Thủ khoa xứ Huế 'bội thu' học bổng, tâm huyết với nông nghiệp bền vững

Tháng 2 vừa qua, Đỗ Hoàng Thế Phúc nhận bằng cử nhân song ngành Sinh học nông nghiệp và Nghiên cứu quốc tế của Đại học Quốc gia Jeonbuk (Jeonbuk National University - JBNU), Hàn Quốc. Với điểm tổng kết học tập (GPA) xuất sắc 3.9/4.0, chàng trai xứ Huế là thủ khoa của ngành và lọt top 30 đại diện xuất sắc được khen thưởng trong số hơn 2000 tân cử nhân tại lễ tốt nghiệp.

Phúc trong ngày tốt nghiệp đại học tại Hàn Quốc.

Sinh năm 2001, Phúc từng là học sinh lớp chuyên Sinh của trường THPT chuyên Quốc Học Huế và sớm bộc lộ niềm đam mê khoa học khi giành giải Ba cuộc thi khoa học kỹ thuật cấp quốc gia (ViSEF). Năm 2020, Phúc là một trong 10 học sinh Việt Nam nhận học bổng Chính phủ Hàn Quốc (Global Korea Scholarship - GKS) bậc cử nhân theo diện Đại sứ quán tiến cử.

Chia sẻ với phóng viên Chuyên trang Sinh Viên Việt Nam, Báo Tiền Phong, Phúc nhớ lại năm đầu học tiếng Hàn, được làm quen với bạn bè muôn phương. Được nghe mọi người chia sẻ về hành trình sống, học tập và vượt qua khó khăn của riêng họ, cậu dần mở lòng hơn từng ngày, nhận ra rằng ai trong chúng ta cũng đang chiến đấu với những nỗi sợ và giới hạn của chính mình.

Phúc được chọn là đại diện các tân cử nhân Trường Nông nghiệp và Khoa học sự sống (College of Agricultural and Life Sciences) tại lễ tốt nghiệp của Đại học Quốc gia Jeonbuk.

Khi đó, những ngành học thời thượng như kinh tế hay khoa học máy tính được nhiều học sinh chọn, khiến Phúc từng nghĩ có lẽ nên theo những con đường dễ được công nhận. Thế nhưng, nhờ tham gia các hoạt động cộng đồng và lắng nghe những câu chuyện về người nông dân miền Trung, cậu dần nhận ra cuộc sống của mọi người đang bị đe dọa từng ngày bởi biến đổi khí hậu.

Phúc cảm nhận rõ cái nắng ngày càng gay gắt như thiêu đốt, những trận bão ngày một dữ dội, bất ngờ hơn và để lại những hậu quả nặng nề. Cậu chọn ngành Sinh học nông nghiệp với khát khao được đóng góp vào quá trình phát triển nông nghiệp thích ứng với biến đổi khí hậu, để cuộc sống của người nông dân bớt bấp bênh hơn.

Nhưng khi vào học chuyên ngành, Phúc bắt đầu hoài nghi về lựa chọn của mình. Khối lượng môn đại cương nặng, lại phải học bằng tiếng Hàn khiến cậu cảm thấy lạc lõng. Phúc tìm đến giáo sư hướng dẫn và vẫn nhớ mãi lời thầy: “Thầy cũng từng học ở nước ngoài, cũng từng hoang mang như em. Nhưng hãy cho phép mình được thử sức, được vấp ngã. Rồi một ngày, em sẽ biết con đường của mình là gì”.

Phúc dần nhận ra mối liên hệ chặt chẽ giữa kiến thức chuyên môn và các chính sách ứng phó với biến đổi khí hậu. Điều đó đã thôi thúc cậu học song ngành Nghiên cứu quốc tế, chuyên ngành Hợp tác phát triển quốc tế. Khi có thêm góc nhìn từ lĩnh vực chính sách, Phúc hiểu rõ hơn mối gắn kết giữa khoa học và đời sống, giữa phòng thí nghiệm và ruộng đồng quê hương.

Phúc làm việc trong phòng thí nghiệm Virus học Thực vật (Plant Virology Lab) tại JBNU.

Trong năm cuối, Phúc thực hiện hai đồ án tốt nghiệp cho hai ngành học. Một về mô hình tính toán (in silico) nhằm dự đoán sự tương tác giữa protein của virus thực vật và protein vật chủ, giúp hiểu cơ chế gây bệnh ở cấp độ phân tử, từ đó đề xuất biện pháp phòng ngừa và phát triển giống cây trồng kháng virus.

Một dự án khác liên quan đến phát triển nông nghiệp giảm phát thải tại Uzbekistan, triển khai cùng chuyến đi thực địa đến thủ đô Tashkent. Đây là một phần trong khuôn khổ hợp tác của Cơ quan Hợp tác Quốc tế Hàn Quốc (KOICA), Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc (UNDP) tại Uzbekistan và Bộ Nông nghiệp và Thủy lợi nước này, được tài trợ theo sáng kiến Glocal University 30, dưới sự hỗ trợ của Bộ Giáo dục Hàn Quốc.

Phúc trong chuyến thực địa đến Uzbekistan hồi tháng 2/2025.

Phúc còn là tác giả của hai công bố quốc tế và bốn bài viết tại hội thảo khoa học, có kinh nghiệm làm trợ giảng và nghiên cứu tại trường. Cậu biết ba ngoại ngữ là tiếng Anh (IELTS 7.5), tiếng Hàn (TOPIK 6) và tiếng Ý (A1). Ngoài ra, Phúc từng nhận học bổng sinh viên xuất sắc của tỉnh Jeonbuk và học bổng chương trình trao đổi tín chỉ Erasmus+ tại Đại học Hohenheim (Universität Hohenheim) ở Stuttgart, Đức.

Phúc và các bạn học tại Trường Hè ở Đức vào năm 2024.

Mùa thu này, Phúc sẽ trở lại châu Âu để bắt đầu chương trình thạc sĩ PlantHealth (Plant Health in Sustainable Cropping Systems) với học bổng toàn phần Erasmus Mundus. Khóa học trong hai năm về sức khỏe cây trồng và nông nghiệp bền vững, năm đầu tiên ở Đại học Padova (UNIPD) tại Ý và năm thứ hai ở Đại học Bách khoa Valencia (Universitat Politècnica de València - UPV) tại Tây Ban Nha.

Chương trình PlantHealth khóa 2025-2027 đã nhận được hơn 1500 hồ sơ dự tuyển từ khắp nơi trên thế giới. Trong số đó, Phúc là một trong 16 ứng viên xuất sắc lọt vào danh sách chính (main list) nhận học bổng ngay trong đợt đầu công bố.

Học bổng Erasmus Mundus bao gồm miễn học phí, bảo hiểm, hỗ trợ đi lại, các loại phụ phí khác và trợ cấp 1400 euro/tháng (hơn 40 triệu đồng). Cậu còn giành thêm học bổng thạc sĩ của Đại học Dublin (UCD), Đại học Galway (UoG) tại Ireland và học bổng toàn phần hệ combined (thạc sĩ + tiến sĩ) tại JBNU.

Một số hội thảo, triển lãm về nông nghiệp tại Hàn Quốc mà Phúc tham gia.

Nhìn vào chuỗi thành tích ấn tượng của Phúc, ít ai biết rằng cậu từng bị từ chối bởi không ít quỹ học bổng, trường đại học, tổ chức phi chính phủ. Mỗi lần thất bại là một lần Phúc hoài nghi ngay cả những điều mà bản thân cậu vốn tự tin nhất.

Chàng trai nhớ về những tháng ngày là cậu học trò trường Quốc học, chỉ biết miệt mài học mà không rõ bản thân rồi sẽ làm gì, đi đâu và trở thành ai. Phúc ‘đánh liều’ tham gia câu lạc bộ truyền thông của trường, dù chưa từng nghĩ bản thân có thể hòa nhập hay làm tốt trong một tập thể.

“Đó là quyết định đã thay đổi mình mãi mãi”, cậu chia sẻ.

Tại đây, Phúc không chỉ học được những kỹ năng mềm quan trọng như giao tiếp, hợp tác hay tự tin đứng trước đám đông, mà còn cả những điều nhỏ nhất như cách lắng nghe người khác. Câu lạc bộ trở thành môi trường để cậu được phát triển toàn diện. Sau này, khi đi du học, chính những kỹ năng ấy đã trở thành cầu nối giúp Phúc gắn kết, thích nghi và trưởng thành. Cậu làm quen với các anh chị tiền bối, mở rộng mạng lưới quan hệ với bạn bè quốc tế và được giới thiệu nhiều cơ hội quý giá.

Phúc tại Hội thảo các nhà khoa học trẻ Việt Nam tại Hàn Quốc (ACVYS) do Hội Sinh viên Việt Nam tại Hàn Quốc (VSAK) tổ chức.

“Để có được chút thành quả như hiện tại, mình đã tự học cách viết bài luận, tự lên kế hoạch, nộp hồ sơ, liên hệ các trường và chủ động gửi đi những gì mình cho là tốt nhất về bản thân”, Phúc nhớ lại. Cậu mong câu chuyện cá nhân sẽ tiếp thêm động lực cho những bạn trẻ đang ấp ủ ước mơ du học bằng học bổng nhưng còn lo ngại về điều kiện kinh tế cho các dịch vụ tư vấn, hỗ trợ (mentoring).

Gần đây, có một nữ sinh dân tộc thiểu số ở vùng quê nghèo khó, nơi định kiến xã hội còn nặng nề và cơ hội học tập cho phụ nữ còn hạn chế, đã tìm đến Phúc để xin lời khuyên về hồ sơ nộp học bổng Chính phủ Hàn Quốc. Nữ sinh biết đến Phúc qua một bài báo địa phương và gửi gắm ước mơ cháy bỏng: "Em muốn đi học để thay đổi số phận và chứng minh rằng tri thức có thể vượt lên trên định kiến".

Nữ sinh khao khát được tiếp thu kiến thức ở một chân trời mới, với mong muốn sau này trở về cống hiến cho cộng đồng nơi mình sinh ra, phá bỏ những rào cản cho nữ giới vốn đã tồn tại lâu đời. Tuy nhiên, điều khiến Phúc không khỏi trăn trở là khi em chia sẻ về hoàn cảnh khó khăn, không đủ khả năng chi trả cho những gói tư vấn học bổng trị giá hàng chục triệu đồng.

Do đó, Phúc đã dành thời gian đọc và góp ý cho bài luận, cũng như động viên em hết sức có thể. Dù kết quả cuối cùng không như mong đợi, có thể do thiếu chứng chỉ ngoại ngữ, nhưng tinh thần dũng cảm vượt ra khỏi vùng an toàn, dám theo đuổi ước mơ của nữ sinh đã để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng Phúc. Với cậu, đây đã là một chiến thắng và là một trải nghiệm đáng nhớ.

Sau hơn 5 năm gắn bó với Hàn Quốc, Phúc đang háo hức chuẩn bị hành trình mới tại châu Âu.

Chương trình PlantHealth không chỉ là một học bổng, mà là bước tiếp theo để Phúc thực hiện giấc mơ trở về miền Trung. Cậu đã luôn âm thầm tích lũy kiến thức, dõi theo các xu hướng nông nghiệp bền vững và luôn trăn trở: Làm sao để những nghiên cứu không chỉ nằm trên giấy, mà thực sự giúp ích cho những vùng đất khô cằn, oằn mình chống chọi thiên tai?

“Miền Trung hiện lên trong mình là những mùa bão cuốn trôi mọi công sức, những cánh đồng nứt nẻ và ánh mắt mỏi mệt của người nông dân. Chính hình ảnh ấy là động lực để mình tiếp tục đi tới.

Khi trở về, mình không chỉ mang theo kiến thức mà còn đồng hành cùng bà con xây dựng những mô hình canh tác thích ứng khí hậu, hướng đến một nền nông nghiệp không chỉ chống chịu, mà còn bền vững và đầy hy vọng”, cậu tâm sự.

Phúc từng sợ thay đổi, từng lo sẽ chọn sai đường. Nhưng nhìn lại hành trình đã qua, Phúc hiểu rằng chính những lần hoang mang và những ngã rẽ tưởng như mù mịt ấy đã giúp cậu trở thành phiên bản mạnh mẽ và rõ ràng hơn bao giờ hết.

Ảnh: NVCC

Trịnh Vũ Lam Trang