Thời điểm thuận lợi để quan sát mưa sao băng cổ xưa nhất tại Việt Nam
Đêm nay người yêu thiên văn Việt Nam có cơ hội quan sát mưa sao băng Lyrids - một trong những hiện tượng thiên văn thú vị những tháng đầu năm 2022.
Theo đại diện Hội Thiên văn và Vũ trụ học Việt Nam (VACA), Lyrids diễn ra từ ngày 16 - 25/4 hằng năm. Trong đó, cực điểm mưa sao băng rơi vào đêm 22, rạng sáng 23/4, và đây cũng là thời điểm lý tưởng để quan sát được hiện tượng này.
Trước và sau khoảng thời gian trên, người xem vẫn có thể thấy một số sao băng của trận Lyrids nhưng với số lượng nhỏ.
Video: Mưa sao băng Lyrids tháng 4/2020
Chúng ta có thể quan sát hiện tượng này bằng mắt thường, nhưng điều cần là bầu trời không mây, ít ô nhiễm và vị trí quan sát thoải mái. Nếu trời âm u, nhiều mây và mưa thì sẽ rất khó quan sát hiện tượng này.
Các chuyên gia khuyến cáo "săn" mưa sao băng cần kiên trì bởi nó thường kéo dài từ một tới vài giờ. Khi xem nên nằm ngửa, nhìn bao quát về phần bầu trời xung quanh chòm sao sẽ thấy được nhiều sao băng hơn. Trước đó, người quan sát cũng cần chuẩn bị áo ấm và dụng cụ cần thiết để bảo vệ sức khỏe, tránh nhiễm lạnh bởi sương gió ban đêm.
Mưa sao băng xuất hiện do Trái đất đi vào vùng bụi vốn là tàn dư của những sao chổi. Những hạt bụi kích thước khác nhau lao vào bầu khí quyển với vận tốc rất lớn tạo ra các sóng xung kích. Sóng xung kích nén các phần tử không khí phía trước làm cho nhiệt độ cao đến hàng nghìn độ C và bốc cháy, tạo ra những vệt sáng ở độ cao 60 -100 km (tính từ mặt đất lên). Người ta gọi những vệt sáng nhỏ ấy là sao băng.
Theo các nhà thiên văn học, mưa sao băng là tập hợp của một số lượng lớn các sao băng rơi xuống cùng một thời điểm của năm. Khi sao chổi đi vào quỹ đạo của mặt trời, chúng nổ tung ra thành những chùm mảnh vụn lạnh và nhỏ phân tán xung quanh quỹ đạo của mặt trời. Nếu Trái đất chuyển động xuyên qua chùm bụi này thì chúng ta sẽ may mắn chứng kiến một trận mưa sao băng rực rỡ.
Mưa sao băng Lyrid có nguồn gốc từ sao chổi Thatcher, được phát hiện bởi nhà thiên văn nghiệp dư người New York (Mỹ) A.E.Thatcher vào năm 1861.
Sao chổi này quay quanh Mặt trời mỗi 415 năm và cứ khoảng ngày 22/4 hàng năm, Trái đất sẽ đi qua chiếc đuôi đầy đá bụi của sao chổi. Chính những mảnh đá bụi bốc cháy đã tạo nên mưa sao băng ngoạn mục.
Lyrid là trận mưa sao băng đầu tiên được ghi nhận trong lịch sử loài người, cổ văn Trung Quốc đã mô tả nó từ 2.500 năm về trước.
