Thịt gà ở Venezuela

Không rõ có dấu ấn Trung Quốc hay không mà họ chọn thời điểm toàn số đẹp để khởi sự Kế hoạch Phục hồi táo bạo. Ngày 18/8/2018, Bộ trưởng Truyền thông bố cáo ra mắt tiền điện tử petro của mình để đối phó với kẻ thù. Tổng thống Maduro trước đấy tuyên bố: “Đế quốc dọa chúng ta ư? Hãy thôi than khóc”.

Sau gần năm công bố kế hoạch phục hồi, sức mua quả được cải thiện. Lạm phát tháng 4 là 61,4% thì đến tháng 5 còn 44,8%. Nhà kinh tế học tư sản Luis Oliveros ước lạm phát tháng 6 có thể chỉ 26%, mức thấp nhất của thời siêu lạm phát kể từ 2017.

Đằng sau hiện tượng lạc quan ấy vẫn lắm băn khoăn. Giá hàng hóa tháng 6 giảm chủ yếu ở thực phẩm vào mùa thu hoạch như bơ và rau quả. Hơn nữa, sức mua hồi phục chủ yếu nhờ đổi tiền. Song đổi tiền vẫn khiến đồng nội tệ bolivar mất 99.58% giá trị trước đồng USD kể từ 20/8/2018, thời điểm chính thức khởi động Kế hoạch Phục hồi.

Giảm lạm phát bằng đổi tiền khiến giá trị đồng nội tệ bị thổi bay sau thời gian ngắn kỷ lục. Trong chưa đầy 10 tháng, tờ 500 bolivar giờ bằng tờ 50.000 bolivar. Tổng lượng tiền mặt bolivar hiện chỉ tương đương 762 triệu USD. Số ấy chưa bằng nửa giá trị tài sản của tỷ phú Lorenzo Mendoza 54 tuổi, chủ tập đoàn Polar lớn nhất Venezuela từng bị tổng thống Hugo Chavez tịch thu một phần đất và tài sản năm 2009.

Đổi tiền hóa ra bóp nghẹt sức mua mà một trong những biểu hiện là giá trị lương tối thiểu giảm. Khởi đầu Kế hoạch Phục hồi, nó được ấn định tương đương 30 USD/tháng. Với mức còn kém 11 lần so với lương trung bình ở Trung Mỹ ấy, vẫn có thể mua 20 kg thịt gà. Nay, lương tối thiểu chỉ còn tương đương 2,7 USD/tháng và may lắm mới đủ sức mua 1-2 kg thịt.

Tóm lại giảm phát vừa qua có thể là dấu hiệu của đà leo thang chóng mặt mới. Năm ngoái ông Maduro lạc quan: “Chúng ta có một chương trình toàn diện tiên tiến nhất từ trước đến nay”. Vị chi đất nước 32 triệu dân còn 2-5 năm nữa để phong trào kịp tiến độ. Hiện giờ, ở nơi có mỏ dầu khủng nhất hành tinh, theo báo mạng tiếng Tây Ban Nha www.15yultimo.com, câu hỏi bình thường “ổn cả chứ?” cũng có thể được dịch thành mỉa mai, trào phúng.

Hoàng Quốc Dũng