Thế giới đối mặt với suy thoái, rủi ro 'âm ỉ' tại Trung Quốc và Hoa Kỳ

Câu hỏi đặt ra là liệu các điều kiện làm xấu nền kinh tế và các quyết định chính sách có làm rung chuyển nền kinh tế toàn cầu từ suy thoái sang đại suy thoái hay không.

Các biện pháp khóa cửa cực kỳ nghiêm ngặt của Trung Quốc đang làm giảm nhu cầu trong nước và làm trầm trọng thêm sự gián đoạn chuỗi cung ứng. Ảnh: Qilai Shen/Bloomberg.

Thế giới phải gánh chịu một cuộc suy thoái khác?

Xung đột Ukraine, các lệnh trừng phạt đè chặt lên Nga, chính sách "không Covid" của Trung Quốc, lạm phát gia tăng và việc Cục Dự trữ Liên bang Mỹ tăng lãi suất đều được cho là sẽ hạn chế tổng sản phẩm quốc nội (GDP) vào năm 2022.

Tara Sinclair, một giáo sư kinh tế học tại Đại học George Washington ở Washington, DC cho rằng: “Những cuộc suy thoái cực kỳ khó lường trước được. "Ngay cả những chuyên gia dự báo kì cựu, chẳng hạn như Fed."

"Nói chung, các nhà hoạch định chính sách coi thường các cuộc suy thoái trong dự báo và thay vào đó tập trung vào việc ước tính nền kinh tế trong thời gian bình thường", ông nói.

Tại Hoa Kỳ, Cục Dự trữ Liên bang có nhiệm vụ điều tiết lạm phát, vốn hóa đang ở mức cao nhất trong 4 thập kỷ, mà không tăng lãi suất quá mạnh gây ra suy thoái. Trong lịch sử, Fed đã phải vật lộn để thực hiện "cuộc hạ cánh mềm" như vậy vào năm 1994.

Bill Dudley, cựu chủ tịch Ngân hàng Dự trữ Liên bang New York, đã cảnh báo trong một báo cáo tháng trước rằng một cuộc suy thoái hiện "có khả năng xảy ra" vì Fed đã chờ đợi quá lâu để thắt chặt chính sách.

Một sự sụp đổ của nền kinh tế lớn nhất thế giới - vốn có mức tăng trưởng mạnh nhất trong nhiều thập kỷ vào năm ngoái, sẽ vang vọng khắp thế giới, đe dọa đẩy lùi tăng trưởng chỉ hai năm sau khi nền kinh tế toàn cầu giảm 4,3% do dịch bệnh.

“Rủi ro thực sự”

Theo Campbell R Harvey, người đi tiên phong trong việc sử dụng đường cong lợi suất để dự đoán suy thoái, đường cong hiện đã không bị đảo ngược trong ít nhất một phần tư hoàn chỉnh.

Mặc dù cho đến nay, các nền kinh tế đã hoạt động khá tốt trong cuộc khủng hoảng Ukraine và các lệnh trừng phạt chống lại Nga đang tỏ ra rất hiệu quả nhưng mối đe dọa leo thang và các biện pháp trừng phạt nghiêm khắc hơn nữa vẫn là một yếu tố rủi ro trong những tháng tới.

Trong khi châu Âu phản đối các lệnh trừng phạt đối với năng lượng của Nga, cho đến nay vẫn tập trung vào than đá, thì ngày càng có nhiều lời kêu gọi mở rộng giới hạn bao gồm khí đốt và dầu. Được biết hai nguồn năng lượng này chiếm lần lượt 40% và một phần ba nguồn cung của khối này.

Hôm thứ Tư (6/4), Chủ tịch Hội đồng châu Âu Charles Michel đã thông báo với Nghị viện châu Âu rằng các biện pháp nhằm vào dầu và khí đốt cần thiết sẽ được ban hành "sớm hay muộn", một động thái được cho là sẽ đẩy giá năng lượng vốn đã tăng cao hơn nữa.

Trong khi đó, những nỗ lực “đáng gờm” của Trung Quốc nhằm ngăn chặn sự lây lan của Covid-19 thông qua việc phong tỏa các thành phố lớn cực kỳ nghiêm ngặt và kiểm soát biên giới đang làm giảm lượng tiêu thụ nội địa và làm trầm trọng thêm tình trạng gián đoạn thương mại toàn cầu.

Hàng trăm tàu muốn dỡ hàng hóa đã xếp hàng dài trong những tuần gần đây ở Thượng Hải - nơi có cảng container nhộn nhịp nhất thế giới và đã “đóng cửa” hơn hai tuần.

Carsten Holz, một chuyên gia về nền kinh tế Trung Quốc tại Đại học Khoa học và Công nghệ Hồng Kông dự đoán rằng Trung Quốc khó có thể đạt được mục tiêu tăng trưởng 5,5% trong năm nay.

Ông nhận định thêm: Việc tăng lãi suất ở phương Tây có gây ra suy thoái hay không chủ yếu phụ thuộc vào nhu cầu, vốn có vẻ mạnh mẽ, đặc biệt là do nhu cầu bị dồn nén sau khi dỡ bỏ các giới hạn Covid-19 ở phương Tây." Vòng xoáy giá cả tiền lương dường như hợp lý hơn là suy thoái kinh tế.

Điều đó không có nghĩa là bong bóng sẽ không vỡ, cho dù đó là bong bóng thị trường chứng khoán hay bong bóng bất động sản, một mối nguy hiểm luôn hiện hữu vì những gì tạo thành bong bóng chỉ có thể được quyết định khi nhìn lại, sau khi giá trị sụt giảm nghiêm trọng.

Tuy nhiên, các dự báo kinh tế cho khu vực Châu Á Thái Bình Dương nhìn chung vẫn lạc quan. Ngân hàng Phát triển Châu Á dự báo các nền kinh tế đang phát triển của Châu Á sẽ tăng trưởng 5,2% vào năm 2022 và 5,3% vào năm 2023, chỉ thấp hơn một chút so với các ước tính trước đó.

Tin tốt cho châu Á là nơi này có tỷ lệ thực tế khá thấp và bình thường hóa các hoạt động, ngoại trừ Trung Quốc với chính sách “zero-Covid”. Điều đó sẽ giúp châu lục này vượt qua cơn bão kinh tế. Tuy nhiên, bão giá cả hàng hóa, điều kiện tài chính thắt chặt hơn do sự gia tăng của đồng USD và tỷ giá, sự suy thoái của Trung Quốc đang làm giảm động lực phát triển kinh tế, đặc biệt là đối với các quốc gia bị ảnh hưởng.

Lê Na (Theo Aljazeera)