Thống nhất trình Quốc hội xem xét bỏ hình phạt tử hình đối với 8 tội danh

Thượng tướng Lê Quốc Hùng, Thứ trưởng Bộ Công an trình bày báo cáo tại phiên họp

Chiều 10-6, Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) cho ý kiến về việc tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự (sửa đổi).

Báo cáo tại phiên họp, Thượng tướng Lê Quốc Hùng, Thứ trưởng Bộ Công an cho biết, việc Chính phủ đề xuất giảm số lượng tội danh có hình phạt tử hình nhằm tiếp tục thể chế hóa quan điểm, chủ trương của Đảng về thu hẹp hình phạt tử hình, trên cơ sở kế thừa tinh thần thu hẹp dần hình phạt tử hình trong Bộ luật Hình sự qua các lần sửa đổi, bổ sung.

Theo đó, Bộ luật Hình sự năm 2015 còn 18 tội có hình phạt tử hình. Trong lần sửa đổi này, Chính phủ đề xuất bỏ 8 tội danh có hình phạt tử hình trên cơ sở nghiên cứu, đánh giá kỹ lưỡng.

Tham khảo kinh nghiệm quốc tế cho thấy, hiện nay, xu hướng về việc giảm hình phạt tử hình trong quy định của pháp luật cũng như thực tế thi hành trên thế giới là phổ biến.

Trong 193 quốc gia là thành viên của Liên hợp quốc, chỉ còn hơn 50 quốc gia quy định về hình phạt tử hình.

Việc đề xuất bỏ 8 tội danh có hình phạt tử hình cũng căn cứ trách nhiệm, nghĩa vụ của Việt Nam khi là thành viên của các điều ước quốc tế có liên quan, đặc biệt tại khoản 2 Điều 6 Công ước của Liên Hợp quốc về quyền dân sự và chính trị xác định: "Ở những nước mà hình phạt tử hình chưa được xóa bỏ thì chỉ được phép áp dụng hình phạt tử hình đối với những tội ác nghiêm trọng nhất".

Ngoài ra, hình thức thi hành hình phạt tử hình của nhân loại cũng như ở nước ta theo hướng ngày một nhân đạo hơn. Nước ta đã áp dụng hình thức tử hình được coi là nhân đạo nhất, đó là tiêm thuốc độc.

"Từ các vấn đề nêu trên, Chính phủ nhận thấy, việc bỏ hình phạt tử hình ở 8 tội danh như trong dự thảo luật đã trình Quốc hội khóa XV tại kỳ họp thứ 9 là phù hợp trong điều kiện nước ta hiện nay, một mặt vẫn đáp ứng được yêu cầu đấu tranh phòng, chống tội phạm; đồng thời đáp ứng được tiến trình tiếp tục thu hẹp hình phạt tử hình, cũng như yêu cầu hợp tác, mở rộng quan hệ quốc tế để phát triển đất nước" - Thứ trưởng Lê Quốc Hùng nhấn mạnh.

Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại Lê Tấn Tới phát biểu tại phiên họp

Riêng đối với tội “tham ô tài sản” và tội “nhận hối lộ”, sau khi bỏ hình phạt tử hình, nhằm bảo đảm thu hồi tài sản do phạm tội mà có, đồng thời khuyến khích người phạm tội tích cực khai báo trong quá trình giải quyết vụ án, dự thảo Luật đã sửa đổi, bổ sung quy định theo hướng: “Người bị kết án tù chung thân về tội tham ô tài sản, tội nhận hối lộ chỉ có thể được xét giảm thời hạn chấp hành hình phạt khi đã chủ động nộp lại ít nhất ba phần tư tài sản tham ô, nhận hối lộ và trong giai đoạn điều tra, truy tố, xét xử đã hợp tác tích cực với cơ quan chức năng trong việc phát hiện, điều tra, xử lý tội phạm hoặc lập công lớn”.

Về việc bổ sung tội “sử dụng trái phép chất ma túy” trong dự thảo Luật, quy định tại điều luật này chỉ xử lý đối với những người đang trong quá trình cai nghiện hoặc vừa kết thúc quá trình cai nghiện ma túy mà tiếp tục sử dụng trái phép chất ma túy.

Dự thảo Luật cũng chỉnh lý quy định về mức hình phạt khởi điểm đối với 3 tội: Sản xuất trái phép chất ma túy, vận chuyển trái phép chất ma túy và mua bán trái phép chất ma túy từ 2 năm tù thành 3 năm tù để bảo đảm tương xứng với tính chất, mức độ nguy hiểm của hành vi phạm tội và tương quan với mức hình phạt khởi điểm đối với tội tàng trữ trái phép chất ma túy là 3 năm tù.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định điều hành phiên họp

Trình bày báo cáo tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật - Tư pháp của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng cho biết, hai nội dung còn ý kiến khác nhau về bỏ hình phạt tử hình đối với 8 tội danh và bổ sung tội sử dụng trái phép chất ma túy, đây là những nội dung quan trọng, có thể dẫn đến làm thay đổi hoặc tác động lớn đến chính sách hình sự và công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm, trong khi ý kiến của đại biểu Quốc hội, các cơ quan còn rất khác nhau.

Kết luận phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho biết, vấn đề về bỏ hình phạt tử hình đối với 8 tội danh và bổ sung tội sử dụng trái phép chất ma túy đã được cơ quan có thẩm quyền kết luận.

UBTVQH đề nghị Bộ Công an, Ủy ban Pháp luật - Tư pháp phối hợp hoàn chỉnh dự án Luật với chất lượng cao nhất, trình Quốc hội thông qua tại đợt 2 của kỳ họp thứ 9.

Tiến Hưng