Thí điểm điều trị dự phòng HIV từ xa

Tại chương trình, BS Nguyễn Hữu Hưng - Phó Giám đốc Sở Y tế TPHCM cho biết, trong 6 tháng đầu năm 2022, thành phố có 2.758 ca nhiễm HIV được phát hiện, trong đó, 996 người có hộ khẩu thành phố. Nam giới chiếm 92% tổng số ca nhiễm; 73% thuộc nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới. Đáng chú ý, về độ tuổi, 26% ca nhiễm HIV từ 22 tuổi trở xuống (trong độ tuổi sinh viên, học sinh), 62% ca nhiễm nằm trong độ tuổi từ 23-40 tuổi. Theo bác sĩ Hưng, TPHCM triển khai thêm giải pháp điều trị từ xa để phù hợp với tình hình mới, hướng đến việc hỗ trợ khách hàng nhóm nguy cơ cao tiếp cận dịch vụ thuận lợi.

Bác sĩ Lương Quốc Bình - Phó Khoa Phòng, chống HIV/AIDS, Trung tâm HCDC cho biết chương trình triển khai tại 11 cơ sở y tế công lập và tư nhân, gồm Bệnh viện TP Thủ Đức, các trung tâm y tế quận 1, 4, 7, Gò Vấp, Tân Bình, Bình Chánh, các phòng khám Alo Health, An Hảo, Thành Danh, Galant.

Chương trình dự kiến diễn ra đến ngày 30/4/2023, kinh phí do các dự án tài trợ. Hoạt động này được kỳ vọng giúp người dân giảm thời gian đi lại và chờ đợi, được cấp phát thuốc miễn phí sẽ thông qua một đơn vị vận chuyển. Cơ sở y tế giảm công việc hành chính, kiểm soát nhiễm khuẩn, sàng lọc như Covid-19... nhờ khám và kê đơn trực tuyến, tăng độ bao phủ và số lượng người dùng dịch vụ.

Trên thực tế, điều trị dự phòng trước phơi nhiễm HIV (PrEP) tại TPHCM được triển khai thí điểm đầu tiên vào tháng 3/2017, đến nay có 33 cơ sở y tế công và tư tham gia. Hơn 23.000 người nguy cơ có kết quả xét nghiệm âm tính HIV đã tham gia điều trị, trong đó nhóm quan hệ tình dục đồng giới nam chiếm 83%.

Dự phòng trước phơi nhiễm cho phép những người chưa nhiễm HIV nhưng có nguy cơ cao được dự phòng lây bằng cách uống mỗi ngày một viên thuốc. Bộ Y tế khuyến cáo dùng PrEP cho các nhóm nam có quan hệ tình dục đồng giới, người chuyển giới nữ, người bán dâm, người tiêm chích ma túy, bạn tình của người nhiễm HIV mà người nhiễm chưa điều trị thuốc ARV hoặc điều trị ARV song tải lượng HIV chưa đạt dưới ngưỡng phát hiện virus. Ngưỡng này được tính là hơn 200 bản sao virus trong 1ml máu.

TPHCM là một trong 7 tỉnh, thành được Cục Phòng, chống HIV/AIDS và các tổ chức quốc tế hỗ trợ hoàn thành Mục tiêu 95-95-95 vào năm 2025 và chấm dứt dịch bệnh AIDS vào năm 2030. Trong nửa đầu năm nay, mục tiêu là 95% tỷ lệ người nhiễm HIV trong cộng đồng biết tình trạng của mình, thành phố đạt được 94%. Mục tiêu thứ hai là 95% tỷ lệ người nhiễm HIV biết tình trạng nhiễm được điều trị thuốc kháng virus HIV, thành phố đạt được 91%. Ở mục tiêu 95% tỷ lệ người được điều trị thuốc kháng virus HIV có tải lượng virus dưới ngưỡng ức chế, thành phố đạt được 99%.

Theo số liệu thống kê của Sở Y tế TPHCM, HIV/AIDS tại thành phố những năm gần đây có sự gia tăng số ca nhiễm HIV mới và có sự thay đổi rõ rệt các hành vi nguy cơ liên quan đến tình trạng nhiễm HIV. Nếu như năm 2012 số ca nhiễm HIV mới được ghi nhận vào khoảng 2.000 người, đến năm 2021 con số này là gần 4.500 người. Thời kỳ đầu của dịch, nhóm tiêm chích ma túy nhiễm HIV là chủ yếu, đến giai đoạn hiện nay, nhóm nam quan hệ tình dục đồng tính (MSM) nhiễm HIV chiếm tỷ lệ lớn, có đến 76% số ca nhiễm HIV mới được ghi nhận trong năm 2021 là nam quan hệ tình dục đồng tính.

PGS.TS Phạm Đức Mạnh - Phó cục trưởng Cục phòng, chống HIV/AIDS (Bộ Y tế) cũng nhấn mạnh hình thái lây nhiễm HIV trong giai đoạn 2010-2020 có sự thay đổi. Trong đó, việc lây nhiễm HIV qua đường máu không còn là con đường lây nhiễm chính. Theo đó, nam quan hệ tình dục đồng giới đang được cảnh báo là một trong những nhóm nguy cơ chính của dịch HIV tại Việt Nam hiện nay. Tỷ lệ hiện nhiễm HIV tăng rõ rệt lên từng năm. MSM được dự báo có thể trở thành nhóm chiếm tỷ lệ lớn nhất trong tổng số người nhiễm mới HIV được ước tính hàng năm trong thời gian tới.

TS Đoàn Thị Thùy Linh - Cục Phòng, chống HIV/AIDS, Bộ Y tế cho rằng, đây là bước tiến mới trong các dịch vụ PrEP, đảm bảo thuận tiện cho người dân, góp phần chấm dứt đại dịch AIDS vào năm 2030. Cục sẽ triển khai thí điểm chương trình này tại 7 tỉnh, thành phố với 20 cơ sở điều trị, trong đó TPHCM chiếm hơn một nửa số cơ sở. Dự kiến, sau một năm thí điểm, Cục đánh giá lại, chỉnh sửa nội dung, quy trình phù hợp để trình Bộ Y tế mở rộng tại tất cả cơ sở y tế cả nước.

An Thái