Thế hệ doanh nhân Gen Z bước vào thung lũng Silicon

Họ cũng đối mặt với các nhà đầu tư mạo hiểm (VC) sừng sỏ và thậm chí huy động được hàng triệu đô la. Tuy nhiên, sự hào hứng của tuổi trẻ đang vấp phải cái nhìn thực tế và thận trọng từ giới đầu tư. Liệu việc trao những khoản tiền khổng lồ và áp lực điều hành cho những đứa trẻ chưa đủ tuổi bầu cử có phải là một nước đi đúng đắn? Và liệu sự trưởng thành về cảm xúc có theo kịp tốc độ phát triển của công nghệ mà họ đang nắm giữ?

Từ phi vụ kẹo ngọt sân trường đến vòng vốn 3,4 triệu USD

Một trong những ví dụ điển hình nhất cho sự trưởng thành vượt bậc về tư duy kinh doanh của thế hệ này là Raghav Arora. Mới 16 tuổi, Arora đã được nhận vào chương trình ươm tạo danh tiếng Y Combinator vào tháng 5 vừa qua. Hành trình khởi nghiệp của cậu bắt đầu từ khi còn là một học sinh ở Singapore, với một mô hình kinh doanh đơn giản nhưng cực kỳ hiệu quả: kinh doanh chênh lệch giá kẹo. Arora săn lùng những loại kẹo Mỹ khó tìm thấy ở châu Á và bán lại cho bạn cùng lớp.

Raghav Arora và đồng đội 19 tuổi Pranavkrishna Suresh

Phi vụ này không chỉ mang lại cho cậu khoản tiền mặt kha khá (và ba ngày bị phạt cấm túc), mà quan trọng hơn, nó dạy cho cậu những bài học vỡ lòng về phân phối sản phẩm và tối đa hóa lợi nhuận bằng cách cắt bỏ các khâu trung gian. Cậu thậm chí còn mở rộng quy mô, bán hàng cho các cửa tiệm tạp hóa nhỏ ở Singapore với mức giá tăng thêm đến 50%.

Từ những bài học thực chiến đó, Arora, hiện 17 tuổi, đã tiến một bước dài vào thế giới công nghệ cao với công ty mới nhất mang tên GetASAP. Không còn là những viên kẹo, startup này sử dụng AI để phân phối nông sản và dự báo hàng tồn kho cho các cửa hàng tạp hóa. Với đội ngũ nhân sự lên tới 48 người, GetASAP thu mua trái cây và rau quả trực tiếp từ nông dân và giao đến các cửa hàng ở cả Mỹ và châu Á.

Quy mô và tiềm năng của dự án đã thuyết phục được các nhà đầu tư lão luyện. Arora cùng người đồng sáng lập 20 tuổi đã huy động thành công 3,4 triệu USD trong vòng gọi vốn tiền hạt giống (pre-seed) do quỹ General Catalyst dẫn đầu. Để toàn tâm toàn ý cho đế chế đang lên của mình, Arora đã quyết định không hoàn thành chương trình trung học và hiện đang sống tại Nam California, điều hành một doanh nghiệp quốc tế khi bạn bè đồng trang lứa vẫn đang lo lắng về bài kiểm tra toán hay buổi dạ hội cuối cấp.

Không chỉ Arora, những gương mặt trẻ hơn nữa cũng đang bắt đầu lộ diện. Alby Churven, một cậu bé 14 tuổi đang học lớp 8 tại Sydney, Úc, cũng đang nuôi dưỡng những tham vọng lớn lao. Được truyền cảm hứng từ việc nhìn thấy các doanh nhân tuổi teen xây dựng ứng dụng thành công trên mạng xã hội, Alby bắt đầu từ việc bán tất bóng đá trực tuyến và xây dựng trò chơi trên Roblox.

Ban đầu, động lực thuần túy là tiền bạc, nhưng dần dần cậu tìm thấy niềm đam mê thực sự trong việc kiến tạo. Video đăng ký tham gia Y Combinator của Alby đã thu hút hàng triệu lượt xem trên mạng xã hội X, mở đường cho chuyến đi đến San Francisco để gặp gỡ các nhà đầu tư. Sau khi nhận thấy startup giáo dục đầu tay Finkle khó mở rộng quy mô, Alby đã nhanh chóng chuyển hướng sang ý tưởng dự phòng: một công cụ AI tạo mã cho ứng dụng và trang web.

Tư duy "thất bại nhanh, chuyển hướng lẹ" này là đặc điểm của một nhà sáng lập chuyên nghiệp, và Alby đang quyết tâm tận dụng làn sóng công cụ AI để xây dựng sự nghiệp của mình ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường.

Sự dè dặt của dòng tiền và bài toán trưởng thành cảm xúc

Mặc dù sự năng nổ và tài năng của các nhà sáng lập trẻ tuổi là không thể phủ nhận, giới đầu tư mạo hiểm vẫn giữ một thái độ vừa ngưỡng mộ vừa thận trọng. Ali Partovi, người điều hành quỹ đầu tư và vườn ươm khởi nghiệp Neo tại San Francisco, đã dành nhiều năm đầu tư vào các tài năng trẻ, thường xuyên ghé thăm các khuôn viên đại học để tìm kiếm nhân tố mới.

Tuy nhiên, đối với các doanh nhân cấp 3, ông tỏ ra ngần ngại hơn nhiều. Partovi cho rằng trung học có thể là thời điểm tuyệt vời để hình thành ý tưởng, nhưng đại học mới là nơi tìm thấy mạng lưới những người đồng sáng lập và nhân viên ban đầu, yếu tố sống còn cho sự thành công của một startup. Mối quan tâm lớn nhất của ông là liệu một đứa trẻ có đủ khả năng thu hút và lãnh đạo những người thông minh hơn, lớn tuổi hơn mình hay không.

Dù vậy, ông vẫn khẳng định những nhà sáng lập trẻ này rất đáng để theo dõi và ông sẵn lòng đầu tư vào startup thứ hai của họ, khi họ đã tích lũy thêm kinh nghiệm sống.

Sự lo ngại không chỉ nằm ở khả năng quản trị mà còn ở sự sẵn sàng về mặt cảm xúc và tâm lý. Một đối tác tại Google Ventures gần đây đã gặp gỡ một nhóm ba nhà sáng lập, trong đó có hai người 20 tuổi và một người mới 17 tuổi. Vị đối tác này nhận ra rằng nếu quỹ quyết định đầu tư, ông có lẽ sẽ phải trò chuyện với phụ huynh của thành viên 17 tuổi.

Mục đích không phải để xin phép, mà để đảm bảo rằng cậu bé thực sự đã chuẩn bị tinh thần cho hành trình khởi nghiệp đầy gian nan, với những áp lực khủng khiếp có thể bẻ gãy bất kỳ ai. Mặc dù ông rất lạc quan về xu hướng các nhà sáng lập ngày càng trẻ hóa nhờ sự hỗ trợ của AI, nhưng thực tế tàn khốc của thương trường và gánh nặng trách nhiệm không phải là thứ mà ai cũng có thể gánh vác ở độ tuổi vị thành niên.

Câu chuyện về làn sóng các CEO tuổi teen này cho thấy một sự dịch chuyển thú vị của thế giới công nghệ. AI đã hạ thấp sàn gia nhập, cho phép bất kỳ ai có ý tưởng và biết cách ra lệnh cho máy tính đều có thể tạo ra sản phẩm.

Nhưng trần của sự thành công, bao gồm khả năng gọi vốn, quản lý con người, và chịu đựng áp lực, vẫn đòi hỏi những tố chất mà đôi khi, chỉ có thời gian và sự trải nghiệm mới có thể vun đắp được. Dù vậy, sự xuất hiện của họ là một tín hiệu đầy hứa hẹn, báo hiệu một tương lai nơi sự đổi mới không bị giới hạn bởi tuổi tác hay bằng cấp, mà chỉ bị giới hạn bởi trí tưởng tượng và khả năng thích ứng với công nghệ mới.

Bùi Tú