tập trung phân tích trên 2 phương diện: Nội dung tư tưởng (Đề tài, chủ đề, thông điệp…), nghệ thuật (Thể thơ, ngôn ngữ, hình ảnh, nghệ thuật kể chuyện, nghệ thuật xây dựng nhân vật…). Nếu là bài nghị luận xã hội thì bám sát vào vấn đề để tìm ý và triển khai. Lưu ý một số ý cơ bản cần đảm bảo: Giải thích để tìm ý nghĩa; dùng lí lẽ để bàn luận, thể hiện quan điểm; nêu bằng chứng; nêu ra bài học nhận thức và hành động…

Đọc câu hỏi trước rồi đọc văn bản sau

Làm cách này, ngay từ lần đọc văn bản đầu tiên, các em đã hình dung được câu trả lời dành cho câu hỏi nằm ở phần nào trong văn bản. Đồng thời, khi đọc câu hỏi, các em nên gạch chân những từ khóa quan trọng để tập trung sự chú ý, tránh lan man, xa đề.

Bám sát vào đề thi và đáp án tham khảo của Bộ GD-ĐT

Nên bám sát vào đề thi và đáp án tham khảo của Bộ GD-ĐT (đặc biệt là đề tham khảo lần 2, công bố ngày 18/10/2025, để ôn tập vì đề thi này mang tính định hướng cho đề thi chính thức. Bám vào đề thi này để ôn tập, chúng ta sẽ tiếp cận khá sát với đề thi chính thức.

Lưu ý việc đề thi năm nay toàn bộ ngữ liệu không có trong SGK

Nghĩa là các ngữ liệu đó chúng ta chưa hề được học, chưa hề được nghe giảng. Trước những đề thi lạ như vậy, các em cần giữ tâm lí bình tĩnh, tuyệt đối không được hoảng hốt, lo sợ. Chỉ cần đọc kĩ đề, câu hỏi, sau đó suy nghĩ cẩn trọng, nắm chắc phương pháp làm bài theo từng dạng, các em sẽ xử lí tốt tất cả mọi vấn đề dù lạ đến đâu.

Phân bố thời gian làm bài hợp lí cho từng phần, từng câu.

Các em nên dành ra vài phút để đọc kĩ lại bài và sửa lỗi trước khi nộp bài.

Hồ Tấn Nguyên Minh