Thỏa thuận đất hiếm chiến lược giữa Mỹ và Australia
Theo Reuters, Tổng thống Mỹ Donald Trump và Thủ tướng Australia Anthony Albanese ngày 20/10 đã ký kết một thỏa thuận khoáng sản chiến lược nhằm thúc đẩy chuỗi cung ứng phương Tây và giảm phụ thuộc vào Trung Quốc trong lĩnh vực khai thác và chế biến các khoáng sản trọng yếu.
Tổng thống Mỹ Donald Trump đón Thủ tướng Australia Anthony Albanese tại Nhà Trắng ngày 20/10/2025. Ảnh: THX/TTXVN
Thỏa thuận được ký tại cuộc gặp chính thức đầu tiên giữa hai nhà lãnh đạo ở Nhà Trắng. Trọng tâm của cuộc họp là hợp tác khoáng sản và an ninh chiến lược. Thủ tướng Albanese cho biết đây là một loạt dự án trị giá 8,5 tỷ USD đã sẵn sàng triển khai, trong khi Tổng thống Trump tuyên bố thỏa thuận sẽ giúp Mỹ và Australia nhanh chóng sở hữu nguồn khoáng sản và đất hiếm dồi dào trong vòng một năm tới.
Theo văn bản được công bố, Mỹ và Australia cam kết đầu tư mỗi bên 1 tỷ USD trong sáu tháng tới vào các dự án khai thác và chế biến khoáng sản, đồng thời thiết lập mức giá sàn cho các nguyên liệu chiến lược. Đây là một bước đi được giới công nghiệp phương Tây đánh giá cao nhằm tăng tính ổn định cho thị trường.
Ngân hàng Xuất nhập khẩu Mỹ (EXIM), cơ quan tín dụng xuất khẩu của chính phủ Mỹ, cho biết đã nhận được một số lời đề nghị với tổng trị giá hơn 2,2 tỷ USD từ các nhà đầu tư, bày tỏ sự quan tâm đối với các dự án khai thác khoáng sản tại Australia. Các lời đề nghị này được dành cho các công ty như Arafura Rare Earths, Northern Minerals, Graphinex, Latrobe Magnesium, VHM, RZ Resources và Sunrise Energy Metals. Những dự án được hỗ trợ trải dài nhiều lĩnh vực, từ quốc phòng, hàng không vũ trụ đến công nghệ thông tin và công nghiệp thế hệ mới.
Bên cạnh các khoản đầu tư tài chính, Lầu Năm Góc cũng xác nhận kế hoạch xây dựng một nhà máy tinh luyện gallium tại Tây Australia. Trước đó, Trung Quốc, quốc gia hiện kiểm soát phần lớn chuỗi cung ứng đất hiếm toàn cầu, đã ngừng xuất khẩu gallium sang Mỹ từ tháng 12/2024, khiến Washington phải tìm giải pháp thay thế.
Thỏa thuận cũng bao gồm các điều khoản rút ngắn thời gian cấp phép cho các mỏ mới, đẩy mạnh hợp tác trong lập bản đồ tài nguyên, tái chế khoáng sản và bảo vệ tài sản chiến lược khỏi các thương vụ mua bán bị cho là ảnh hưởng đến an ninh quốc gia. Đây được xem là thông điệp gián tiếp gửi tới Trung Quốc, nước đã mua lại nhiều mỏ khoáng sản lớn trên thế giới trong thập kỷ qua.
Cùng với hợp tác kinh tế, Tổng thống Trump cũng thể hiện sự ủng hộ với thỏa thuận tàu ngầm hạt nhân AUKUS trị giá 368 tỷ AUD được ký năm 2023 dưới thời chính quyền Tổng thống Joe Biden. Mặc dù từng yêu cầu rà soát lại AUKUS, ông Trump khẳng định các vấn đề liên quan đã được giải quyết, đồng thời tuyên bố toàn lực triển khai xây dựng tàu ngầm.
Trước cuộc họp, phía Australia đã cam kết đóng góp 2 tỷ USD trong năm nay để mở rộng năng lực đóng tàu ngầm tại Mỹ, đồng thời chuẩn bị hạ tầng để tiếp nhận các tàu ngầm lớp Virginia từ năm 2027.
Việc trì hoãn tới 10 tháng kể từ khi ông Trump nhậm chức mới tổ chức cuộc gặp chính thức đầu tiên từng khiến giới chức Australia lo ngại về mức độ ưu tiên của quan hệ song phương. Tuy nhiên, thỏa thuận khoáng sản lần này cùng cam kết rõ ràng về AUKUS được xem là dấu hiệu tái khẳng định vị thế đối tác chiến lược của Australia trong chính sách Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương của Mỹ.
