Thêm 1,2 triệu người được hưởng trợ cấp hưu trí từ 1/7/2025

Người hưởng lương hưu, trợ cấp tại Hà Nội. Ảnh: Thu Hiền.

Thông tin về Luật Bảo hiểm xã hội 2024 đã được Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ 7, có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2025, ông Phạm Trường Giang, Vụ trưởng Vụ Bảo hiểm xã hội (Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội), cho biết Luật mới đã cải cách toàn diện, thể chế hóa 25 nội dung trong Nghị quyết số 28-NQ/TW về cải cách chính sách bảo hiểm xã hội.

CÒN 8 TRIỆU NGƯỜI CAO TUỔI CHƯA ĐƯỢC HƯỞNG TRỢ CẤP HẰNG THÁNG

Qua tổng kết thực hiện Luật Bảo hiểm xã hội 2014, ông Giang cho biết có một số bất cập cần sửa đổi. Đơn cử, số người tham gia bảo hiểm xã hội mặc dù có tăng nhưng so với tiềm năng vẫn còn khá thấp.

“Một hệ thống bảo hiểm xã hội của bất kỳ nước nào trên thế giới được đánh giá dựa trên hai tiêu chí quan trọng nhất, một là diện bao phủ và khả năng đảm bảo cân đối tài chính trong dài hạn”, ông Giang cho hay, thêm rằng đến hết năm 2024, độ bao phủ bảo hiểm xã hội đã vượt quá 20 triệu người.

Một trong những bất cập nữa là thời gian qua, số người nghỉ hưởng lương hưu với độ tuổi hưởng bình quân có những điều chưa phù hợp với thực tiễn. Trước đây, số người nghỉ hưu bình quân khoảng 99.000 - 100.000 người mới/năm. Nhưng từ khi Nghị quyết số 28-NQ/TW đi vào cuộc sống và nội dung tuổi nghỉ hưu được thể chế hóa tại Bộ luật Lao động 2019, số người nghỉ hưu mới giảm xuống còn 77.000 người/năm.

Qua thống kê cho thấy tuổi thọ bình quân của người hưởng lương hưu khoảng 78 tuổi, cao hơn 4 - 5 tuổi so với tuổi thọ bình quân chung của cả nước. “Điều này cho thấy những người hưởng lương hưu có chất lượng cuộc sống tốt hơn, chăm sóc y tế tốt hơn và tuổi thọ cao hơn”, ông Giang nói.

Đáng chú ý, qua tổng kết Luật Bảo hiểm xã hội 2014 cho thấy độ bao phủ chính sách bảo hiểm xã hội vẫn còn khoảng trống. Theo đó, còn khoảng 8 triệu người cao tuổi chưa được thụ hưởng chính sách hằng tháng, dẫn đến cuộc sống vô cùng khó khăn.

Do đó, Luật Bảo hiểm xã hội 2024 lần này đặt mục tiêu bao phủ nốt 8 triệu người này, để đạt mục tiêu Nghị quyết 28 đặt ra là tiến tới bảo hiểm xã hội toàn dân, tức là toàn bộ lực lượng lao động phải được tham gia bảo hiểm xã hội, và toàn bộ người sau độ tuổi nghỉ hưu phải được hưởng chế độ hằng tháng.

Theo ông Giang, trong quá trình xây dựng Luật Bảo hiểm xã hội 2024, Ban soạn thảo cũng nhận diện một vấn đề rất lớn nữa, đó là tốc độ già hóa dân số của Việt Nam diễn ra rất nhanh. Dự báo trong năm 2025, cứ 6 người trong độ tuổi lao động (15-59 tuổi) thì chỉ mới có 1 người ngoài độ tuổi lao động. Tuy nhiên, đến năm 2055, cứ 2 người trong độ tuổi lao động sẽ phải hỗ trợ 1 người ngoài tuổi lao động.

“Đây là thách thức rất lớn. Hiện nay chúng ta đang tạm gọi 6 người tham gia cho 1 người hưởng. Nếu để duy trì mức hưởng như hiện nay mà không có bất kỳ một cải cách nào thì trong tương lai (dự báo đến năm 2055), muốn duy trì được mức hưởng này chỉ có 2 cách. Đó là con cháu chúng ta phải đóng bảo hiểm xã hội với mức gấp 3 lần hiện nay, hiện mức đóng vào quỹ hưu trí là 22%. Cách thứ hai là cần có những cải cách để nhóm này có mức hưởng phù hợp, giảm gánh nặng cho thế hệ tương lai”, ông Giang phân tích.

MỞ RỘNG DIỆN BAO PHỦ HÀI HÒA VỚI MỤC TIÊU CÂN ĐỐI TÀI CHÍNH TRONG DÀI HẠN

Theo Vụ trưởng Bảo hiểm xã hội Phạm Trường Giang, thực tế đây là bài toán diễn ra ở tất cả các nước, đang hiện hữu ở một số quốc gia như Nhật Bản, Hàn Quốc, Pháp…

Người cao tuổi chờ nhận trợ cấp.

Trước những thực tế như vậy, khi xây dựng Luật Bảo hiểm xã hội 2024, Ban soạn thảo đã đặt ra 3 mục tiêu lớn. Đó là, mở rộng diện bao phủ, nằm trong tổng thể hai mục tiêu còn lại; mở rộng diện bao phủ nhưng phải đảm bảo tài chính trong dài hạn, đặc biệt là thích ứng với quá trình già hóa dân số diễn ra nhanh trong thời gian tới. “Nếu không cân đối hài hòa, một trong ba mục tiêu sẽ sụp đổ”, ông Giang nhấn mạnh.

Về những điểm mới liên quan đến quyền lợi của người lao động tại Luật Bảo hiểm xã hội 2024, ông Giang cho biết Luật đã bổ sung trợ cấp hưu trí xã hội, để hình thành hệ thống bảo hiểm xã hội đa tầng.

Luật mới đã hạ độ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội từ 80 tuổi xuống 75 tuổi. Một số đối tượng giảm tuổi hưởng xuống 70. Cùng với đó, nâng mức hưởng từ 360.000 đồng/người/tháng lên 500.000 đồng từ ngày 1/7.

“Quan trọng nhất là những người từ 75 tuổi trở lên không có lương hưu, ngoài được hưởng 500.000 đồng mỗi tháng, họ còn được ngân sách Nhà nước mua thẻ bảo hiểm y tế để khám chữa bệnh mà không phải đóng góp thêm”, ông Giang thông tin.

Ông Giang cho biết theo dự báo với chính sách này, sẽ có khoảng 1,2 triệu người cao tuổi từ đủ 75 tuổi trở lên sẽ được hưởng trợ cấp 500.000 đồng mỗi tháng ngay từ ngày 1/7 tới, khi Luật Bảo hiểm xã hội 2024 chính thức có hiệu lực.

Ngoài ra, Luật mới còn có chính sách liên kết tầng bảo hiểm xã hội. Do ngân sách có hạn, nên chưa thể hạ ngay độ tuổi hưởng trợ cấp từ 80 xuống 60 tuổi. Vì vậy, ở Luật lần này, có thêm chính sách cho những người từ trên 60 đến dưới 75 tuổi không có lương hưu, đã từng tham gia bảo hiểm xã hội thì thời gian đóng bảo hiểm xã hội này sẽ được tính để hưởng trợ cấp.

Ông Giang dẫn chứng, người lao động tham gia bảo hiểm xã hội được 5 – 10 năm, nhưng chưa đủ điều kiện tối thiểu đóng đủ 15 năm và đủ tuổi để hưởng lương hưu, thì vẫn được hưởng trợ cấp từ số năm đã tham gia bảo hiểm xã hội và bảo hiểm y tế miễn phí, thay vì phải nhận bảo hiểm xã hội một lần.

“Hiện nay có nhiều người 59, 60 tuổi nhưng mới có 5 – 10 năm đóng bảo hiểm xã hội, không đủ điều kiện hưởng lương hưu, họ sẽ nhận bảo hiểm xã hội một lần là rất lãng phí. Chính sách này kết nối giữa tầng trợ cấp hưu trí xã hội và bảo hiểm xã hội cơ bản”, Vụ trưởng Bảo hiểm xã hội Phạm Trường Giang cho hay.

Để được hưởng chế độ này, người hưởng không hưởng bảo hiểm xã hội một lần và không bảo lưu thời gian đóng bảo hiểm xã hội mà có yêu cầu được hưởng trợ cấp hằng tháng.

Thu Hằng