Thời điểm để Việt Nam thúc đẩy dòng vốn FDI nội khối châu Á

Đó là quan điểm của ông Joonsuk Park, Giám đốc Khối kinh doanh quốc tế, Khối dịch vụ ngân hàng doanh nghiệp, Ngân hàng HSBC Việt Nam trong bài viết về dòng vốn FDI vào Việt Nam.

Thời điểm thuận lợi để nỗ lực thu hút thêm nữa các dòng vốn FDI

Thế giới đã chứng kiến Việt Nam đạt được những chuyển biến tiến bộ về khung pháp lý, hiện đại hóa cơ sở hạ tầng, hình thành hệ sinh thái sản xuất - chuỗi cung ứng đặc trưng, và sự xuất hiện của một thế hệ tài năng trẻ có tinh thần khởi nghiệp, những người sẽ dẫn dắt đất nước bước vào kỷ nguyên kỹ thuật số, bỏ qua giai đoạn kinh tế truyền thống mà hầu hết các quốc gia đã trải qua.

Ngày nay, Việt Nam đã thành công trở thành một thị trường cận biên hàng đầu tại châu Á và là một nền kinh tế tập trung vào xuất khẩu. Các công ty đa quốc gia cũng như các doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam có đặc quyền được tự do tiếp cận 15 trong số các thị trường nhóm G20. Chính phủ Việt Nam đã tích cực tìm cách tận dụng các Hiệp định tự do thương mại (FTA) như một công cụ quan trọng tạo nền tảng thuận lợi cho tăng trưởng xuất khẩu của đất nước.

Việt Nam hiện có 15 FTA và nhiều hiệp định khu vực bao gồm Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP) và Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP).

Những nỗ lực thậm chí còn rõ nét hơn khi Việt Nam, ngay trong bối cảnh đại dịch Covid-19, đã cam kết và kiên trì thực hiện các FTA quan trọng bao gồm Hiệp định Tự do thương mại Anh - Việt Nam, RCEP và CPTPP.

Thị trường tiêu thụ nội địa của Việt Nam cũng là một "đấu trường" quan trọng không kém đối với các công ty đa quốc gia khi tiến vào đây.

Nghiên cứu của HSBC cho thấy, đến năm 2030, thị trường tiêu dùng nội địa của Việt Nam sẽ vượt xa các thị trường Thái Lan, Anh và Đức.

Trong khi các công ty đa quốc gia phương Tây đang vật lộn với những thách thức từ kinh tế vĩ mô và căng thẳng địa chính trị, bây giờ có thể là thời điểm thuận lợi để Việt Nam tập trung nỗ lực thu hút thêm nữa các dòng vốn FDI trong khu vực nội khối châu Á.

Các nhà đầu tư FDI hoặc các công ty đa quốc gia trong khu vực và toàn cầu đang hoạt động tại Việt Nam đóng góp hiệu quả cho hơn 80% tổng kim ngạch xuất khẩu ra khỏi Việt Nam và hơn 25% giá trị đầu tư trong nước. Trong số các công ty đa quốc gia đó, phần lớn là các công ty trong nội khối châu Á.

Các mặt hàng xuất khẩu hàng đầu của Việt Nam bao gồm điện thoại di động, hàng điện tử, máy móc nói chung, hàng may mặc, giày dép, sản phẩm gỗ… và đối với tất cả các lĩnh vực này, các công ty đa quốc gia châu Á đóng vai trò không thể thiếu.

Theo ông Joonsuk Park, việc thu hút các doanh nghiệp đa quốc gia trong nội khối châu Á cũng đồng nghĩa với việc Việt Nam không chỉ nâng tầm giá trị gia tăng của các sản phẩm xuất khẩu, mà đồng thời có lợi cho việc mở rộng cả chiều sâu và chiều rộng của thị trường tiêu thụ nội địa.

Nhiều công ty đa quốc gia toàn cầu đang tìm cách mở rộng đầu tư vào Việt Nam

Ông Joonsuk Park cũng cho biết, bước sang năm 2023, nghiên cứu của HSBC chứng kiến một số công ty đa quốc gia toàn cầu ở châu Á thể hiện quan tâm đến Việt Nam, tham gia vào nhiều lĩnh vực bao gồm bán lẻ, chất bán dẫn, điện tử, linh kiện di động, nhựa, năng lượng tái tạo, logistics...

Tuy nhiên, cũng giống như nhiều quốc gia và thị trường khác, Covid-19 đã và đang ít nhiều tác động đến Việt Nam. Trong năm 2019 - 2020, lượng vốn FDI mới đăng ký vào Việt Nam đã giảm khoảng 25%. Năm 2021, mức đầu tư không thay đổi, trong khi năm 2022, các khoản đầu tư tiếp tục giảm nhẹ.

"Covid-19 rõ ràng đã khiến nhiều công ty đa quốc gia trên toàn cầu trì hoãn các quyết định đầu tư. Việc sớm mở cửa đất nước vào cuối năm 2021 ngay lập tức chưa thể thu hút dòng vốn FDI trở lại. Việc lập kế hoạch và quyết định đầu tư đơn giản là cần có thời gian, chưa kể đến việc Việt Nam cũng đã trở nên chọn lọc hơn khi nhắm đến các khoản đầu tư có giá trị gia tăng cao hơn", ông Joonsuk Park nhìn nhận.

Theo ông Joonsuk Park, các yếu tố như rủi ro địa chính trị, áp lực lạm phát gia tăng, chi phí vay tăng và suy thoái thương mại toàn cầu đang đè nặng lên các quyết định đầu tư các doanh nghiệp đa quốc gia trong khu vực và trên toàn cầu. Dẫu vậy, quan điểm trung và dài hạn của các công ty này về Việt Nam vẫn vững chắc.

Nhiều nhà đầu tư FDI hiện tại và tiềm năng đều có cùng quan điểm rằng, Việt Nam sẽ tiếp tục hưởng lợi nhờ có hệ sinh thái sản xuất đã được thiết lập, chi phí cạnh tranh, số lượng công nhân lành nghề ngày càng tăng, sự hỗ trợ pháp lý tiến bộ, tài sản và thu nhập của tầng lớp trung lưu ngày càng tăng, cũng như lợi thế từ việc tận dụng chiến lược Trung Quốc +1.

HSBC dự báo, GDP Việt Nam sẽ tăng 5,8% vào năm 2023. Tuy nhiên, suy thoái thương mại toàn cầu đang ảnh hưởng đến xuất khẩu, lạm phát gia tăng gây cản trở tiêu dùng trong nước. Dù việc Trung Quốc mở cửa trở lại dự kiến sẽ tác động tích cực đến dòng vốn FDI, xuất khẩu và thu hút du lịch, năm 2023 vẫn sẽ là một năm có nhiều thách thức.

Do đó, việc thu hút trở lại dòng vốn FDI vào thị trường Việt Nam có tầm quan trọng thiết yếu đối với cả tăng trưởng xuất khẩu và thị trường tiêu thụ nội địa. Trong bối cảnh đó, không thể đánh giá thấp tầm quan trọng của dòng vốn từ nội khối châu Á.

Ông Joonsuk Park

Các nhà đầu tư trong khu vực châu Á có hiểu biết sâu sắc về thị trường Việt Nam từ cả góc độ văn hóa và cách thức kinh doanh. Sự thuận lợi về khoảng cách địa lý cũng giúp những người quyết định việc đầu tư tại các trụ sở chính của doanh nghiệp dễ dàng di chuyển đến thị trường. Bản thân nhiều thị trường châu Á cũng chú trọng xuất khẩu, từ đó hiểu được lợi thế vốn có của việc tận dụng các hiệp định FTA đa dạng của Việt Nam.

Trong khi các công ty đa quốc gia phương Tây đang vật lộn với những thách thức từ kinh tế vĩ mô và căng thẳng địa chính trị, đây có thể là thời điểm thuận lợi để Việt Nam tập trung nỗ lực thu hút thêm nữa các dòng vốn FDI trong khu vực nội khối châu Á.

Kiều Chinh