Thế giới lo ngại đợt dịch Covid-19 mới còn lớn hơn sau sự xuất hiện của biến chủng Omicron

Tâm lý lo ngại đã khiến giới chức nhiều quốc gia đồng loạt phát cảnh báo và áp đặt hạn chế đi lại với nhóm các nước phía nam châu Phi, trong khi thị trường tài chính lao dốc.

WHO xếp biến thể Omicron vào dạng biến thể đáng quan ngại. Ảnh: TL

Chỉ hai ngày sau khi được thế giới biết đến, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã xếp B.1.1.529 vào danh sách biến chủng “gây lo ngại", bên cạnh Delta, và đặt tên là Omicron.

Chỉ định này đồng nghĩa biến chủng mới có khả năng có các đột biến giúp virus dễ lây lan hoặc độc lực mạnh hơn, làm giảm hiệu quả của vaccine và các biện pháp phòng ngừa khác, theo New York Times.

Sự xuất hiện Omicron một lần nữa là hồi chuông cảnh báo nhắc nhở con người đại dịch còn lâu mới kết thúc.

Các quan chức Liên minh châu Âu (EU) ngày 26/11 tổ chức cuộc họp khẩn và nhất trí hối thúc toàn bộ 27 nước thành viên hạn chế hoạt động di chuyển từ miền Nam châu Phi vì biến chủng Omicron.

Mỹ và Canada cũng siết hạn chế đi lại từ khu vực, trong khi Nhật Bản thông báo yêu cầu cách ly 10 ngày đối với những người đến từ phía nam châu Phi.

Những phản ứng nhanh chóng trên toàn cầu cho thấy sau gần hai năm đối mặt với chỉ trích quá chậm chạp và rụt rè trong cách ứng phó đại dịch, giờ đây, nhiều chính phủ thà mạo hiểm lựa chọn cách tiếp cận “thái quá" thay vì ngồi chờ mối đe dọa xuất hiện.

Dù vậy, các chuyên gia cảnh báo rằng ngay cả khi các hạn chế đi lại nhanh chóng được ban hành, giống như các biến chủng trước đây, Omicron sẽ xuất hiện ở khắp nơi trên thế giới.

Và các biện pháp hạn chế mới chủ yếu chỉ được xem là các động thái "câu giờ" để các nhà khoa học có thể giải mã Omicron, qua đó ngăn chặn một làn sóng tử vong khác.

Các chuyên gia khác cũng cho rằng lệnh hạn chế mới sẽ giúp giới chức y tế cùng các hãng dược phẩm có thêm thời gian để xác định khả năng chống biến chủng mới của vaccine Covid-19 hiện tại và liệu có phải phát triển sản phẩm mới hay không.

Chính quyền Mỹ đã đàm phán với các nhà sản xuất vaccine về khả năng điều chỉnh và cập nhật các mũi tiêm trước biến chủng mới, theo một quan chức chính quyền.

Nhưng trước tiên, các nhà khoa học sẽ cần xác định xem vaccine hiện nay có thực sự kém hiệu quả hơn trong việc đối phó với Omicron.

Theo Financial Times, virus luôn biến đổi theo thời gian, mỗi lần sao chép lại tạo ra những đột biến mới trên chuỗi gồm 30.000 nucleotide hình thành nên bộ gene. Thông thường, các đột biến sẽ mất dần, nhưng mỗi đột biến lại đi kèm với khả năng virus trở nên mạnh hơn, có nguy cơ tạo ra tải lượng virus cao hơn, bám dính dễ dàng hơn với tế bào trong đường hô hấp, hoặc né tránh hệ miễn dịch trong cơ thể.

Giờ đây, với hơn 53% dân số thế giới đã được tiêm ít nhất một mũi vaccine và thêm khoảng 30 triệu liều được tiêm mỗi ngày, bước đi tiếp theo của virus sẽ "tinh vi hơn".

Francois Balloux, Giám đốc Viện Di truyền thuộc Đại học London, dự đoán virus sẽ dần tiến hóa với mục tiêu nhắm đến hệ miễn dịch, thay vì khả năng lây lan.

Và biến chủng Omicron là một minh chứng, với 32 đột biến trong protein gai - bộ phận vốn là mục tiêu chính của các loại vaccine ngừa Covid-19. Điều này làm dấy lên lo ngại biến chủng mới có khả năng kháng vaccine mạnh hơn.

Venky Soundararajan, nhà khoa học tại công ty phân tích dữ liệu Nference, lo ngại rằng chiến dịch tiêm chủng có thể khiến virus "rơi vào bước đường cùng" và không còn cách nào khác ngoài tiến hóa để tìm cách né tránh hệ miễn dịch.

Thủy Tiên