Thị trường lúa gạo sẽ sớm sôi động trở lại

Các chuyên gia thảo luận về thị trường lúa gạo tại diễn đàn. Ảnh: Xuân Anh -TTXVN

Đây là nhận định của các chuyên gia tại Diễn đàn SSricenews Network do Chuyên trang thị trường lúa gạo Ssricenews phối hợp Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA) tổ chức tại Tp. Hồ Chí Minh chiều 6/3.

Ông Đỗ Hà Nam, Phó Chủ tịch Hiệp hội Lương thực Việt Nam thông tin, vụ lúa Đông Xuân của Việt Nam đang thu hoạch rộ với sản lượng lớn, trong khi giá gạo xuất khẩu giảm đang là vấn đề được quan tâm hàng đầu. Nếu như thời điểm này năm trước, nông dân có thể bán lúa tại ruộng với giá từ 7.900 - 8.000 đồng/kg thì hiện nay giá chỉ còn khoảng 6.000 đồng/kg nhưng bán cũng rất khó. Với giá bán hiện nay, lợi nhuận của nông dân chỉ đạt khoảng 25 triệu đồng/ha/vụ. Đây là con số rất thấp so với lợi nhuận của những nông dân trồng các loại nông sản khác như cà phê, sầu riêng.

Trong khi đó, nông dân trồng lúa Việt Nam không có nhiều nguồn vốn cũng như điều kiện để tích trữ lúa gạo. Trước tình hình trên, ngày 4/3, Thủ tướng Chính phủ đã yêu cầu các bộ, ngành vào cuộc nhằm đảm bảo việc điều hành cân đối cung cầu lúa gạo trong nước và thúc đẩy hoạt động sản xuất, kinh doanh, xuất khẩu lúa gạo bền vững, nâng cao hiệu quả, tăng thu nhập cho nông dân, tranh thủ cơ hội xuất khẩu và đảm bảo hài hòa lợi ích cho người sản xuất và các doanh nghiệp.

Theo đó, Ngân hàng Nhà nước được yêu cầu nghiên cứu, tính toán mở rộng hạn ngạch, thời hạn cho vay đối với các doanh nghiệp có năng lực, có hệ thống kho chứa để mua gạo tạm trữ trong giai đoạn thị trường có biến động và giá mua thấp. Các ngân hàng thương mại tạo điều kiện thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn tín dụng với lãi suất ưu đãi, đáp ứng đủ nhu cầu tín dụng phục vụ thu mua và xuất khẩu lúa gạo, nhất là thu mua lúa hàng hóa vụ Đông Xuân tại các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long; hỗ trợ nông dân tái vụ; đơn giản hóa thủ tục xét duyệt cấp tín dụng, bao gồm các điều kiện về hợp đồng xuất khẩu, hợp đồng thu mua lúa, tài sản bảo đảm...

Bộ Tài chính tạo điều kiện hoàn thuế xuất khẩu sớm cho doanh nghiệp kinh doanh, xuất khẩu gạo; tạo cơ chế thông quan nhanh gọn, thuận lợi cho doanh nghiệp xuất khẩu. Bên cạnh đó, tăng cường kiểm tra đối với hoạt động xuất nhập khẩu gạo để tạo sự minh bạch và công bằng cho thị trường. Chủ động xây dựng kế hoạch mua dự trữ gạo quốc gia năm 2025 để triển khai kịp thời khi có biến động bất lợi về giá lúa gạo. Bộ Công Thương cũng được yêu cầu thành lập đoàn kiểm tra thu mua, tạm trữ lúa gạo tại các địa phương.

Ngay sau công điện chỉ đạo của Thủ tướng, giá lúa gạo tại các địa phương Đồng bằng sông Cửu Long đã tăng từ 100 - 200 đồng/kg. Dự kiến, trong những ngày tới, giá lúa gạo sẽ tiếp tục tăng dần.

Theo ông Đỗ Hà Nam, hỗ trợ doanh nghiệp thu mua tạm trữ là giải pháp hiệu quả nhất giúp điều tiết thị trường lúa gạo hiện nay. Thực tế, nhu cầu của khách hàng vẫn rất cao, minh chứng là trong 2 tháng đầu năm, Việt Nam đã xuất khẩu trên 1 triệu tấn gạo. Hiện tại, vụ Đông Xuân đang thu hoạch là gạo có chất lượng tốt nhất trong năm. Vì vậy, các nhà mua hàng sẽ sớm giao dịch trở lại, bởi với những quốc gia có nhu cầu nhập khẩu lớn, không mua vụ Đông Xuân thì những vụ sau sẽ rất khó để gom đủ số lượng.

Một doanh nghiệp khác thì cho rằng, công điện của Thủ tướng Chính phủ góp phần giúp giá lúa gạo tăng sớm hơn nhưng giá gạo thời gian qua vẫn theo quy luật thị trường. Theo đó, giá gạo sẽ giảm khi các quốc gia sản xuất lớn vào vụ thu hoạch chính, sau khi kết thúc mùa vụ giá sẽ tăng dần. Nguyên nhân là bởi người mua hàng có tâm lý chờ đợi để mua được với giá tốt nhất. Tuy nhiên, khi người bán chủ động giữ lại hàng thì giá sẽ tăng trở lại bởi nhu cầu gạo thực chất vẫn cao và khó thay thế ở nhiều quốc gia.

Ông V.Subramanian, đồng sáng lập Chuyên trang thị trường lúa gạo Ssricenews thông tin, thị trường lúa gạo toàn cầu đều có xu hướng giảm chung do nguồn cung lớn. Gạo Ấn Độ có giá thấp hơn và đang đẩy mạnh xuất sang châu Phi. Ngoài gạo trắng, sắp tới khả năng Ấn Độ dỡ bỏ lệnh cấm xuất khẩu gạo tấm sẽ giúp các thị trường nhập khẩu có thể mua được với giá tốt. Trong khi đó, các nhà xuất khẩu Pakistan có nhu cầu thanh toán ngắn hạn do áp lực thanh khoản.

Ngược lại, về phía người mua gạo lớn toàn cầu là Philippines đang khá khó đoán khi thể hiện nhu cầu thấp. Indonesia từ nước nhập khẩu hơn 4,6 triệu tấn gạo năm 2024 hiện cũng thông tin chỉ nhập hạn chế. Mặc dù vậy, nhu cầu lúa gạo từ Malaysia, Trung Quốc và châu Phi đang có tín hiệu tốt, khách hàng có xu hướng tăng mua, đây là cơ hội để hoạt động thương mại lúa gạo sôi động hơn trong thời gian tới./.

Xuân Anh/TTXVN