Thầy trò trường nội trú 10 năm 'ăn nhờ, ở đậu'

Cô Nguyễn Thị Hà dạy lý thuyết môn Tin học trên lớp.

10 năm qua, trường trong tình cảnh dạy, học nhờ. Đặc biệt, sau trận lũ lịch sử năm 2018 đến nay, thầy trò phải tá túc nhiều địa điểm để dạy học, ở nội trú, với cơ sở vật chất tạm bợ, thiếu thốn.

Dạy nhờ, học nhờ

Năm học 2023 - 2024, Trường Phổ thông dân tộc nội trú THCS huyện Con Cuông tiếp tục làm hồ sơ xin gia hạn thời gian mượn cơ sở vật chất dạy học của Trường Trung cấp nghề trên địa bàn. Đây cũng là năm thứ 10 kể từ ngày thành lập, thầy trò nhà trường chịu cảnh dạy học nhờ đầy vất vả, tạm bợ.

Theo đó, Trường Trung cấp nghề dân tộc nội trú huyện Con Cuông cho mượn dãy nhà 2 tầng làm phòng học cho 12 lớp. Ban giám hiệu và kế toán gồm 4 người chung 1 phòng làm việc chưa đến 15m2. Một phòng khác với diện tích tương tự được bố trí phòng chờ giáo viên. Ngoài ra không có phòng học chức năng, thực hành, thí nghiệm nào.

Cô Nguyễn Thị Hà - giáo viên dạy Tin học của trường chia sẻ: “Môn học cần được thực hành trên máy tính. Tuy nhiên do không có phòng máy, giáo viên đành linh hoạt dạy lý thuyết tại lớp, phần thực hành cô trò di chuyển sang Trung tâm Giáo dục thường xuyên huyện cách hơn 1km để học”.

Góc chân cầu thang từ tầng 1 lên tầng 2 dãy phòng học được nhà trường cải tạo thành phòng y tế kiêm thư viện, thiết bị, Đoàn đội. Trong gian phòng chật hẹp, thiếu ánh sáng, mọi chỗ trống được tận dụng để chứa tài liệu, bàn ghế làm việc và cả đồ thí nghiệm Hóa học. Cô Trần Thị Ánh Nguyệt, nhân viên y tế học đường cho biết: “Năm nay, chúng tôi kê được thêm giường đơn, những năm trước không có khoảng trống để đặt giường. Mọi thứ thiếu thốn, vất vả không kể xiết”.

Cô Phạm Thị Hương Giang – giáo viên môn Hóa học của trường nói thêm: “Phòng hỗn hợp này chúng tôi chỉ để một số hóa chất khô như kẽm, kali… nhưng phần lớn đã hết. Nhà trường không dám mua đủ thiết bị, ống nghiệm, hóa chất vì không có nơi bảo quản an toàn. Mọi hoạt động thực hành, thí nghiệm, giáo viên chủ yếu giới thiệu với học sinh qua clip mô phỏng. Điều này gây thiệt thòi cho học sinh và ảnh hưởng đến chất lượng dạy học”.

Không chỉ thiếu phòng dạy học, khuôn viên để tổ chức chào cờ, hoạt động trải nghiệm, thể dục thể thao… cũng hạn hẹp. Bởi cơ sở vật chất trường trung cấp nghề được thiết kế theo công năng khác trường THCS. Nhà trường chỉ được mượn khoảng không gian nhỏ trước dãy phòng học, còn lại là nơi dạy học bằng lái xe và hoạt động đào tạo khác của trường nghề.

Học sinh dân tộc nội trú chen chúc trong gian phòng chật hẹp.

Trò nội trú ở tạm

Năm học này, Trường Phổ thông dân tộc nội trú THCS huyện Con Cuông có 385 học sinh bố trí ở tại ký túc xá mượn của Trung tâm Giáo dục thường xuyên huyện, cách nơi học khoảng 1km.

Theo thầy Hiệu trưởng Lô Văn Thiệp, toàn bộ học sinh của trường ở chen chúc trong 10 phòng nội trú, chia thành 5 phòng nam và 5 phòng nữ. Học sinh nam ở dãy nhà cấp 4 đã cũ, tường bong tróc thành từng mảng. Học sinh nữ được ưu tiên ở dãy phòng mới, nhưng lại dựng hoàn toàn bằng tôn. Mùa Đông rét, mùa Hè nắng nóng, ngột ngạt khi mỗi phòng có trên 40 em.

Bên trong mỗi phòng, mọi diện tích được tận dụng triệt để. Phần lớn dùng để kê dãy giường 2 tầng, chỉ sót lại khoảng trống nhỏ ở giữa làm lối đi lại. Sách, vở học sinh gác trên ô thông gió. Đồ dùng cá nhân treo trên tường hoặc cho vào rương nhôm đẩy xuống gầm giường hay khoảng trống nào có thể.

Nhà ăn của học sinh được tận dụng không gian phía trước của dãy phòng học Trung tâm Giáo dục thường xuyên. Đây cũng là nơi để các em học bài buổi tối vì phòng ở thiếu ánh sáng, không có diện tích.

Thầy Lô Văn Thiệp chia sẻ thêm: “Những năm gần đây, trường không dám tuyển đủ chỉ tiêu, vì cơ sở vật chất tạm bợ, nhất là không đáp ứng được nơi ở cho học sinh. Ví dụ năm nay chỉ tiêu khối 6 là 105 em, nhưng trường chỉ tuyển 96 em. Điều kiện sinh hoạt, học tập cho học sinh; công tác giáo dục, quản lý và chăm sóc của nhà trường đều bị ảnh hưởng”.

Phòng “hỗn hợp” văn thư, y tế, thiết bị kiêm Đoàn Đội được tận dụng dưới gầm cầu thang.

Ngóng trường mới

Thời điểm thành lập, do chưa có cơ sở vật chất mới nên Trường Phổ thông dân tộc nội trú THCS Con Cuông mượn cơ sở cũ của Trường THCS Bồng Khê (thôn Thanh Nam, xã Bồng Khê).

Chia sẻ của thầy Lô Văn Thiệp, để chuẩn bị chỗ ở cho học sinh, nhà trường đã vận động phụ huynh góp tranh, tre, nứa, lá và ngày công để dựng nhà ở nội trú, đào giếng lấy nước sinh hoạt. Đồng thời tận dụng khoảng không gian giữa các dãy phòng học làm bếp và chỗ ăn tập thể cho hơn 300 học sinh; khắc phục, sửa chữa, để có nơi làm việc, học tập cho cán bộ, giáo viên, học sinh. Cùng đó, sân nhà văn hóa thôn Thanh Nam tận dụng làm nơi tổ chức hoạt động thể dục thể thao cho học sinh.

Sau khi ổn định dạy học được 5 năm, đến tháng 8/2018, trận lũ chồng lũ khiến trường học bên bờ sông Lam ngập nặng. Thời điểm đỉnh lũ, nước sông dâng ngập nóc nhà nội trú, thầy trò phải gấp rút sơ tán. Nhiều tài sản, trang thiết bị dạy học, đồ dùng sinh hoạt của nhà trường, học sinh bị nước lũ cuốn trôi hoặc hư hỏng.

Để đảm bảo an toàn cho học sinh, giáo viên nhà trường, huyện Con Cuông chuyển trường về 2 địa điểm. Theo đó, hoạt động dạy học được mượn tạm của Trường Trung cấp nghề dân tộc nội trú Nghệ An; còn ký túc xá cho học sinh thì mượn của Trung tâm Giáo dục thường xuyên huyện.

Vì dạy học nhờ, ở tạm nên cơ sở vật chất Trường Phổ thông DTNT THCS Con Cuông không thể chủ động xây dựng, bổ sung. Việc vận động xã hội hóa duy nhất mà trường có thể triển khai là kêu gọi phụ huynh, nhà hảo tâm hỗ trợ mua tivi để sử dụng trong 12 phòng học.

Trước đó năm 2016, UBND tỉnh Nghệ An có quyết định phê duyệt Dự án đầu tư xây dựng Trường Phổ thông dân tộc nội trú THCS Con Cuông. Dự án gồm hạng mục như dãy nhà học, ở nội trú, nhà ăn, thi đấu, hiệu bộ… với tổng mức đầu tư 45 tỷ đồng. Địa điểm xây dựng ở thôn Trà Bồng, xã Bồng Khê. Dự án được giao cho Ban Quản lý dự án huyện Con Cuông thực hiện, với thời gian 3 năm kể từ ngày khởi công. Tuy nhiên đến nay, dự án chưa triển khai.

“Những năm qua, dù gặp nhiều khó khăn, vất vả nhưng nhà trường vẫn nỗ lực đạt chất lượng cao trong dạy học. Tuy nhiên, nguyện vọng của nhà trường, học sinh, phụ huynh là có cơ sở vật chất mới, không phải mượn các đơn vị khác. Từ đó nhà trường có thể thực hiện đầy đủ chức năng, mục tiêu của trường dân tộc nội trú, giáo dục toàn diện học sinh”, thầy Lô Văn Thiệp – Hiệu trưởng Trường Phổ thông dân tộc nội trú THCS Con Cuông chia sẻ.

Trong khi đó, ông Lê Thanh An – Trưởng phòng GD&ĐT huyện Con Cuông cho biết, phòng đã tham mưu và có nhiều ý kiến đến các cấp chính quyền để đẩy nhanh tiến độ xây dựng Trường Phổ thông dân tộc nội trú THCS huyện.

Từ năm 2011 đến nay, thực hiện Quyết định số 1640/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án củng cố và phát triển hệ thống trường Phổ thông dân tộc nội trú, Nghệ An đã phát triển từ 1 lên 8 trường dân tộc nội trú. Cụ thể, cấp THPT có 2 trường Phổ thông dân tộc nội trú THPT tỉnh Nghệ An. Còn cấp THCS có 6 trường dân tộc nội trú ở các huyện Tương Dương, Con Cuông, Quỳ Hợp, Quế Phong, Quỳ Châu, Kỳ Sơn.

Thời gian đầu mới thành lập, nhiều trường phổ thông dân tộc nội trú THCS ở các huyện chưa kịp xây dựng cơ sở vật chất mới phải dạy học mượn ở đơn vị khác. Tuy nhiên, đến nay, các trường phổ thông dân tộc nội trú trên địa bàn tỉnh Nghệ An đã có cơ sở vật chất riêng, cơ bản hoàn thiện, đầy đủ, ngoại trừ Trường Phổ thông DTNT THCS huyện Con Cuông vẫn đi học nhờ.

Hồ Lài