Thông điệp sau màn tấn công đáp trả của Israel

Israel tấn công Iran ngày 26/10. Ảnh Getty Images.

Quân đội Israel cho biết máy bay của họ đã nhắm vào các cơ sở mà Iran sử dụng để chế tạo tên lửa bắn vào Israel cũng như các địa điểm có tên lửa đất đối không.

Quan trọng là không có dấu hiệu nào cho thấy các địa điểm dầu mỏ hoặc hạt nhân của Iran đã bị tấn công. Iran khẳng định các cuộc không kích chỉ gây ra “thiệt hại không đáng kể”. Xét về tổng thể, các động thái này cho thấy ít nhất là hiện tại cả hai nước đang cố gắng tránh leo thang nghiêm trọng hơn.

Tuy nhiên, các cuộc không kích có nguy cơ đẩy những “kẻ thù không đội trời chung” đến gần hơn với cuộc chiến tranh toàn diện vào thời điểm bạo lực gia tăng trên khắp Trung Đông, nơi Israel đang có giao tranh với các nhóm chiến binh như Hamas và Hezbollah.

Sau các cuộc không kích, Bộ Ngoại giao Iran đã ra tuyên bố cho biết họ “có quyền và nghĩa vụ phải bảo vệ chống lại các hành vi xâm lược của nước ngoài”. Ngoại trưởng Iran Abbas Araghchi nhấn mạnh rằng nước này “không có giới hạn” trong việc bảo vệ lợi ích của mình và kêu gọi Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc lên án Israel về các cuộc tấn công.

Tuy vậy vào cuối ngày 26/10, quân đội Iran đã đưa ra một tuyên bố rằng bất kỳ lệnh ngừng bắn nào trong các cuộc tấn công trên bộ của Israel ở Gaza và Lebanon sẽ “có lợi hơn tất cả các cuộc tấn công trả đũa”.

Hãng thông tấn nhà nước IRNA của Iran đưa tin 4 người đã thiệt mạng trong cuộc tấn công của Israel. Quân đội Iran cho biết các cuộc tấn công nhắm vào các căn cứ quân sự ở các tỉnh Ilam, Khuzestan và thủ đô Tehran.

Tổng thống Iran Masoud Pezeshkian đã gửi lời chia buồn tới gia đình những người đã khuất và cảnh báo về các cuộc tấn công trong tương lai. “Kẻ thù của Iran nên biết rằng những người dũng cảm này đang đứng lên bảo vệ đất nước của họ một cách không sợ hãi và sẽ đáp trả bất kỳ hành động khiêu khích nào bằng sự khéo léo và thông minh”, ông Pezeshkian đăng tải trên X.

Tổng thống Mỹ Joe Biden trả lời báo chí rằng Israel đã cảnh báo trước cho ông trước về các cuộc tấn công và nói rằng có vẻ như “họ không tấn công bất cứ thứ gì ngoài các mục tiêu quân sự”. Chính quyền của ông đã giành được sự đảm bảo từ Israel vào giữa tháng 10 rằng họ sẽ không tấn công các cơ sở hạt nhân và các cơ sở dầu mỏ của Iran. Người đứng đầu Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế cho biết các cơ sở hạt nhân của Iran không bị ảnh hưởng.

Iran chưa từng phải đối mặt với bất kỳ loạt hỏa lực liên tục từ bên ngoài kể từ cuộc chiến tranh với Iraq vào những năm 1980.

Israel cũng được cho là đứng sau một cuộc không kích với quy mô hạn chế vào tháng 4 gần một căn cứ không quân lớn ở Iran. Trước đó, Iran đã bắn một loạt tên lửa và máy bay không người lái vào Israel, gây ra thiệt hại nhỏ, sau khi hai vị tướng Iran thiệt mạng trong một cuộc không kích của Israel vào một cơ sở ngoại giao của Iran ở Syria.

Vào ngày 1/10, Iran đã phóng ít nhất 180 tên lửa vào Israel để trả đũa những đòn tấn công tàn khốc mà Israel giáng xuống Hezbollah. Những tên lửa này chỉ gây ra thiệt hại không đáng kể. Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu cho biết Iran “đã phạm một sai lầm lớn”. “Nếu Iran phạm sai lầm khi bắt đầu một vòng leo thang mới, chúng tôi sẽ có nghĩa vụ phải đáp trả”, người phát ngôn quân đội Israel Chuẩn đô đốc Daniel Hagari nhấn mạnh.

Phái đoàn Iran tại Liên hợp quốc cáo buộc Mỹ đồng lõa trong vụ tấn công, khẳng định rằng Mỹ kiểm soát không phận Iraq.

Yoel Guzansky, một nhà nghiên cứu tại Viện Nghiên cứu An ninh Quốc gia Tel Aviv, người trước đây làm việc cho Hội đồng An ninh Quốc gia Israel, cho biết cuộc tấn công của Israel không phá hủy các cơ sở dễ thấy hoặc mang tính biểu tượng có thể khiến Iran phản ứng đáng kể.

Ông nhận định rằng điều này cũng tạo cơ hội cho Israel leo thang nếu cần và việc nhắm mục tiêu vào các hệ thống phòng không sẽ làm suy yếu khả năng phòng thủ của Iran trước các cuộc tấn công trong tương lai.

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin đã nói chuyện với người đồng cấp Israel Yoav Gallant, khẳng định rằng “Iran không nên mắc sai lầm khi đáp trả các cuộc không kích của Israel”, màn tấn công của Israel sẽ là dấu chấm hết cho chuỗi giao tranh này.

Sanam Vakil, giám đốc chương trình Trung Đông và Bắc Phi tại viện nghiên cứu Chatham House có trụ sở tại London (Anh), cho biết Israel đã gửi đi một tín hiệu thông qua những gì họ tấn công. “Với việc nhắm mục tiêu vào các địa điểm quân sự và cơ sở tên lửa thay vì cơ sở hạ tầng năng lượng và hạt nhân, Israel cũng đang gửi đi thông điệp rằng họ không muốn leo thang thêm nữa vào lúc này”, chuyên gia Vakil cho biết.

Israel và Iran coi nhau là kẻ thù kể từ Cách mạng Hồi giáo năm 1979. Israel coi Iran là mối đe dọa lớn nhất của mình, viện dẫn lời kêu gọi của các nhà lãnh đạo Iran về việc phá hủy Israel cũng như sự ủng hộ của Tehran đối với các nhóm chiến binh chống Israel.

Trong cuộc chiến tranh ngầm kéo dài nhiều năm, một chiến dịch ám sát mà phía Iran nghi ngờ là do Israel tiến hành đã giết chết các nhà khoa học hạt nhân hàng đầu của Iran và các cơ sở hạt nhân của Iran đã bị tấn công hoặc phá hoại. Trong khi đó, Iran bị đổ lỗi cho các cuộc tấn công vào tàu thuyền ở Trung Đông.

Sự đối đầu của hai nước ngày càng trở nên rõ nét khi lực lượng Hamas tấn công miền Nam Israel tháng 10/2023, khiến 1.200 người thiệt mạng, bắt cóc hơn 200 người, dẫn đến Israel tấn công Gaza. Theo các quan chức y tế địa phương, hơn 42.000 người Palestine đã thiệt mạng ở Gaza do chiến dịch của Israel.

Tiến Minh