Thu hút bảo hiểm vào nông nghiệp

Cần có thêm cơ chế để thu hút nông dân tham gia bảo hiểm nông nghiệp. Ảnh: Chu Khôi.

“Phao cứu sinh” không thể thiếu

Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, nông nghiệp vừa bảo đảm vững chắc an ninh lương thực quốc gia, vừa hội nhập quốc tế mạnh mẽ và sâu rộng. Nhiều mặt hàng nông sản thế mạnh, chủ lực tiếp tục được mở rộng thị trường. Năm 2024, ngành nông nghiệp lập nhiều kỷ lục mới, với nhiều con số ấn tượng, đặc biệt tổng kim ngạch xuất khẩu nông lâm thủy sản đạt 62,5 tỷ USD, tăng 18,7% so với năm 2023. Tuy nhiên, ngành nông nghiệp cũng đối mặt với không ít thách thức do tác động mạnh mẽ của biến đổi khí hậu gây ra hiện tượng thời tiết khác thường, tác động tiêu cực đến sản xuất nông nghiệp. Một trong những tác động lớn nhất năm vừa qua phải kể đến hậu quả nặng nề để lại từ cơn bão số 3 (Yagi).

Cơn bão số 3 gây nên thiệt hại nặng nề, đặc biệt thiệt hại với sản xuất nông lâm thủy sản lên tới 31.800 tỷ đồng và gây suy giảm tăng trưởng 0,3-0,5 điểm phần trăm toàn ngành trong năm 2024.

Ông Nguyễn Văn Tiến - Phó Cục trưởng Cục Quản lý đê điều và Phòng, chống thiên tai (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cho biết, chỉ riêng cơn bão số 3 đã gây thiệt hại kinh tế lên tới 83.746 tỷ đồng, trong đó, thiệt hại về nông nghiệp ước tính hơn 38.000 tỷ đồng - chiếm 45% tổng thiệt hại về kinh tế.

Đây chỉ là một trong số những thiệt hại nặng nề của thiên tai mà ngành nông nghiệp phải hứng chịu thời gian qua. Theo thống kê, hằng năm, thiên tai, dịch bệnh đã cướp đi của người nông dân lượng tài sản ước tính tương đương 1,5% GDP. Chính vì vậy, việc triển khai bảo hiểm nông nghiệp được xem là giải pháp quan trọng nhằm giúp người dân giảm thiểu những hậu quả do thiên nhiên. Tuy nhiên, thực tế cho thấy chính sách này vẫn chưa thực sự được người dân đón nhận.

Theo đại diện Hiệp hội Bảo hiểm Việt Nam, sở dĩ bảo hiểm nông nghiệp chưa được nông dân mặn mà bởi do người dân chưa thấy được vai trò cấp thiết của bảo hiểm nông nghiệp, trong khi công tác tuyên truyền về vai trò, ý nghĩa của bảo hiểm nông nghiệp với nông dân chưa được triển khai rộng rãi; chi phí mua bảo hiểm tuy không cao nhưng đối với một số hộ dân lại không nhỏ. Về phía doanh nghiệp bảo hiểm, sản phẩm bảo hiểm nông nghiệp là sản phẩm đặc thù, phức tạp, khi tổn thất xảy ra sẽ rất lớn đòi hỏi doanh nghiệp phải có nguồn lực tài chính đủ chi trả bồi thường và có nguồn lực bảo vệ phía sau doanh nghiệp (các nhà bảo hiểm quốc tế).

Tăng cơ chế hỗ trợ

Trước giá trị của bảo hiểm nông nghiệp đem lại hiện nay, Bộ Tài chính đã phối hợp cùng với Bộ Nông nghiệp và Môi trường, các bộ, ngành liên quan xây dựng, trình Chính phủ ban hành Nghị định số 58/2018/NĐ-CP ngày 18/4/2018 của Chính phủ về bảo hiểm nông nghiệp. Để chính sách hỗ trợ phí bảo hiểm nông nghiệp phát huy hiệu quả, nhiều nội sung sửa đổi chính sách đã được đề xuất. Trong đó, dự kiến sẽ mở rộng đối tượng bảo hiểm theo các sản phẩm nông nghiệp chủ lực quốc gia và sản phẩm nông nghiệp chủ lực địa phương, mở rộng rủi ro bảo hiểm được hỗ trợ và mở rộng địa bàn được hỗ trợ.

Bên cạnh đó, Cục Quản lý, giám sát bảo hiểm (Bộ Tài chính) cũng đề xuất tăng mức hỗ trợ phí bảo hiểm, đặc biệt cho các tổ chức sản xuất hàng hóa trong nông nghiệp quy mô lớn. Quy định đơn vị đầu mối hỗ trợ chia sẻ dữ liệu về tình hình, mức độ và giá trị thiệt hại cho doanh nghiệp bảo hiểm làm cơ sở xây dựng sản phẩm bảo hiểm, xác định phí bảo hiểm.

Theo cơ quan này cần nâng mức hỗ trợ cho cá nhân sản xuất nông nghiệp không thuộc diện hộ nghèo, cận nghèo tối đa 40-50% phí bảo hiểm nông nghiệp, thay vì mức 20% như hiện tại; mở rộng đối tượng áp dụng đối với các hộ nông dân riêng lẻ, thay vì chỉ hộ nghèo và cận nghèo với mức hỗ trợ tương xứng về phí bảo hiểm.

Cho ý kiến về đề xuất này, tại hội nghị đóng góp ý kiến cho dự thảo Nghị định mới đây, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cũng đề xuất cơ quan quản lý cần xây dựng cơ chế mới theo hướng mở rộng đối tượng bảo hiểm (các sản phẩm nông nghiệp chủ lực quốc gia và sản phẩm nông nghiệp chủ lực địa phương), mở rộng rủi ro bảo hiểm được hỗ trợ, mở rộng địa bàn được hỗ trợ; đơn giản hóa quy trình, thủ tục phê duyệt đối tượng được hỗ trợ phí bảo hiểm, thủ tục thanh toán, quyết toán phần phí bảo hiểm được ngân sách nhà nước hỗ trợ.

Chính sách hỗ trợ phí bảo hiểm nông nghiệp đang được thực hiện theo Quyết định số 13/2022/QĐ-TTg ngày 9/5/2022. Theo đó, có 29 địa phương được hỗ trợ phí bảo hiểm nông nghiệp, thời gian thực hiện đến hết ngày 31/12/2025.

Thông tin từ Cục Quản lý và Giám sát bảo hiểm cho biết, từ năm 2022-2024, có khoảng 3.630 hộ nông dân/tổ chức tham gia bảo hiểm; tổng giá trị được bảo hiểm là 70,97 tỷ đồng; tổng số phí bảo hiểm là 2,6 tỷ đồng, trong đó ngân sách nhà nước hỗ trợ là 2,3 tỷ đồng. Còn từ năm 2019 đến nay, có 4/29 địa phương triển khai chính sách hỗ trợ bảo hiểm nông nghiệp gồm Nghệ An, Thái Bình, Hà Giang, Bình Định; có 20.261 hộ nông dân/tổ chức sản xuất tham gia bảo hiểm; tổng giá trị được bảo hiểm là 217,3 tỷ đồng; tổng số phí bảo hiểm là 9,47 tỷ đồng, trong đó ngân sách nhà nước hỗ trợ 8,02 tỷ đồng.

Khanh Lê