Thị trường vốn Việt Nam (2): Khai phá 'mỏ vàng' tài sản mã hóa

Tiềm năng thu hút vốn từ mã hóa tài sản thực

Để đạt mức tăng trưởng GDP bình quân tối thiểu 10%/năm giai đoạn 2026-2030, nền kinh tế cần lượng vốn khoảng 1.400 tỉ đô la Mỹ, tương ứng 280 tỉ đồng la/năm. Trong đó, FDI dự kiến đóng góp khoảng 24-30 tỉ đô la/năm, còn hơn 250 tỉ đô la/năm tới từ khu vực trong nước (Chính phủ và tư nhân), theo tính toán của Bộ Tài chính.

Việt Nam đặt mục tiêu quốc gia thuộc nhóm dẫn đầu khu vực về blockchain vào năm 2030. Ảnh: TL

Nhưng xét trên bình diện tổng thể, ông Nguyễn Đức Hiển, Phó trưởng ban Chính sách, chiến lược Trung ương, đánh giá nguồn lực tài chính cho doanh nghiệp chủ yếu dựa vào hệ thống ngân hàng, với quy mô tín dụng tương đương khoảng 134% GDP.

Trong khi đó, thị trường chứng khoán (TTCK) Việt Nam mới đạt quy mô tương ứng 81,9% GDP tính đến ngày 30-11-2025, thấp hơn đáng kể so với mục tiêu 100% GDP. Còn thị trường trái phiếu hiện mới đạt quy mô tương ứng 23,1% GDP, thấp hơn nhiều so với mục tiêu 47% GDP.

Điều này dẫn tới tình trạng là vốn ngân hàng, dù được huy động từ thị trường với kỳ hạn ngắn, nhưng được dùng cho nhu cầu trung - dài hạn của doanh nghiệp.

“Việc mở rộng tín dụng với tốc độ cao, như năm nay, không thể kéo dài liên tục. Bởi tăng cung tín dụng quá mức tiềm ẩn nhiều rủi ro. Chẳng hạn, đặt mục tiêu tăng trưởng hai con số, nhưng lạm phát cao, thì con số tăng trưởng đó sẽ không còn nhiều ý nghĩa” ông Hiển nói và cho rằng nguồn vốn từ thị trường vốn, sẽ giữ vai trò đặc biệt quan trọng với nền kinh tế thời gian tới.

Cũng theo Phó trưởng ban Chính sách, chiến lược Trung ương, ngoài kênh cổ phiếu và trái phiếu, tài sản số và công nghệ blockchain cũng là kênh cần quan tâm.

“Cách tiếp cận tài sản số, công nghệ blockchain hiện nay là thận trọng, thí điểm theo từng sản phẩm, dịch vụ, ban hành theo khung và định hướng. Nhưng có những nội dung cần mạnh dạn thí điểm và nhân rộng”, ông Hiển nói và cho rằng việc tìm giải pháp để phát triển nhanh hơn là vấn đề cần được bàn thảo, sau khi Chính phủ ban hành Nghị quyết 05/2025.

Nói về tiềm năng của kênh tài sản số và mã hóa, ông Nghiêm Minh Hoàng, chuyên gia fintech, cho biết doanh nghiệp Việt Nam được phát hành tài sản mã hóa dựa trên tài sản thực (Real world assets - RWA) cho nhà đầu tư nước ngoài, qua các tổ chức được Bộ Tài chính cấp phép, theo quy định tại Nghị quyết 05 của Chính phủ.

Theo ông Hoàng, RWA mở ra kênh huy động vốn mới cho các tài sản truyền thống, đặc biệt là bất động sản - lĩnh vực thường đòi hỏi vốn lớn và có tính thanh khoản kém. Hơn nữa, khả năng giao dịch 24/7 trên nền tảng blockchain giúp tăng đáng kể tính thanh khoản - khả năng mua bán nhanh chóng mà không làm giá biến động quá mức.

“Trong bối cảnh kinh tế vĩ mô Việt Nam tương đối ổn định và chính sách ngày càng rõ ràng, RWA có vẻ đặc biệt phù hợp. Nền kinh tế đang cần nguồn vốn lớn cho phát triển cơ sở hạ tầng và chuyển đổi số, trong khi kênh huy động vốn truyền thống đôi khi chưa đáp ứng đủ nhu cầu về quy mô và tốc độ”, ông Hoàng nói.

Đồng quan điểm, ông Nguyễn Phú Dũng, thành viên Hội đồng đầu tư quỹ Solaris Impact, thuộc Pacific Bridge Capital, cho rằng thế mạnh của Việt Nam nằm ở RWA, khi có thể mã hóa các tài sản thực, là những tài sản thuộc sở hữu riêng của Việt Nam, như: Vịnh Hạ Long, Đảo Phú Quốc, những món ăn mang bản sắc dân tộc… rồi phát hành token cho nhà đầu tư.

Hơn nữa, Đảng và Chính phủ đang thúc đẩy xây dựng hành lang pháp lý và tảng kiến trúc dữ liệu quốc gia. Trong đó, công nghệ blockchain được định vị là một trong những công nghệ chiến lược quốc gia, và hệ thống blockchain quốc gia là hạ tầng cần thiết để làm chủ và triển khai tài sản số.

“Nền tảng blockchain quốc gia sẽ tạo ra lớp dữ liệu tin cậy, từ đó sinh ra các lớp tài chính số và kinh tế số. Nếu Việt Nam không tận dụng thế mạnh này, thì rất khó để đuổi kịp thế giới”, ông Dũng nhấn mạnh.

Khơi thông những điểm nghẽn

Với đặc tính hoạt động không ngừng nghỉ (24/7), tài sản số có thể tính lãi theo từng phút – thay vì theo tháng/năm như ngân hàng - tạo sự thay đổi lớn về tính thanh khoản và dòng tiền. Ngoài ra, ước khoảng 10% GDP toàn cầu, tương đương 16.000 tỉ đô la Mỹ, sẽ được token hóa tới năm 2030.

Hai yếu tố này, theo các chuyên gia, mở ra cơ hội thu hút lượng vốn đầu tư lớn cho nền kinh tế. Nhưng còn rất nhiều việc phải làm để tận dụng cơ hội này.

Bất động sản hoàn toàn có thể mã hóa và giao dịch trên sàn tài sản số. Ảnh: LÊ VŨ

Bà Lê Vũ Hương Quỳnh, Giám đốc khu vực châu Á - Thái Bình Dương của Tether, cho biết việc xây dựng một thị trường tài sản mã hóa minh bạch ngay từ đầu phụ thuộc rất lớn vào mức độ rõ ràng của khung pháp lý và cơ chế vận hành.

Hiện Nghị quyết 05/2025 và các định hướng thí điểm đã được ban hành, nhưng còn nhiều câu hỏi chưa được làm rõ, liên quan tới phân loại stablecoin, cơ chế niêm yết, giao dịch và lưu ký. Hơn nữa, sự thiếu liên thông giữa hệ thống ngân hàng và blockchain là một điểm nghẽn cần “khơi thông”.

Như vậy, Việt Nam cần sớm làm rõ cơ chế thanh khoản, quản lý rủi ro khi kết nối với thị trường quốc tế và tăng cường bảo vệ nhà đầu tư thông qua chuẩn mực công bố thông tin và giám sát.

“Dù tỷ lệ thanh toán không tiền mặt đã đạt mức cao, nhưng hai hệ sinh thái này vẫn vận hành song song, chưa tạo được dòng chảy liền mạch cho thanh toán quốc tế, kiều hối và tài trợ thương mại”, bà Quỳnh nói và lo ngại phần giá trị gia tăng từ các dòng thanh toán bằng tài sản mã hóa có thể tiếp tục chảy qua các trung gian nước ngoài.

Bổ sung, ông Nghiêm Minh Hoàng cho rằng các cơ quan quản lý, đặc biệt là Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, cần tiếp tục bám sát diễn biến thực tế để kịp thời điều chỉnh quy định pháp luật, hướng tới từng bước mở rộng phạm vi cho nhà đầu tư trong nước tham gia vào thị trường phát hành token mới.

Ngoài ra, trong bối cảnh lần đầu tiên Việt Nam vận hành một thị trường hoàn toàn mới, với các quy trình, gồm: niêm yết, giao dịch, thanh toán bù trừ, giám sát… đều chưa được thử nghiệm thực tế, thì cần lưu ý rủi ro từ việc thiếu kinh nghiệm, có thể dẫn đến những sai sót trong vận hành, ảnh hưởng đến lòng tin của nhà đầu tư và uy tín của thị trường.

Tương tự, đại diện quỹ Solaris Impact nhấn mạnh yếu tố xây dựng niềm tin trên môi trường số, cùng kỳ vọng nền tảng blockchain quốc gia sẽ tạo ra lớp dữ liệu tin cậy. “Tài sản số không chỉ là câu chuyện của công nghệ mã hóa mà là câu chuyện của niềm tin số. Niềm tin số xuất phát từ dữ liệu, dữ liệu xuất phát từ định danh, và định danh dựa trên một nền tảng tin cậy. Khi dữ liệu minh bạch, niềm tin sẽ tự hình thành và dòng vốn sẽ tự tìm đến, tạo ra sự thịnh vượng bền vững cho Việt Nam”, ông Dũng nói.

Vân Phong