Thổ Nhĩ Kỳ ủng hộ Phần Lan gia nhập NATO, 'ngâm' đơn của Thụy Điển

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan (phải) và người đồng cấp Phần Lan Sauli Niinisto. Ảnh: Getty

Ngày 17/3, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan thông báo chính phủ của ông sẽ xúc tiến việc phê chuẩn đơn xin gia nhập Tổ chức Bắc Đại Tây Dương (NATO) của Phần Lan, mở đường để nước này gia nhập liên minh trước Thụy Điển.

Phát biểu với các phóng viên sau cuộc hội đàm với Tổng thống Phần Lan Sauli Niinisto ở Ankara hôm 17/3, ông Erdogan cho biết: "Dựa trên những đánh giá về tiến bộ đạt được trong việc thực thi thỏa thuận gia nhập NATO của Phần Lan, chúng tôi đã quyết định khởi động tiến trình phê duyệt đơn đề nghị tại quốc hội. Liên quan đến việc thực hiện các cam kết trong biên bản ghi nhớ ba bên, chúng tôi thấy rằng Phần Lan đã thực hiện các bước xác thực và cụ thể".

Tuyên bố này đồng nghĩa với việc đơn xin gia nhập NATO của Phần Lan giờ đây sẽ được chuyển đến Quốc hội Thổ Nhĩ Kỳ để được phê duyệt, và dự kiến diễn ra trước cuộc bầu cử vào ngày 14/5 tới.

Hồi tháng 6 năm ngoái, Thổ Nhĩ Kỳ, Phần Lan và Thụy Điển đã ký một thỏa thuận nhằm giải quyết những bất đồng trong quá trình gia nhập NATO của hai quốc gia Bắc Âu.

Vào tháng 5/2022, Phần Lan và Thụy Điển đã từ bỏ chính sách trung lập duy trì hàng chục năm, quyết định nộp đơn xin gia nhập liên minh quân sự do Mỹ dẫn dắt do những lo ngại an ninh sau khi Nga mở chiến dịch quân sự ở Ukraine.

Để gia nhập, hai nước này cần được sự phê chuẩn của toàn bộ 30 thành viên NATO, trong đó thách thức lớn nhất là Thổ Nhĩ Kỳ. Chính quyền Tổng thống Erdogan yêu cầu Phần Lan và Thụy Điển trước tiên phải dỡ lệnh cấm vận vũ khí với Ankara, dẫn độ các phần tử mà họ cho là khủng bố và điều tra hoạt động của Đảng Lao động người Kurd trên lãnh thổ của họ.

Phần Lan và Thụy Điển đã chấp nhận những đề nghị của Thổ Nhĩ Kỳ trong một bản ghi nhớ 3 bên hồi tháng 6 năm ngoái. Tuy nhiên, Ankara cho rằng, Stockholm không đáp ứng được các cam kết đưa ra.

Đề cập đến triển vọng kết nạp Thụy Điển, Tổng thống Erdogan cho biết, điều này "phụ thuộc trực tiếp vào những bước đi cụ thể của Thụy Điển trong việc chống chủ nghĩa khủng bố".

Mặc dù ban đầu Thụy Điển và Phần Lan tuyên bố sẽ gia nhập NATO cùng nhau, nhưng giờ đây họ thừa nhận khả năng phải gia nhập riêng rẽ.

Phát biểu sau cuộc hội đàm với ông Erdogan, Tổng thống Phần Lan Niinisto cho rằng việc gia nhập NATO của nước này sẽ không hoàn thiện nếu Thụy Điển không được kết nạp cùng vì hai nước có rất nhiều lợi ích chung và là láng giềng của nhau ở vùng biển Baltic.

Theo thông báo của Nhà Trắng, Mỹ hoan nghênh quyết định của Thổ Nhĩ Kỳ bắt đầu xem xét phê chuẩn đơn xin gia nhập NATO của Phần Lan, đồng thời hối thúc Ankara sớm phê chuẩn nỗ lực của Thụy Điển.

Cố vấn An ninh quốc gia Mỹ Jake Sullivan hôm 17/3 cho biết, Thụy Điển và Phần Lan đều là hai đối tác có năng lực và cùng chia sẻ các giá trị của NATO. Theo ông Sullivan, hai quốc gia Bắc Âu này nên sớm trở thành thành viên của liên minh để góp phần củng cố NATO và đóng góp cho an ninh khu vực.

Nguyễn Phương