Thêm phương thức chuyển doanh nghiệp nhà nước thành công ty cổ phần trước khi IPO

Bộ Tài chính vừa có Tờ trình Đề án Cơ cấu lại doanh nghiệp nhà nước (DNNN), trọng tâm là Tập đoàn kinh tế, Tổng công ty nhà nước giai đoạn 2021 - 2025.

Một trong những nhiệm cụ của Đề án là đẩy mạnh, phấn đấu đến năm 2025 cơ bản hoàn thành việc sắp xếp, cơ cấu lại các DNNN theo hình thức chủ yếu là cổ phần hóa, thoái vốn các DNNN theo đúng nguyên tắc thị trường, công khai, minh bạch và đúng quy định pháp luật; Rà soát, đánh giá hiệu quả của phương án cổ phần hóa, thoái vốn trong giai đoạn 2021 - 2025.

Đặc biệt, lần này Bộ Tài chính đề xuất thí điểm chuyển đổi một số Tập đoàn kinh tế, Tổng công ty nhà nước do nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ từ hình thức Công ty TNHH MTV sang hình thức doanh nghiệp cổ phần, trong đó các cổ đông là các tập đoàn kinh tế nhà nước, DNNN có chức năng đầu tư và kinh doanh vốn nhà nước.

Thí điểm chuyển từ hình thức Công ty TNHH MTV sang doanh nghiệp cổ phần ở một số Tập đoàn, Tổng Công ty Nhà nước.

Bộ Tài chính cho biết, thí điểm áp dụng phương thức chuyển đổi từ Công ty TNHH MTV 100% vốn nhà nước sang hoạt động dưới hình thức doanh nghiệp cổ phần do tổ chức kinh tế nhà nước, DNNN là các cổ đông là một trong những điểm mới của Đề án.

Theo Bộ Tài chính cơ sở pháp lý của phương thức này thực hiện theo quy định tại khoản 2, Điều 202 Luật Doanh nghiệp năm 2020 nhằm bổ sung thêm phương thức chuyển đổi sang công ty cổ phần đối với các doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ bên cạnh phương thức cổ phần hóa DNNN.

Tuy nhiên, do đặc thù các cổ đông là DNNN nên chủ sở hữu nhà nước cần ban hành quy định có hướng dẫn cụ thể hơn Điều 202 Luật Doanh nghiệp năm 2020 đối với hình thức chuyển đổi này.

“Giải pháp này nhằm cho phép các doanh nghiệp 100% vốn nhà nước chuyển sang mô hình công ty cổ phần sau đó mới thực hiện bán đấu giá công khai ra công chúng (IPO) để thực hiện đăng ký giao dịch và niêm yết trên thị trường chứng khoán như quá trình cổ phần hóa (hay chính là cổ phần hóa hai bước)”, Tờ trình Bộ Tài chính nêu rõ.

Bước 1 DNNN chuyển sang hình thức cổ phần theo Luật Doanh nghiệp. Sau khi chuyển sang công ty cổ phần, doanh nghiệp tiếp tục cơ cấu lại, nâng cao hiệu quả hoạt động, đổi mới quản trị doanh nghiệp, thúc đẩy công khai minh bạch thông tin. Việc quản lý, chỉ đạo của cơ quan đại diện chủ sở hữu đảm bảo nguyên tắc thị trường - dưới vai trò là cổ đông lớn của doanh nghiệp, không trực tiếp can thiệp vào hoạt động doanh nghiệp.

Bước 2 khi đủ điều kiện thực hiện IPO để thành công ty đại chúng và thực hiện đăng ký giao dịch hoặc niêm yết trên thị trường chứng khoán.

Bộ Tài chính khẳng định, việc thực hiện giải pháp này sẽ đảm bảo quá trình cổ phần hóa thực chất, hiệu quả hơn do có thời gian để gia tăng giá trị doanh nghiệp trước khi bán cổ phần, công khai minh bạch thông tin, cơ hội chọn được các nhà đầu tư phù hợp cao hơn.

Đồng thời giúp Chính phủ trong việc duy trì tỷ lệ vốn điều lệ hợp lý, lựa chọn thời điểm, lựa chọn nhà đầu tư chặt chẽ, hiệu quả khi cổ phần hóa các DNNN trong các ngành, lĩnh vực quan trọng, ảnh hưởng đến an ninh kinh tế, an ninh năng lượng quốc gia như Tập đoàn Than - Khoáng sản Việt Nam, Tập đoàn Bưu chính viễn thông Việt Nam, Tập đoàn Hóa chất Việt Nam, Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt Nam, Tổng công ty Lương thực miền Bắc, Tổng công ty Cà phê Việt Nam, Tổng công ty Viễn thông Mobifone.

Đề án cũng kiến nghị Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Tài chính nghiên cứu, xây dựng cơ chế, chính sách để thực hiện phương án này.

T. Phương