Thổ Nhĩ Kỳ ra 'tối hậu thư' với Mỹ

Theo RT, trong cuộc trả lời phỏng vấn trên truyền hình ngày 28-10, Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Mevlut Cavusoglu nêu rõ nếu không bàn giao hơn 100 chiếc F-35, Washington hoặc phải cung cấp sản phẩm thay thế khác hoặc trả lại 1,4 tỷ USD mà Ankara đã đầu tư vào chương trình hợp tác sản xuất F-35.

Thời gian qua, quan hệ Thổ Nhĩ Kỳ-Mỹ rơi vào tình trạng “cơm không lành, canh chẳng ngọt” với “nút thắt” lớn nhất chính là việc Ankara mua hệ thống tên lửa phòng không S-400 do Nga sản xuất. Đây là bước đi chưa từng có tiền lệ khi một thành viên Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) mua hệ thống vũ khí tiên tiến của Nga. Chính vì vậy, Mỹ đã ngừng bán máy bay F-35 vốn được Lầu Năm Góc quảng cáo là “loại máy bay có mức giá hợp lý nhất, có khả năng sát thương, yểm trợ và sống sót cao nhất từng được sử dụng”, đồng thời loại Thổ Nhĩ Kỳ khỏi chương trình hợp tác sản xuất F-35.

Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Mevlut Cavusoglu yêu cầu Mỹ bàn giao các máy bay tiêm kích tàng hình F-35.Ảnh: TRT World

Thổ Nhĩ Kỳ nhiều lần tuyên bố thương vụ S-400 là không thể đảo ngược và Ankara sẽ đi “gõ những cửa khác”, mua những gì cần thiết cho mục đích quốc phòng của mình. Theo Ngoại trưởng Cavusoglu, Thổ Nhĩ Kỳ đã “làm rõ quan điểm của mình” về việc mua S-400 của Nga, đồng thời nhấn mạnh Ankara “bị loại bỏ một cách bất công” khỏi chương trình hợp tác sản xuất F-35.

Ngoại trưởng Cavusoglu cũng kêu gọi Mỹ đưa Thổ Nhĩ Kỳ quay trở lại chương trình hợp tác sản xuất F-35. “Thổ Nhĩ Kỳ luôn có lựa chọn thay thế. Khi có nhu cầu, chúng tôi có thể chuyển sang các quốc gia khác. Chúng tôi có thể mua các máy bay tiêm kích Su-35 hoặc Su-57 do Nga sản xuất nếu Mỹ không giải quyết vấn đề”, RT dẫn lời Ngoại trưởng Cavusoglu.

Vừa qua, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan thông báo Mỹ đã đề xuất bán 40 máy bay tiêm kích F-16 mới và gần 80 bộ thiết bị để hiện đại hóa phi đội F-16 hiện có của Thổ Nhĩ Kỳ nhằm thay thế khoản tiền mà Ankara đã đầu tư vào chương trình hợp tác sản xuất F-35. Tổng thống Erdogan cho biết Ankara đã nói rõ với Washington rằng “hãy thực hiện bất cứ động thái nào cần thiết để đáp ứng nhu cầu phòng vệ của chúng tôi”.

Theo Tổng thống Erdogan, ông sẽ xác nhận đề xuất trên với người đồng cấp Mỹ Joe Biden bên lề Hội nghị lần thứ 26 các bên tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (COP 26) tại Anh vào cuối tuần này.

Trong thư gửi Tổng thống Joe Biden và Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken mới đây, một nhóm gồm 11 nghị sĩ thuộc Đảng Dân chủ và Đảng Cộng hòa đã bày tỏ “quan ngại sâu sắc” về việc bán máy bay F-16 cho Thổ Nhĩ Kỳ, đồng thời tuyên bố Đồi Capitol sẽ ngăn chặn bất kỳ động thái nào như vậy.

Bức thư của các nghị sĩ Mỹ nêu rõ trong bối cảnh Tổng thống Erdogan thông báo Thổ Nhĩ Kỳ có kế hoạch mua thêm hệ thống S-400 của Nga, Washington “không thể làm tổn hại an ninh quốc gia” bằng cách bán máy bay chiến đấu cho một đồng minh NATO vốn “liên tục hành xử như một đối thủ”.

Trong khi đó, Lầu Năm Góc cho biết Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ sẽ tiếp tục đàm phán để giải quyết vấn đề F-35. Theo Trung tá Anton T.Semelroth, phát ngôn viên của Lầu Năm Góc, vào ngày 27-10 vừa qua, giới chức quốc phòng cấp cao hai nước đã gặp nhau tại Ankara và có những cuộc thảo luận hiệu quả. Điều đó cho thấy cam kết của Mỹ trong việc “xử lý một cách thỏa đáng” những vấn đề liên quan tới F-35 với Thổ Nhĩ Kỳ.

HOÀNG VŨ