Thiết kế đô thị xung quanh hồ Thiền Quang: Lưu ý tính đặc thù khu vực

Để phát huy tối đa hiệu quả khi đưa vào khai thác sử dụng, các chuyên gia quy hoạch, kiến trúc đã có những lưu ý thêm cho việc nghiên cứu, hoàn thiện đồ án.

Lưu ý tính đặc thù để khai thác đa mục tiêu

Theo Phó Chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam, TS.KTS Đào Ngọc Nghiêm, khu vực hồ Thiền Quang đã từng có dự án riêng về thiết kế các tuyến phố xung quanh. Việc UBND quận Hai Bà Trưng tổ chức tái khởi động việc lập thiết kế đô thị xung quanh khu vực này là việc làm hết sức cần thiết. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai cần lưu ý đến tính đặc thù của khu vực hồ Thiền Quang.

Phối Phối cảnh minh họa hồ Thiền Quang sau khi được thiết kế lại.

Đây là khu vực có dấu ấn của các công trình di tích văn hóa trong nhiều giai đoạn lịch sử. Đó là các ngôi chùa từ thời phong kiến; công trình Nhà văn hóa học sinh, sinh viên Hà Nội thuộc giai đoạn sau hòa bình lặp lại. Bên cạnh đó là khu vực liên kết với Công viên Thống Nhất – dấu ấn của thời kỳ lao động Xã hội chủ nghĩa, biểu tượng thể hiện sự mong muốn của Nhân dân Việt Nam nói chung và Nhân dân Hà Nội nói riêng về thống nhất ba miền Bắc – Trung – Nam và cũng là nơi Bác Hồ trồng cây xanh đầu tiên phát động Tết trồng cây.

Gần đây nhất, trong khu vực này đã xây dựng cụm tượng đài tôn vinh lực lượng Công an Nhân dân. Trong khu vực này còn tập trung một số khu dân cư cần được quan tâm đặc biệt để đảm bảo an ninh chính trị.

Với những đặc thù như vậy, khi lập đồ án, quận Hai Bà Trưng cần hết sức lưu tâm để khi đưa vào khai thác sử dụng có thể đạt được đa mục tiêu chứ không chỉ nhằm tạo không gian vui chơi, giải trí. Và một điều quan trọng khi lập đồ án thiết kế đô thị khu vực này là cần phải lấy người dân làm trung tâm trong khai thức sử dụng. Đồ án được tổ chức lấy ý kiến rộng rãi nhưng cần xác định ý kiến người dân sống trong khu vực là yếu tố cơ bản, quyết định phương án thiết kế.

Theo phương án thiết kế đang được đưa ra lấy ý kiến sẽ có 5 quảng trường tại khu vực chỉ rộng 5ha. Việc này cần xem xét kỹ, mặc dù quảng trường là một loại hình không gian công cộng rất cần thiết nhưng trong một khu vực diện tích không lớn thì cần xác định trọng tâm, không nên phân tán với nhiều quảng trường như vậy.

Ở đây đồ án nên quan tâm đến trục trung tâm liên kết với khu vực Công viên Thống Nhất; có giải pháp khai thác hiệu quả mặt nước hồ Thiền Quang; chú trọng đến thiết kế chiếu sáng để liên kết được các di tích văn hóa với nhau. Đặc biệt, có giải pháp liên kết với giao thông xung quanh khu vực, nhất là giao thông công cộng như bãi đỗ xe phục vụ phố đi bộ, phân luồng các tuyến buýt…

Kế thừa và phát huy bản sắc kiến trúc khu phố cũ

Về đồ án thiết kế quanh hồ Thiền Quang đang được UBND quận Hai Bà Trưng lấy ý kiến đóng góp, thạc sĩ, KTS Phạm Hoàng Phương (Viện Kiến trúc Quốc gia, Bộ Xây dựng) đánh giá, đồ án đã được thực hiện bài bản và có chất lượng tốt trên cơ sở đã nhận diện rõ các vấn đề đang tồn tại của khu vực. Tuy nhiên, theo các tiêu chí mục tiêu phát triển đô thị chung của thành phố đã đề ra cho giai đoạn phát triển tới, thạc sĩ, KTS Phạm Hoàng Phương cho rằng đồ án cần tiếp tục nghiên cứu một số nội dung.

Phối cảnh góc quảng trường trung tâm nằm ở phía đường Trần Nhân Tông, giáp Công viên Thống Nhất.

Cụ thể, do không gian hồ Thiền Quang nằm gần kề với khu vực phố cũ (mặt phố Quang Trung và Nguyễn Du) với nhiều đặc điểm công trình biệt thự cũ rất đặc trưng, nhiều hình ảnh đã đi vào thơ ca nên các nội dung thiết kế đô thị cần đánh giá và quy định làm rõ hơn tính kế thừa và phát huy có chọn lọc bản sắc kiến trúc này đối với các hạng mục công trình xây dựng, đặc biệt đối với các công trình có quy mô lớn sẽ được cải tạo xây mới tại đây.

Bên cạnh đó, để góp phần gia tăng chất lượng đời sống văn hóa tinh thần cho người dân, không gian hồ Thiền Quang đã được nghiên cứu thiết kế tổ chức kết nối đồng bộ với nhiều không gian phố đi bộ, quảng trường, công viên… xung quanh. Tuy nhiên, do được bao quanh bởi các trục đường có giao thông thường xuyên có mật độ lưu thông rất cao nên phương án thiết kế đô thị bên cạnh xác định rõ một số loại hình lễ hội, hoạt động văn hóa cộng đồng sẽ được tổ chức định kỳ, nên xây dựng rõ các kịch bản đóng/mở một phần hay toàn bộ các tuyến giao thông, không để ảnh hưởng đến tình hình giao thông chung mà còn đáp ứng yêu cầu cho các hoạt động văn hóa cộng đồng lớn, có sức thu hút mạnh mẽ với người dân và khách du lịch.

Cũng theo thạc sĩ, KTS Phạm Hoàng Phương, để gia tăng chất lượng tiện nghi sử dụng, cần nghiên cứu làm rõ và bổ sung hệ thống không gian bãi đỗ xe, nhà vệ sinh công cộng phục vụ tổng thể chung toàn khu vực có tính kết nối liên thông phân bố rộng khắp với các không gian kề cận như Công viên Thống Nhất, các tòa nhà công cộng… Điều này sẽ giúp hạn chế đối đa các tồn tại với nhiều không gian đô thị đã gặp phải thời gian qua.

Ngoài ra, vị chuyên gia đề xuất, nội dung thiết kế đô thị cũng cần nghiên cứu và làm rõ hơn việc tổ chức các không gian cây xanh trong phạm vi nghiên cứu bao gồm: cây xanh bóng mát, cây xanh trang trí… nhằm góp phần tạo dựng cảnh quan đô thị xanh và sinh thái. Trong đó ưu tiên chỉ rõ một số các loài cây có tính bản địa đặc trưng cũng như các loài cây mới được lựa chọn từ các nơi khác đến, đóng góp cho không chỉ vẻ đẹp mà còn là tính sinh thái và điểm nhấn của không gian.

Đặc biệt, hướng đến có thêm nhiều đóng góp cho phát triển kinh tế xã hội đô thị và địa phương, đồ án cần nghiên cứu làm rõ các nội dung về “Kinh tế đêm” – một nội dung rất được quan tâm đẩy mạnh của Thủ đô trong thời gian qua. Trong mối liên kết liên thông với không gian tuyến phố đi bộ gần kề - một trong những tiền đề quan trọng để thúc đẩy “kinh tế đêm” của khu vực.

“Đồ án cần làm rõ thêm các nội dung kết nối, tổ chức tuyến tham quan, công trình dịch vụ quy mô vừa và nhỏ (nếu có) để phục vụ liên thông và tiện nghi cho người dân. Làm rõ thêm về thiết kế chiếu sáng bao gồm hệ thống chiếu sáng chung đảm bảo tiện nghi, an ninh, an toàn cho người dân xung quanh khi về đêm, cũng như chú trọng đến chiếu sáng trang trí tại các vị trí điểm nhấn liên kết với hệ thống quảng trường” - thạc sĩ, KTS Phạm Hoàng Phương đề xuất.

Vũ Lê