Thêm chính sách để minh bạch đấu giá tài sản

Vi phạm nhưng không hủy được kết quả đấu giá

Lấy ý kiến góp ý vào đề nghị xây dựng Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu giá tài sản, Bộ Tư pháp cho biết, sau hơn 5 năm triển khai thực hiện, Luật Đấu giá tài sản đã đạt nhiều kết quả cụ thể, đóng góp quan trọng trong việc hoàn thiện, thống nhất khung pháp lý điều chỉnh hoạt động đấu giá tài sản, góp phần giải quyết tình trạng chồng chéo, mâu thuẫn trong hệ thống pháp luật, nâng cao tính công khai, minh bạch, hiệu quả trong việc xử lý tài sản, đặc biệt là tài sản công.

Bộ Tư pháp đề xuất nhiều chính sách nhằm đảm bảo tính công khai, minh bạch trong đấu giá tài sản.

Nhưng bên cạnh đó, trong quá trình thực hiện Luật cũng đã phát sinh một số vấn đề mới chưa được Luật Đấu giá tài sản điều chỉnh; một số quy định của Luật đã bộc lộ hạn chế, bất cập cần sửa đổi, bổ sung để đáp ứng yêu cầu của thực tiễn và phù hợp với một số loại tài sản đấu giá có tính chất đặc thù.

Đó là pháp luật về đấu giá tài sản còn thiếu một số quy định quan trọng về trình tự, thủ tục đấu giá, một số quy định chưa phù hợp thực tiễn. Đáng quan tâm, quy định về chế tài chưa đủ mạnh, một số hành vi vi phạm nhưng không hủy được kết quả đấu giá, không thu hồi được đăng ký hoạt động của doanh nghiệp...

“Chất lượng dịch vụ đấu giá nhìn chung còn chưa có hiệu quả, còn tồn tại tình trạng “quân xanh, quân đỏ”, thông đồng, dìm giá trong các phiên đấu giá; cơ chế kiểm soát việc đấu giá còn bộc lộ một số vướng mắc. Thực tế hoạt động đã xuất hiện tình trạng “cạnh tranh” không lành mạnh giữa các tổ chức đấu giá tài sản.

Một số tổ chức đấu giá không tuân thủ nghiêm túc về trình tự, thủ tục bán đấu giá, trích lại phần trăm phí cho cơ quan, đơn vị có tài sản bán đấu giá để thu hút sử dụng dịch vụ của tổ chức mình. Điều này gây ảnh hưởng đến uy tín và sự phát triển lành mạnh của hoạt động đấu giá”, Tờ trình của Bộ Tư pháp cho biết.

Bên cạnh đó, cũng theo Bộ Tư pháp, chất lượng của đội ngũ đấu giá viên tuy đã được cải thiện nhưng vẫn còn hạn chế, bất cập, vẫn còn tình trạng đấu giá viên vi phạm pháp luật, vi phạm Quy tắc đạo đức nghề nghiệp, dẫn đến nhiều vụ việc bị hủy kết quả đấu giá do vi phạm về trình tự, thủ tục, thậm chí bị điều tra, truy tố, xét xử gây ảnh hưởng đến uy tín nghề nghiệp và niềm tin của doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân đối với hoạt động đấu giá tài sản.

Ngoài ra, người có tài sản đấu giá, nhất là tài sản công còn chưa thể hiện được vai trò, trách nhiệm của mình trong quá trình bán tài sản, thậm chí một số trường hợp còn có biểu hiện thông đồng, móc nối với tổ chức đấu giá tài sản, người tham gia đấu giá để trục lợi. Việc định giá tài sản, xác định giá khởi điểm để đấu giá, đặc biệt là đấu giá quyền sử dụng đất còn chưa hợp lý, còn có trường hợp giá khởi điểm chênh lệch lớn so với giá thị trường, dẫn đến tình trạng đầu cơ, trục lợi, tiềm ẩn nguy cơ gây thất thoát tài sản Nhà nước.

Vẫn còn tình trạng một số người có tài sản lựa chọn tổ chức đấu giá tài sản để thực hiện đấu giá còn chưa khách quan, tình trạng “sân sau” còn tồn tại, thậm chí có tình trạng một số tổ chức đấu giá tài sản vi phạm trình tự, thủ tục đấu giá đã được cơ quan có thẩm quyền kết luận, xử lý, kiến nghị hủy kết quả đấu giá nhưng vẫn được người có tài sản lựa chọn; việc giám sát quá trình tổ chức đấu giá không thường xuyên, thậm chí là “buông lỏng” do đó, không kịp thời phát hiện và xử lý các hành vi vi phạm.

Một buổi đấu giá tài sản. (Ảnh: VGP)

Đề xuất 3 nhóm chính sách lớn

Để khắc phục các bất cập nêu trên, Bộ Tư pháp đề xuất 3 nhóm chính sách lớn sửa đổi Luật Đấu giá tài sản. Thứ nhất là hoàn thiện các quy định về tiêu chuẩn, điều kiện đấu giá viên, tổ chức và hoạt động của tổ chức đấu giá tài sản.

Tài sản mà pháp luật quy định phải bán thông qua đấu giá, bao gồm:

a) Tài sản công theo quy định của pháp luật về quản lý, sử dụng tài sản công;

b) Tài sản bảo đảm theo quy định của pháp luật về giao dịch bảo đảm;

c) Tài sản thi hành án theo quy định của pháp luật về thi hành án dân sự;

d) Tài sản của doanh nghiệp, hợp tác xã phá sản theo quy định của pháp luật về phá sản;

đ) Tài sản là nợ xấu và tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu của tổ chức mà Nhà nước sở hữu 100% vốn điều lệ do Chính phủ thành lập để xử lý nợ xấu của tổ chức tín dụng theo quy định của pháp luật;

e) Tài sản khác mà pháp luật quy định phải bán thông qua đấu giá.

(Theo khoản 1, Điều 1 Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu giá tài sản)

Trong đó, giảm thời gian đào tạo nghề đấu giá với luật sư, công chứng viên, thừa phát lại đã hành nghề một thời gian nhất định, người đã là thẩm phán, kiểm sát viên, chấp hành viên để thay thế cho việc miễn đào tạo nghề như hiện nay. Đồng thời, quy định tham gia bồi dưỡng bắt buộc hàng năm đối với đội ngũ đấu giá viên, góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ.

Thứ hai là hoàn thiện các quy định về trình tự, thủ tục đấu giá tài sản để phù hợp với thực tiễn, đảm bảo chặt chẽ, công khai, minh bạch, thống nhất; tiếp tục ứng dụng mạnh mẽ hơn công nghệ thông tin. Theo Bộ Tư pháp, cần quy định đầy đủ, rõ ràng các nội dung: bán, tiếp nhận hồ sơ, thành phần hồ sơ, thời gian nộp hồ sơ đăng ký tham gia đấu giá và nộp tiền đặt trước...

Quy định rõ các trường hợp không được đăng ký tham gia đấu giá để tăng cường tính khách quan, minh bạch, bảo mật thông tin, tránh thông đồng, dìm giá như công ty mẹ, công ty con, các cá nhân, tổ chức có quyền chi phối cá nhân, tổ chức khác; cha, mẹ, vợ, chồng, anh, chị, em ruột; việc ủy quyền khi đăng ký tham gia đấu giá trong cùng một tài sản đấu giá.

Đồng thời, Bộ Tư pháp cũng đề xuất quy định thống nhất việc thông báo công khai việc đấu giá tài sản được thực hiện trên Cổng thông tin điện tử quốc gia về đấu giá tài sản, bỏ quy định thông báo trên báo in hoặc báo hình như hiện nay; quy định rõ ràng, chặt chẽ hình thức đấu giá gián tiếp, đấu giá trong trường hợp chỉ có một người đăng ký tham gia, mất tiền đặt trước khi tham gia cuộc đấu giá mà gây mất trật tự cuộc đấu như trả dưới giá khởi điểm, không trả giá…

Lý giải cho đề xuất này, Bộ Tư pháp cho biết quy định hiện hành về thời gian, địa điểm nhận hồ sơ đăng ký tham gia đấu giá, nộp tiền đặt trước là chưa rõ ràng, chưa đồng bộ; thời gian tiếp nhận hồ sơ, nộp tiền đặt trước của người đăng ký tham gia đấu giá chưa đảm bảo cho việc thẩm tra hồ sơ, xác định năng lực, điều kiện của người tham gia đấu giá. Các quy định hiện hành về các đối tượng không được đăng ký tham gia đấu giá chưa loại trừ được hoàn toàn hiện tượng “thông đồng, dìm giá” “quân xanh, quân đỏ”, nhất là các cá nhân, tổ chức có mối quan hệ lợi ích chi phối lẫn nhau.

Hình thức thông báo công khai việc đấu giá trên báo in, báo không còn phù hợp với thực tiễn, việc tiếp cận thông tin không cao, một số tổ chức chọn đăng trên báo ít người đọc, phát sóng vào các khung giờ đêm hoặc 1-2 giờ sáng… để hạn chế thông tin đấu giá...

Thực tiễn cũng cho thấy, nhiều vụ việc đã tổ chức đấu giá thành nhưng người trúng đấu giá không thực hiện nghĩa vụ tài chính, chấp nhận mất tiền đặt trước, ảnh hưởng tiêu cực đến hiệu quả của hoạt động đấu giá tài sản, đòi hỏi cần quy định tăng mức tiền đặt trước lên mức phù hợp hơn, bổ sung cơ chế đảm bảo thực hiện nghĩa vụ và chế tài xử lý đối với việc đấu giá một số loại tài sản đặc thù.../.

Phương Thảo