'Thông tin Đồng bằng sông Cửu Long biến mất vào năm 2050 là chưa đủ căn cứ khoa học'

Sau khi xem xét kết quả của nghiên cứu của Climate Centreal về nguy cơ ngập bởi nước biển dâng do biến đổi khí hậu, có thể khiến Đồng bằng sông Cửu Long và TP.HCM bị xóa sổ, PGS. TS Huỳnh Thị Lan Hương, Phó Viện trưởng Viện Khoa học Khí tượng Thủy văn và Biến đổi khí hậu (Bộ Tài nguyên và Môi trường) cho biết, thông tin trên chưa có đủ căn cứ khoa học.

Thông tin Đồng bằng sông Cửu Long sẽ bị xóa sổ vào năm 2050 là chưa đủ cơ sở khoa học?

Theo bà Huỳnh Thị Lan Hương, công trình nghiên cứu hết sức cần thiết, vì quan tâm đúng mức đến nguy cơ mất đất do nước biển dâng ở khu vực Đồng bằng sông Cửu Long. Tuy nhiên, nghiên cứu của Climate Central có nhiều điểm cần làm rõ.

Thứ nhất, trong nghiên cứu Climate Centreal công bố, số liệu địa hình ven biển được xây dựng trên cơ sở hiệu chỉnh sai số của STRM DEM (số liệu địa hình của NASA ). Thực tế, STRM DEM thường có sai số về độ cao lớn do bao gồm cả các lớp thực vật và nhà cửa.

Vì vậy, bài báo đã hiệu chỉnh số liệu địa hình ven biển thông qua sử dụng số liệu địa hình Lidar tại Mỹ và mạng thần kinh nhân tạo MLP, sau đó áp dụng cho toàn cầu. Như vậy, nghiên cứu đã không hiệu chỉnh cho Đồng bằng sông Cửu Long, nên số liệu địa hình trong nghiên cứu này chưa phản ánh đúng độ cao thực tế của khu vực.

Thứ hai, trong nghiên cứu này, Climate Central sử dụng kịch bản nước biển dâng 2m, kết hợp với triều cường trong xây dựng bản đồ nguy cơ ngập. Thực tế, đây là sự chồng chập của hai giả định rất cực đoan, nên tất yếu sẽ dẫn đến tình trạng nguy cơ rủi ro rất cao.

Hơn nữa, kết quả đưa ra sẽ không thể phân biệt ngập lụt do mực nước biển dâng vì biến đổi khí hậu (ngập vĩnh viễn) và nguyên nhân ngập lụt do hiệu ứng thủy triều (chỉ trong vài giờ). Bên cạnh đó, kịch bản nước biển dâng 2 m không được đề xuất trong báo cáo Đánh giá lần thứ 5 của Ban Liên chính phủ về biến đổi khí hậu (AR5).

Thứ ba, trên thực tế, Đồng bằng sông Cửu Long hiện nay, có chỗ hạ, chỗ nâng đan xen, đặc biệt Long An, An Giang nâng lên rõ rệt. Khu vực Bạc Liêu theo nghiên cứu hạ nhiều nhất.

Thông tin TP.HCM và Đồng bằng sông Cửu Long sẽ bị xóa sổ vào năm 2050, là chưa đủ cơ sở khoa học và dựa trên các giả định cực đoan.

PGS. TS Huỳnh Thị Lan Hương

Trên cơ sở số liệu địa hình năm 2019, Viện Khoa học Khí tượng Thủy văn và Biến đổi khí hậu đã tiến hành xây dựng kịch bản ngập cho tỉnh Bạc Liêu ứng với mực nước biển dâng 100 cm để thử nghiệm so sánh với kịch bản biến đổi khí hậu năm 2016.

Kết quả cho thấy không thay đổi nhiều so với kịch bản năm 2016, có khu vực diện tích nguy cơ ngập tăng, có khu vực lại giảm (mức ngập trong bản đồ năm 2016 và năm 2019 tương ứng là 48,6% và 49,1%).

Theo PGS. TS Huỳnh Thị Lan Hương, nghiên cứu của Climate Central có ý nghĩa về mặt khoa học. Tuy nhiên, như đã phân tích ở trên, bản đồ số độ cao do Bộ Tài nguyên và Môi trường sử dụng trong xây dựng bản đồ nguy cơ ngập do nước biển dâng trong kịch bản năm 2016 là nguồn số liệu cập nhật và tốt nhất.

Do vậy, các cơ quan, địa phương khi đánh giá nguy cơ ngập do nước biển dâng cần sử dụng số liệu chính thức do Bộ Tài nguyên và Môi trường công bố.

Hiện nay, Bộ Tài nguyên và Môi trường cũng đang tiến hành cập nhật kịch bản biến đổi khí hậu và nước biển dâng. Dự kiến, trong thời gian tới, sẽ tiếp tục cập nhật các bản đồ nguy cơ ngập do nước biển dâng từ dữ liệu cập nhật này trong các kịch bản tới.

Bà Huỳnh Thị Lan Hương nhận định, thông tin vào năm “TP.HCM và Đồng bằng sông Cửu Long sẽ bị xóa sổ” vào năm 2050, là chưa đủ cơ sở khoa học và dựa trên các giả định cực đoan.

Tuy nhiên, đây cũng là một thông tin đáng quan tâm để khi xây dựng các phương án quy hoạch, các cơ quan thực hiện cần chú ý đến sự sụt lún, nước biển dâng và ngập lụt do triều cường để đề xuất phương án hợp lý giải quyết vấn đề nước biển dâng cho khu vực Đồng bằng sông Cửu Long.

Minh Tuấn