Thép không gỉ cán nguội bị thao túng giá?

Theo thông tin của Hiệp hội Thép Việt Nam, hiện nay Việt Nam có khoảng 10 DN sản xuất thép không gỉ cán nguội (còn gọi là thép inox), cán phẳng dạng cuộn, tấm. Trong đó, một số DN sản xuất chủ yếu để phục vụ nhu cầu tiêu dùng nội bộ mà không bán ra thị trường hoặc chỉ bán với số lượng rất ít. Trong thời gian tới, năng lực sản xuất thép không gỉ trong nước sẽ tăng thêm khoảng 400.000 - 500.000 tấn/năm bởi các nhà máy thép không gỉ mới như Nguyễn Minh (trên 200.000 tấn/năm), Việt Quang... sẽ tham gia vào thị trường.

Trước đó, Bộ Công thương nhận được Hồ sơ yêu cầu áp dụng biện pháp chống bán phá giá (CBPG) của đại diện các DN sản xuất thép trong nước đối với một số sản phẩm thép không gỉ cán nguội nhập khẩu từ Trung Quốc, Indonesia, Malaysia và Đài Loan.

Ảnh minh họa

Sau khi thẩm định hồ sơ, điều tra và thẩm tra số liệu cung cấp bởi nhà sản xuất trong nước, nhà sản xuất, xuất khẩu nước ngoài, nhà nhập khẩu theo đúng quy định của pháp luật về CBPG cho thấy có hành vi bán phá giá của các nhà sản xuất thép inox của 4 nước, vùng lãnh thổ trên, gây thiệt hại đáng kể cho ngành sản xuất trong nước.

Do đó, Bộ Công thương ban hành Quyết định số 7896/QĐ-BCT áp dụng biện pháp CBPG đối với một số sản phẩm thép không gỉ từ 4 quốc gia nhập khẩu này vào Việt Nam. Như vậy, hiện nay thuế CBPG chỉ áp dụng với thép inox của Trung Quốc, Indonesia, Malaysia và Đài Loan. Các sản phẩm thép inox từ các nước khác vẫn có thể nhập khẩu vào Việt Nam mà không bị áp thuế CBPG.

Theo số liệu của Tổng cục Hải quan, sau khi biện pháp CBPG được áp dụng đến nay, thép inox vẫn tiếp tục được nhập khẩu cả từ 4 nước, vùng lãnh thổ bị áp thuế cũng như từ những quốc gia khác. Tổng lượng nhập khẩu thép không gỉ cán nguội từ tất cả các nguồn sau khi có biện pháp CBPG tăng so với giai đoạn trước khi áp thuế CBPG, nên người sử dụng thép inox tại Việt Nam vẫn có nhiều sự lựa chọn khác nhau ngoài nguồn sản xuất trong nước. Nhất là trong giai đoạn điều tra từ tháng 7/2017 tới cuối tháng 6/2018, nhập khẩu thép inox chiếm tới 57,2%, sản xuất trong nước chỉ chiếm 42,8% tiêu thụ trong nước.

“Thực tế, thời gian qua, việc áp dụng biện pháp CBPG khiến mức chênh lệch giá giữa hàng nhập khẩu và hàng sản xuất trong nước thu hẹp lại. Mặt khác, biến động tăng, giảm giá của công ty Posco và các nhà sản xuất thép trong nước khác theo cùng một xu hướng. Giá bán của Công ty Posco luôn cao hơn giá bán của các nhà sản xuất trong nước khác do chủng loại hàng hóa của Posco thuộc phân khúc chất lượng cao hơn. Như vậy, không có căn cứ cho rằng việc áp dụng biện pháp CBPG làm tăng vị thế của Posco trên thị trường thép không gỉ cán nguội”, Bộ Công thương giải thích

Theo nhận định của một số chuyên gia, nếu không có biện pháp CBPG, với việc hàng nhập khẩu gia tăng ồ ạt vào Việt Nam thì ngành sản xuất trong nước khó có thể tồn tại và phát triển. Có thể thấy, thị trường thép không gỉ cán nguội của Việt Nam trước đây chỉ có sự tham gia của Công ty Posco cùng một số công ty quy mô nhỏ khác, nay đã bắt đầu có sự tham gia của các DN lớn trong nước. Bên cạnh đó việc áp dụng biện pháp CBPG cũng đã miễn trừ áp dụng đối với các sản phẩm thép không gỉ cán nguội làm nguyên liệu đầu vào mà trong nước chưa sản xuất được hoặc chưa đáp ứng nhu cầu nhằm đảm bảo quyền lợi của người tiêu dùng.

Trong bối cảnh mặt hàng này phải chịu nhiều áp lực từ việc áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại ở nước ngoài, nếu không áp dụng biện pháp CBPG, hàng nhập khẩu giá rẻ sẽ ồ ạt xuất khẩu vào Việt Nam. Khi đó, không những ngành sản xuất thép không gỉ trong nước phải chịu thiệt hại mà các mặt hàng ống thép, đồ gia dụng do Việt Nam sản xuất từ nguyên liệu đầu vào là thép không gỉ cán nguội nhập khẩu khi xuất khẩu sẽ đối mặt với việc bị áp dụng biện pháp chống lẩn tránh thuế CBPG của các nước khác.

Quan điểm của Cục Phòng vệ thương mại, Bộ Công thương cho rằng, việc áp dụng biện pháp CBPG của Việt Nam tuân thủ đầy đủ quy định của Luật Quản lý Ngoại thương và các quy định của WTO. Trước tình trạng bán phá giá của nhà sản xuất, xuất khẩu nước ngoài gây thiệt hại đối với sản xuất trong nước thì việc áp dụng biện pháp CBPG là cần thiết giúp duy trì môi trường cạnh tranh bình đẳng, góp phần thúc đẩy cạnh tranh ở thị trường nội địa, giúp thu hút sự tham gia thêm của nhiều DN sản xuất, đồng thời vẫn đảm bảo người tiêu dùng tiếp tục có nhiều sự lựa chọn khác nhau. Tuy nhiên, Bộ Công thương cũng nêu rõ, DN nào cố tình độc quyền, thao túng giá sẽ bị xử lý nghiêm theo đúng quy định của Luật Cạnh tranh và của pháp luật nói chung.

Nhật Minh