Thông qua phương án cả nước còn 3.321 đơn vị cấp xã, giảm 2/3

Trình bày tờ trình trước đó, Bộ trưởng Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà cho biết, trong tổng số 10.035 đơn vị hành chính (ĐVHC) cấp xã hiện nay, có 9.907 thực hiện sắp xếp và 128 giữ nguyên do đạt cả 2 tiêu chuẩn về diện tích tự nhiên và quy mô dân số hoặc có yếu tố đặc thù theo Nghị quyết số 76/2025.

Bộ trưởng cho biết, các tỉnh, thành đã xây dựng 3.193 phương án sắp xếp 9.907 ĐVHC cấp xã để hình thành 3.193 ĐVHC cấp xã mới (2.498 xã, 682 phường và 13 đặc khu), giảm 6.714 đơn vị.

Như vậy, cả nước còn 3.321 ĐVHC cấp xã (2.621 xã, 687 phường và 13 đặc khu), giảm 6.714 (66,91%).

Bộ trưởng Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà trình bày tờ trình. Ảnh: Quốc hội

Về tiêu chuẩn của 3.193 ĐVHC cấp xã hình thành mới sau sắp xếp, có tổng số 3.036 bảo đảm định hướng tiêu chuẩn quy định của Nghị quyết số 76/2025, số còn lại chưa đạt định hướng tiêu chuẩn nhưng không thể sắp xếp thêm với các ĐVHC cấp xã liền kề. Các địa phương đã giải trình rõ lý do, Chính phủ thống nhất việc này.

Bộ trưởng Trà cho biết, việc sắp xếp, kiện toàn các cơ quan, tổ chức, đơn vị sau khi sắp xếp đơn vị cấp xã bảo đảm nguyên tắc thống nhất và gắn với việc sắp xếp tổ chức đảng, MTTQ và tổ chức chính trị - xã hội cùng cấp theo hướng dẫn của cơ quan có thẩm quyền.

Việc tổ chức HĐND và UBND cấp xã thực hiện theo quy định của Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2025 (sửa đổi) và các văn bản hướng dẫn thi hành (dự kiến Quốc hội thông qua Luật vào ngày 24/6, có hiệu lực từ ngày 1/7).

Về phương án bố trí, sắp xếp cán bộ, công chức, viên chức cấp xã, Bộ trưởng nêu rõ, chuyển cơ bản biên chế cấp huyện hiện nay để sắp xếp, bố trí biên chế cho ĐVHC cấp xã mới sau sắp xếp. Đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý của hệ thống chính trị cấp huyện hiện nay nghiên cứu để cơ bản bố trí làm nòng cốt tại các ĐVHC cấp xã mới; đồng thời tăng cường một số cán bộ, công chức, viên chức cấp tỉnh về cấp xã.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội biểu quyết thông qua về nguyên tắc các nghị quyết về sắp xếp ĐVHC cấp xã năm 2025. Ảnh: Quốc hội

Trước mắt, số lượng cán bộ, công chức, viên chức của cấp xã sau sắp xếp không vượt quá tổng số cán bộ, công chức có mặt trước sắp xếp (không tính số cán bộ, công chức, viên chức cấp tỉnh, cấp huyện được bố trí làm việc tại ĐVHC cấp xã). Sau khi sắp xếp, thực hiện rà soát tinh giản biên chế gắn với cơ cấu lại và nâng cao chất lượng đội ngũ đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ, bảo đảm trong thời hạn 5 năm cơ bản theo đúng quy định.

Ngoài ra, kết thúc hoạt động của người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã và giải quyết chế độ, chính sách theo quy định của Chính phủ.

Việc bố trí, sử dụng trụ sở, xử lý tài chính, tài sản công được thực hiện theo quy định của Chính phủ và hướng dẫn của Bộ Tài chính, bảo đảm tiết kiệm, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực. Bà Trà cho biết thêm, tại các đề án sắp xếp ĐVHC cấp xã của từng địa phương, UBND các tỉnh, thành phố đã có phương án, kế hoạch sắp xếp, bố trí, sử dụng, đầu tư sửa chữa, cải tạo, nâng cấp trụ sở làm việc, bảo đảm điều kiện làm việc của các cơ quan, tổ chức, đơn vị tại ĐVHC cấp xã mới.

Có nơi ghép tên xã kèm huyện cũ khiến tên mới bị kéo dài

Liên quan tên gọi ĐVHC sau sắp xếp, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng cho biết, một số trường hợp ghép tên xã kèm tên huyện khiến tên gọi bị kéo dài như phường Xuân Hương - Đà Lạt, phường Cam Ly - Đà Lạt...

Có nơi cách đặt tên kèm số thứ tự nhưng thể hiện lại thiếu thống nhất ngay trong 1 tỉnh, như phường 1 Bảo Lộc, phường 2 Bảo Lộc trong khi xã lại có tên Bảo Lâm 1, Bảo Lâm 2 ngay cùng trong tỉnh Lâm Đồng...

Có trường hợp thay đổi tên gọi đơn vị hành chính nhưng không gắn với sắp xếp, điều chỉnh địa giới như xã Bà Gia thuộc tỉnh Lâm Đồng, việc này có thể làm phát sinh nhiều thủ tục hành chính không cần thiết.

Trần Thường

Thế Vinh