Thị trường ô tô: Sức mua giảm, giao dịch chậm lại

Lắp ráp ô tô tại nhà máy của Tập đoàn Thành Công TC Motor.

Nhu cầu giảm mạnh

Theo báo cáo của Hiệp hội Các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA), đến hết tháng 7-2023, các thành viên VAMA bán được 24.687 xe các loại. Mức này tuy cao hơn 4% so với tháng 6-2023 nhưng vẫn thấp hơn tới 30% so với tháng 7-2022. Lũy kế 7 tháng năm 2023, các thành viên VAMA bán được 145.496 xe, giảm 31% so với cùng kỳ năm 2022. Trong đó, doanh số xe lắp ráp trong nước (CKD) giảm 34%, doanh số xe nhập khẩu nguyên chiếc (CBU) giảm 25%.

Tình trạng tương tự cũng được ghi nhận ở các nhà sản xuất không thuộc VAMA. Đơn cử, TC Motor, nhà sản xuất đang nắm giữ thương hiệu Hyundai tại Việt Nam, bán ra thị trường 4.035 xe trong tháng 7-2023, thấp hơn tới 21% so với con số 5.108 xe của tháng trước đó. Dù vậy, thành tích này đủ để Hyundai duy trì vị thế nhà sản xuất ô tô có doanh số cao nhất tại Việt Nam, vượt trên Toyota ở vị trí số 2 với 3.813 xe. Vị trí số 3 thuộc về KIA với 3.290 xe, trong khi Mitsubishi vươn lên vị trí số 4 khi bán được 3.518 xe, đẩy Ford xuống vị trí số 5 (3.150 xe).

Theo TC Motor, sự trầm lắng trong giai đoạn hiện nay chủ yếu vẫn do các nguyên nhân kéo dài từ đầu năm 2023, mà trọng tâm là khó khăn kinh tế khiến người dân thắt chặt chi tiêu, đặc biệt là với hàng xa xỉ, dẫn tới sức tiêu thụ ô tô giảm mạnh. Cũng có những yếu tố khách quan khác như việc một lượng lớn khách mua xe đã tranh thủ ký hợp đồng trong tháng 6-2023 để hưởng lợi kép từ cả ưu đãi lệ phí 50%, lẫn chính sách ưu đãi mạnh tay của bên bán. Điều này khiến nhu cầu mua sắm giảm mạnh sau đó. Đây là diễn biến gây lo ngại, bởi thị trường ô tô từ giữa tháng 8 năm nay (tháng Bảy âm lịch) lại bước vào giai đoạn kinh doanh thấp điểm hằng năm.

Kỳ vọng dịp cuối năm

Để ứng phó sớm các rủi ro, cùng với ưu đãi 50% lệ phí trước bạ lần thứ ba (năm 2023) được Chính phủ triển khai cho ô tô lắp ráp trong nước, làn sóng giảm giá bùng nổ ở mọi thương hiệu, mọi phân khúc xe từ giữa tháng 8 và ngày càng mạnh mẽ hơn trong tháng 9-2023.

Theo ghi nhận tại các đại lý ở cả Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh, nhiều dòng xe đang có mức giảm cả trăm triệu đồng. Honda CR-V (lắp ráp trong nước) hiện giảm tới 150 triệu đồng cho tất cả các phiên bản. Mẫu bán tải Nissan Navara (nhập khẩu Thái Lan) cũng được giảm tới 120 triệu đồng (cho bản VL 4WD và bản Pro-4X).

Trong khi đó, hầu hết các mẫu xe phổ biến đều đang được giảm trung bình 30-60 triệu đồng, thông qua nhiều hình thức khác nhau, từ trừ thẳng vào giá bán cho tới tặng bảo hiểm thân vỏ, phụ kiện… Xu hướng “đại hạ giá” cũng lan sang cả nhóm xe sang, khi Mercedes-Benz từ ngày 5-9 giảm 110 triệu đồng cho C-Class (lắp ráp trong nước). Đây là lần hiếm hoi thương hiệu này giảm giá xe mới tại thị trường Việt Nam.

Xu hướng giảm giá mạnh cũng một phần đến từ lượng xe tồn từ đầu năm. Đây là hệ quả của việc nhiều hãng trong đà khởi sắc của thị trường năm 2022 đã quyết định gia tăng đầu vào nhưng sau đó tiêu thụ không như mong muốn. Hàng loạt dòng xe đã chuyển sang phiên bản mới trong nửa đầu năm 2023 cũng vô tình đẩy một lượng lớn phiên bản cũ vào thế “quá đát”, dẫn tới tồn kho. Thực tế, hiện nay nhiều đại lý ô tô vẫn đang bán các dòng xe xuất xưởng năm 2022 với giá thấp hơn từ 10 đến 20% so với xe xuất xưởng năm 2023.

Đánh giá về diễn biến thị trường xe cuối năm, nhiều quan điểm phân tích đã lạc quan hơn. Bên cạnh các nỗ lực giảm giá, một trong những yếu tố giúp cải thiện đáng kể tâm lý các nhà kinh doanh là lịch trình dày đặc các mẫu xe mới trình làng.

Chỉ tính riêng tháng 9, thị trường xe hứa hẹn sôi động khi chốt lịch ra mắt của crossover Toyota Yaris Cross, xe đa dụng (MPV) Hyundai Custin, SUV cỡ lớn Hyundai Palisade. Ở nhóm xe điện, ngoài VinFast VF6, còn có ba "tân binh" Mercedes-Benz là EQB, EQE và EQS SUV. Một sự kiện đáng chú ý nữa là ngày 23-9 sẽ đánh dấu lần đầu tiên nhà sản xuất ô tô châu Âu Skoda (thuộc Tập đoàn Volkswagen) gia nhập thị trường trong nước. Nếu đúng lộ trình, 2023 sẽ trở thành năm chứng kiến lượng xe mới trình làng nhiều nhất trong lịch sử ngành ô tô Việt Nam.

Ở kịch bản khả quan nhất, thị trường ô tô - được trợ lực từ vô vàn lựa chọn mới và các chính sách ưu đãi mạnh tay - hoàn toàn có cơ hội khởi sắc trong quý cuối năm, nhất là từ giữa tháng 10. Nhiều chuyên gia trong ngành cũng dự báo, với việc ưu đãi lệ phí trước bạ chấm dứt từ ngày 1-1-2024, một đợt cao điểm mua sắm chắc chắn sẽ xuất hiện vào những ngày cuối cùng của tháng 12, đóng góp đáng kể vào tổng doanh số năm 2023.