Thế giới thiếu máu trầm trọng: Nỗi lo mới từ đại dịch COVID-19

Một y tá thu thập mẫu máu tại một trung tâm hiến máu trong đợt bùng phát COVID-19 ở Lausanne, Thụy Sĩ, ngày 29 tháng 3 năm 2021 - Ảnh: Reuters / Denis Balibouse

Bài liên quan

Nguy cơ thiếu máu cục bộ, người dân TP. HCM đi hiến máu cứu người giữa mùa dịch

Người hiến máu giảm đột ngột, bệnh viện thiếu máu trầm trọng

Hoàn cảnh trớ trêu

Từ Seoul đến Paris và Moscow đến Bangkok, nhiều người dân lo lắng vì dịch bệnh đang xếp hàng để được tiêm chủng khi số ca nhiễm COVID-19 tăng lên. Điều đó có thể giúp giảm bớt áp lực cho các bệnh viện căng thẳng trên khắp thế giới, nhưng lại tạo ra một hoàn cảnh mới - tình trạng thiếu người hiến máu trầm trọng.

Hiện tại, một số quốc gia quy định không cho phép những người vừa được tiêm vắc xin cho máu, cũng như cấm những người đang phục hồi sau virus Corona hiến máu. Những người được phép còn lại không thể cho máu khi bị hạn chế rời khỏi nhà bởi các lệnh phong tỏa, để tránh làm gia tăng các ca nhiễm mới. Điều này khiến các nguồn cung cấp máu đã thu hẹp xuống mức thấp đáng báo động, đe dọa các hoạt động cấp cứu khẩn cấp.

Ở Hàn Quốc, quốc gia hiện đang phải vật lộn với làn sóng lây nhiễm thứ tư, người hiến máu không thể cho máu trong bảy ngày sau khi tiêm COVID-19 - và nguồn cung cấp giảm xuống chỉ còn 3,2 ngày, tính đến thứ Tư (18/8), từ 6,5 ngày so với thời điểm này năm ngoái, theo Hội Chữ thập đỏ Hàn Quốc.

Hiệp hội Y khoa Hàn Quốc (KMA) buộc phát động một cuộc hiến máu, bắt đầu từ chính các bác sĩ, cảnh báo rằng những bệnh nhân cần được phẫu thuật khẩn cấp hoặc truyền máu có thể phải đối mặt với các tình huống đe dọa đến sinh mạng, phát ngôn viên của KMA, Park Soo-hyun cho biết.

“Ngày càng có nhiều lần các bệnh viện thông báo cho chúng tôi về việc hoãn các ca phẫu thuật hoặc điều trị và tình trạng này đang gia tăng do thiếu máu”, cô Park cho biết.

Theo một đánh giá của Reuters về tình hình ở các quốc gia khác nhau, các làn sóng COVID-19 tái bùng phát do biến thể Delta có khả năng lây truyền cao và việc gia hạn các đợt đóng cửa đã bắt đầu gây ra thiệt hại lớn hơn cho việc hiến máu.

Tại Thái Lan, các nhà chức trách báo cáo số ca nhiễm đã vượt 1 triệu người vào ngày thứ Sáu (20/8) và số ca tử vong cũng tăng kỷ lục trong những tuần gần đây.

Piya Kiatisewi, bác sĩ phẫu thuật ghép xương tại Bệnh viện Lerdsin ở Bangkok, cho biết: “Do tình trạng lây nhiễm COVID-19 căng thẳng, không có nhiều người hiến máu nên không đủ và một số ca phẫu thuật phải hoãn lại”.

Người dân tiêm vắc xin COVID-19 của Sinovac khi hòn đảo nghỉ dưỡng Phuket của Thái Lan triển khai chiến dịch tiêm chủng ngày 2 tháng 4 năm 2021 - Ảnh: Reuters / Jorge Silva)

Nỗi lo tháng 9

Giống như Hàn Quốc, Nga cấm hiến máu khi đã tiêm chủng đầy đủ, nhưng quy định kéo dài trong cả tháng chứ không chỉ bảy ngày như ở Hàn Quốc. Nga cũng không chấp nhận máu của những người đang trong chu kỳ tiêm chủng COVID-19.

Nhật báo kinh doanh Kommersant tuần trước đưa tin rằng, hoạt động hiến máu ở Nga đã sụt giảm do ảnh hưởng của chiến dịch tiêm chủng khi các nhân viên dịch vụ máu ở sáu khu vực khác nhau cho biết thực trạng hiện tại rất khó khăn.

Ở các quốc gia thuộc Liên minh châu Âu, lo ngại về tình trạng hiến máu do tiêm vắc xin đã trở nên trầm trọng hơn vào kỳ nghỉ hè. Cơ quan cung cấp máu của Pháp, Etablissement Francais du Sang (EFA), cho biết nguồn dự trữ hiện tại khá khan hiếm. Họ chỉ có 85.000 túi hồng cầu dự trữ, dưới mức thoải mái là 100.000 hoặc hơn.

“Sẽ không có người bệnh nào bỏ lỡ việc truyền máu nhưng chúng tôi lo lắng cho tháng 9”, một phát ngôn viên của EFA nói, khi khối lượng các ca phẫu thuật thường sẽ tăng lên.

Tại Ý, Trung tâm Máu Quốc gia cho biết tình trạng thiếu máu đáng lo ngại xảy ra ở một số khu vực, bao gồm cả Lazio, trung tâm là thủ đô Rome, khiến một số bệnh viện phải hoãn các hoạt động theo kế hoạch để dự trữ cho trường hợp khẩn cấp.

Các quan chức y tế đổ lỗi cho sự thiếu hụt chủ yếu là do nhiều người đi nghỉ và thiếu nhân viên ở một số trung tâm thu mua máu.

Người dân xếp hàng để tiêm vắc xin ngừa COVID-19 bên ngoài một trung tâm tiêm chủng ở trung tâm Moscow, Nga, ngày 25 tháng 6 năm 2021 - Ảnh: Reuters / Shamil Zhumato

“Nỗi sợ hiếu máu”

Trên khắp châu Âu, mức độ hiến tặng máu cũng đang bị cản trở bởi sự không chắc chắn về việc liệu mọi người có thể cho máu nếu họ chưa được tiêm chủng hay không, các quan chức ở nhiều quốc gia cho biết.

Chẳng hạn, Bộ Y tế Tây Ban Nha đã đưa ra lời kêu gọi hiến máu trong tuần này, nói với mọi người rằng việc cho máu là an toàn trong thời kỳ đại dịch. Trong khi đó, Konstantinos Stamoulis, giám đốc khoa học của Trung tâm Máu quốc gia Hellenic ở Athens, ở Hy Lạp cho biết, “Mọi người sợ đến bệnh viện hiến máu vì virus Corona”.

Ông nói: “Có những ngày, số lượng hiến máu giảm tới 50% so với năm 2019”.

Tại châu Á, nhiều quốc gia hiện đang phải đối mặt với đợt bùng phát virus Corona nghiêm trọng nhất cho đến nay do biến thể Delta gây nên. Tại Việt Nam, Viện Huyết học và Truyền máu Trung ương cho biết chỉ đáp ứng được 50-70% nhu cầu.

Bà Lê Hoàng Oanh, trưởng trung tâm truyền máu Bệnh viện Chợ Rẫy TP.HCM, tâm chấn của đợt bùng phát COVID-19 tại Việt Nam cho biết: “Chúng tôi chưa thể triển khai các trung tâm hiến máu di động”.

"Thay vào đó, chúng tôi phải kêu gọi các nhà tài trợ đến các trung tâm thường trú của chúng tôi, đó là một thách thức do những hạn chế về di chuyển trong thành phố", bà chia sẻ.

Thực ra, tình trạng thiếu máu không chỉ cho đến khi COVID-19 bùng phát mới trở thành nỗi lo. Tuy nhiên, trong hoàn cảnh dịch bệnh hiện tại, lời cảnh báo chung là các quốc gia cần phải có phương án và giải pháp khẩn cấp để tránh rơi vào tình trạng khủng hoảng chồng khủng hoảng trong lĩnh vực y tế.

Phan Nguyên