Thay lãnh đạo, Samoa quyết hoãn hợp tác hạ tầng với Trung Quốc

Thủ tướng sắp nhậm chức của quốc đảo Samoa cam kết sẽ hoãn kế hoạch hợp tác trị giá 100 triệu USD với Trung Quốc để xây dựng cầu cảng ở vịnh Vaiusu, hãng tin Reuters ngày 20-5 cho hay.

Dự án xây dựng cầu cảng tại vịnh Vaiusu, gần thủ đô Apia, đã trở thành một vấn đề gây chia rẽ tại Samoa và ảnh hưởng không nhỏ tới kết quả bầu cử hồi tháng trước. Đảng của đương kim Thủ tướng Tuilaepa Sailele Malielegaoi đã mất nhiều ghế tại Quốc hội, khiến nhà lãnh đạo này phải trao lại quyền lực sau hơn 22 năm cầm quyền.

Bà Fiame Naomi Mataafa, người dự kiến sẽ giữ chức Thủ tướng Samoa, cho biết bà có dự định duy trì quan hệ tốt đẹp với Trung Quốc, song lưu ý rằng chính quyền mới tại Apia có nhiều nhu cầu cấp bách hơn phải giải quyết trước.

Thủ tướng sắp nhậm chức của Samoa, bà Fiame Naomi Mataafa. Ảnh: SHE THE PEOPLE

Bà Fiame cho rằng Samoa cần hoãn dự án phát triển cảng ở vịnh Vaiusu vì khoản đầu tư 100 triệu USD (2,3 ngàn tỉ đồng) là quá sức với quốc đảo nhỏ bé này.

"Samoa là một đất nước nhỏ bé. Các cảng biển và sân bay của chúng tôi đáp ứng được nhu cầu của chúng tôi" - bà Fiame nhấn mạnh, đồng thời cho biết các khoản tiền mà Samoa vay từ Trung Quốc đã là "một vấn đề cấp bách" đối với cử tri quốc đảo này.

Samoa đang nợ Trung Quốc khoảng 160 triệu USD (hơn 3,6 ngàn tỉ đồng), chiếm 40% số nợ nước ngoài của quốc đảo chỉ với 200.000 dân này.

"Rất khó để tưởng tượng rằng chúng tôi sẽ cần tới quy mô được đề xuất cho dự án cụ thể này (tức dự án cảng ở vịnh Viausu - PV) khi có nhiều dự án cấp bách hơn mà chính phủ cần ưu tiên" - bà Fiame nói tiếp.

Tuyên bố của bà Fiame đánh dấu sự chấm dứt lập trường của Apia thân thiện với Bắc Kinh. Trước đó, ông Tuilaepa được cho là một đồng minh thân cận của Trung Quốc.

Ông Tuilaepa nhiều lần mô tả cầu cảng tại vịnh Vaiusu là một "dự án được Trung Quốc tài trợ", sẽ tạo ra nhiều việc làm cần thiết và thúc đẩy thương mại và du lịch ở Samoa. Thiết kế và các điều khoản tài chính cho dự án này chưa được công bố khi mà quá trình đàm phán vẫn còn trong giai đoạn cuối cùng.

Bộ Ngoại giao Trung Quốc và văn phòng của ông Tuilaepa chưa có bình luận về tuyên bố của bà Fiame.

Bà Fiame là con gái của cố lãnh đạo Mataafa Faumuina Mulinuʻu II - thủ tướng đầu tiên của nước Samoa độc lập.

Hôm 17-5, sau những tranh cãi về kết quả bầu cử, Tòa án Tối cao Samoa đã bác đề xuất của phía ông Tuilaepa về việc xóa bỏ kết quả kiểm phiếu để tổ chức lại cuộc tổng tuyển cử, qua đó xác nhận thắng lợi của phía bà Fiame. Sớm nhất là vào ngày 21-5, chính quyền mới sẽ được lập ra tại Apia.

Ngoài ra, dự án ở vịnh Viausu từng khiến giới quan sát lo ngại về cuộc cạnh tranh mới giữa Trung Quốc và Mỹ ở Thái Bình Dương. Mỹ có một vùng lãnh thổ không có quyền lập hiến tên Samoa thuộc Mỹ, nằm cách quốc đảo Samoa chỉ 164 km về phía đông.

Bà Fiame đã tuyên bố Samoa sẽ duy trì quan hệ tốt đẹp với cả Trung Quốc và Mỹ.