Thế cờ lại thay đổi

Sự thất vọng còn đến bởi kết quả của cuộc gặp vừa qua giữa ông Donald Trump và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky ở Mỹ. Phe này không thể không ngậm ngùi khi ông D.Trump lại một lần nữa thay đổi quan điểm về Nga và Ukraine, cũng như thay đổi những chủ ý dự định làm với Nga và Ukraine. Ông V.Putin lại một lần nữa thành công với việc làm thay đổi thế cờ trong cuộc chơi với ông D.Trump và với phe ủng hộ Ukraine.

Chỉ riêng việc ông D.Trump điện đàm với ông V.Putin trong bối cảnh người này gia tăng mạnh mẽ áp lực đối với Nga để ép Nga chấp nhận chấm dứt cuộc chiến ở Ukraine cũng đã là một thắng lợi chính trị, ngoại giao, tâm lý và truyền thông rất quan trọng đối với Nga.

Ông chủ Nhà Trắng đã dùng đến việc đề cập tới khả năng Mỹ cung ứng tên lửa hành trình tầm xa Tomahawk để tối đa hóa hiệu ứng áp lực đối với Nga. Ukraine và đồng minh kỳ vọng loại vũ khí này của Mỹ sẽ giúp Ukraine xoay chuyển căn bản cục diện cuộc chiến tranh. Mục đích chính mà ông V.Zelensky theo đuổi trong cuộc gặp ông D.Trump ở Mỹ là được người này đồng ý cung cấp tên lửa Tomahawk.

Ukraine, EU, NATO và đồng minh không thất vọng và hậm hực sao được khi ông D.Trump lại bất ngờ xoay về cách làm cũ là tranh thủ ông V.Putin và thuyết phục người đứng đầu Điện Kremlin chấm dứt cuộc chiến ở Ukraine. Giống như những lần trước, ông D.Trump giờ lại thuận theo những điều kiện tiên quyết của ông V.Putin cho việc chấm dứt cuộc chiến ở Ukraine, mà những điều kiện này vốn đã bị Ukraine và các đồng minh kiên quyết bác bỏ. Ông D.Trump chuyển từ gây áp lực cho Nga và tạo hy vọng cho Ukraine cùng đồng minh sang gia tăng áp lực cho chính Ukraine và đồng minh.

Có thể thấy được rất rõ điều này ở chỗ ông D.Trump, tuy không loại trừ khả năng, nhưng trước mắt không cung cấp vũ khí ấy cho Ukraine, cũng như ở chỗ thúc ép ông V.Zelensky chấp nhận những điều kiện tiên quyết của ông V.Putin.

Ông D.Trump không những chỉ đề cao và coi trọng Tổng thống Nga, mà còn khiến phe cánh của Ukraine ở châu Âu nhận một vố đau khi hẹn gặp ông V.Putin ở Budapest. Hungary là thành viên EU và NATO, đã tuyên bố ra khỏi Tòa án quốc tế của Liên hợp quốc nhưng hiện vẫn chưa tới thời điểm chính thức không còn là thành viên của tòa án này, tức là vẫn có trách nhiệm bắt giữ ông V.Putin khi người này đặt chân lên lãnh thổ Hungary, bởi Tòa án quốc tế của Liên hợp quốc đã phát lệnh bắt giữ ông V.Putin.

Thủ tướng Hungary Viktor Orban có mối quan hệ cá nhân thân thiện với ông D.Trump và ông V.Putin, lại không nhất trí với quan điểm chung của EU và NATO về đối đầu Nga và ủng hộ Ukraine. Ông D.Trump giờ đề cao ông V.Orban và có vẻ có dụng ý gạt EU và NATO ra khỏi tiến trình cùng Nga tìm kiếm giải pháp chính trị giúp chấm dứt cuộc chiến ở Ukraine. Tổng thống Mỹ còn làm khó cho EU khi để cho ông V.Putin hiện diện giữa lòng EU, giúp ông V.Putin thoát khỏi tình trạng bị EU cô lập về chính trị.

Ông Trump vốn thường dễ dàng, nhanh chóng và bất ngờ thay đổi chủ định. Cho nên, hiện không loại trừ kịch bản người này rồi đây sẽ lại thay đổi những quan điểm và dự định. Dù vậy vẫn có thể thấy, ông Trump ý thức được rằng, chỉ khi hợp tác với ông V.Putin, chứ không phải dùng biện pháp đối đầu, thì Mỹ mới có thể đóng vai trò quyết định trong việc chấm dứt cuộc chiến ở Ukraine. Nga không như Hamas ở Dải Gaza và cuộc chiến ở Ukraine không như cuộc chiến ở Dải Gaza.

Đại sứ Trần Đức Mậu