Thống đốc trả lời chất vấn về lập sàn vàng, nhà vàng từ chối mua vàng

Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng. Ảnh: Duy Linh

Mặc dù trước phiên chất vấn, NHNN đã có báo cáo đầy đủ về quản lý thị trường vàng song rất nhiều đại biểu vẫn chất vấn thêm về vấn đề này. Đại biểu Lưu Văn Đức (Đăk Lăk), Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) đề nghị NHNN làm rõ các giải pháp quản lý thị trường vàng thời gian qua. Đại biểu Phạm Văn Hòa chất vấn tại sao các ngân hàng big 4 chỉ bán mà không mua vào trong khi nhiều doanh nghiệp kinh doanh vàng khác trên thị trường cũng không mua vào, khiến người dân gặp khó khăn không chỉ khi mua vàng mà cả khi bán vàng. Ngoài ra, đại biểu cũng đề nghị Thống đốc giải trình vì sao big 4 ngân hàng chỉ bán vàng tại Hà Nội và TP.HCM mà không mở rộng ra các tỉnh.

Cũng liên quan tới điều hành thị trường vàng, đại biểu Đỗ Huy Khánh (Đồng Nai) đề nghị NHNN làm rõ quan điểm về việc có nên thành lập sàn giao dịch vàng hay không.

Trả lời chất vấn của đại biểu, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho hay, thị trường vàng Việt Nam luôn biến động theo diễn biến chung trên thế giới. Từ năm 2012, NHNN đã tham mưu trình Chính phủ ban hành Nghị định 24/2012/NĐ-CP về quản lý thị trường vàng. Tuy nhiên, từ năm 2021, giá vàng thế giới tăng cao. Đến tháng 6/2024, chênh lệch giá vàng trong nước và thế giới lên mức 15-18 triệu đồng/lượng. Trước sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ và trên cơ sở pháp luật hiện hành, NHNN đã tổ chức đấu thầu vàng.

Theo Thống đốc, biện pháp đấu thầu vàng đã được NHNN thực hiện hiệu quả năm 2013. Tuy nhiên, trong bối cảnh mới, giá vàng thế giới lập đỉnh rất cao, tâm lý kỳ vọng của thị trường tăng mạnh nên sau 9 phiên đấu thầu, khi chênh lệch giá vàng trong nước và quốc tế vẫn ở mức cao, NHNN đã chuyển sang bán vàng trực tiếp cho các ngân hàng thương mại nhà nước (big 4 ngân hàng) và Công ty SJC. Nhờ vậy, chênh lệch giá vàng đã giảm nhanh, hiện chỉ còn 3-4 triệu đồng/lượng.

Mặc dù mục tiêu kéo giảm chênh lệch giá vàng trong nước và thế giới đã phần nào đạt được, song Thống đốc thừa nhận, thị trường vàng còn diễn biến phức tạp, Việt Nam lại là nước không sản xuất vàng, nguồn cung hoàn toàn phụ thuộc nhập khẩu. Vì vậy, NHNN sẽ tiếp tục theo dõi chặt chẽ thị trường vàng thời gian tới để có giải pháp can thiệp.

Liên quan tới phản ánh của đại biểu về việc các ngân hàng thương mại chỉ bán mà không mua vàng trong khi một số tiệm vàng cũng không mua vàng, Thống đốc khẳng định, việc NHNN bán vàng trực tiếp cho big 4 và Công ty SJC là để tăng cung vàng ra thị trường. Còn các tổ chức tín dụng và các doanh nghiệp được cấp phép kinh doanh vàng miếng khác trên thị trường (22 tổ chức tín dụng và 16 doanh nghiệp vàng) vẫn mua vàng bình thường.

Về việc big 4 chỉ bán vàng tại Hà Nội và TP.HCM mà không bán ở các tỉnh, theo Thống đốc, vấn đề này NHNN không can thiệp, các ngân hàng thương mại nhà nước căn cứ vào nhu cầu thị trường mà tự quyết định điểm bán. Tuy vậy, khảo sát của NHNN cũng cho thấy, nhu cầu mua vàng của người dân chủ yếu tập trung tại Hà Nội và TP.HCM, cầu vàng ở các tỉnh rất thấp.

Đối với hiện tượng một số cửa hàng vàng tạm dừng mua vàng ở một số thời điểm, Thống đốc cho rằng, điều này có thể liên quan đến cân đối dòng tiền và quản trị rủi ro của doanh nghiệp vàng. NHNN luôn khuyến cáo vàng là mặt hàng biến động phức tạp, khó lường, nhà đầu tư phải thận trọng với rủi ro.

Liên quan tới câu hỏi của đại biểu Đỗ Huy Khánh (Đồng Nai) về giải pháp thành lập sàn vàng như ở Trung Quốc, Thống đốc thừa nhận, sàn vàng có ưu điểm là minh bạch, giúp người dân đáp ứng được nhu cầu giao dịch. Tuy vậy, không nhiều nước trong khu vực thành lập sàn vàng.

Thực tế, Trung Quốc sàn vàng Thượng Hải - một trong những sàn vàng lớn nhất thế giới - song một phần do Trung Quốc là quốc gia sản xuất vàng lớn, thuận lợi khi vận hành sàn vàng. Trong khi đó, Việt Nam hoàn toàn phụ thuộc vào nguồn cung vàng nhập khẩu. Vì vậy, thành lập sàn vàng ở Việt Nam cần phải nghiên cứu kỹ lưỡng.

Thùy Liên