Thu nhập từ lương không theo kịp mức tăng giá cả sinh hoạt

Mức lương của người lao động có tăng nhưng nhìn chung vẫn thấp

UBND TP.HCM vừa có công văn gửi Bộ LĐ-TB&XH về việc rà soát địa bàn áp dụng lương tối thiểu vùng.

Theo đó, TP. HCM cho biết, qua ghi nhận báo cáo, đa số các doanh nghiệp trên địa bàn thành phố tiếp tục thực hiện các nội dung đã thỏa thuận, cam kết trong hợp đồng lao động, thỏa ước lao động hoặc các thỏa thuận hợp pháp khác có lợi hơn cho người lao động.

Trong đó có chế độ tiền lương trả cho người lao động làm công việc hoặc chức danh đòi hỏi qua học nghề, đào tạo nghề cao hơn ít nhất 7% so với mức lương tối thiểu.

Mặc dù việc điều chỉnh mức lương tối thiểu có nhiều thuận lợi, phần lớn các doanh nghiệp thực hiện đúng quy định, tuy nhiên UBND TP.HCM đánh giá, việc thực hiện chính sách tiền lương của doanh nghiệp vẫn còn nhiều hạn chế.

Cụ thể, từ đầu năm 2020, do dịch Covid-19 diễn biến phức tạp và tình hình kinh tế, chính trị tại một số quốc gia trên thế giới có nhiều bất ổn.

Hầu hết các loại hình doanh nghiệp đều bị ảnh hưởng nhiều đến hoạt động sản xuất, kinh doanh, không có doanh thu, nhưng phải thanh toán các khoản chi phí như: thuế, bảo hiểm xã hội, trả lương cho người lao động, tiền điện, tiền nước, tiền thuê mặt bằng, thanh toán các khoản vay ngân hàng và các chi phí khác.

Điều này dẫn đến việc trả lương bị chậm trễ, rất nhiều người lao động phải nghỉ không hưởng lương, thỏa thuận tạm hoãn hợp đồng lao động, thậm chí bị mất việc làm.

Các doanh nghiệp tập trung chủ yếu cho công tác phòng, chống dịch, cố gắng duy trì hoạt động sản xuất kinh doanh trong bối cảnh kinh tế khó khăn nên việc tính toán tăng lương cho người lao động cũng như rà soát, xây dựng thang lương, bảng lương theo quy định chưa được quan tâm nhiều.

Hạn chế nữa cũng được UBND TP.HCM đề cập là, theo quy định tại Điều 93 Bộ luật Lao động năm 2019, khi người sử dụng lao động xây dựng thang lương, bảng lương thì không bắt buộc phải gửi về cơ quan quản lý nhà nước về lao động nơi đặt cơ sở sản xuất, kinh doanh của người sử dụng lao động.

Việc này dẫn đến cơ quan Nhà nước gặp khó khăn trong nắm bắt, theo dõi việc xây dựng và thực hiện thang lương, bảng lương của các doanh nghiệp.

Nhiều doanh nghiệp cũng có quy định về nâng bậc lương, tuy nhiên thực tế không áp dụng.

Cụ thể, khi Chính phủ điều chỉnh mức lương tối thiểu vùng, doanh nghiệp chỉ điều chỉnh tăng thêm tiền lương cho người lao động để đảm bảo phù hợp với mức lương tối thiểu vùng mà không nâng bậc lương cho người lao động theo thỏa thuận, dẫn đến người lao động làm việc lâu năm cũng như người mới tuyển dụng vẫn xếp vào bậc một của thang lương, bảng lương, cách tính lương, nâng lương của doanh nghiệp vẫn chủ yếu theo khả năng, năng lực người lao động và kết quả kinh doanh của doanh nghiệp do chủ sử dụng lao động quy định.

Bên cạnh đó, một số doanh nghiệp lại thực hiện điều chỉnh tăng mức lương tối thiểu trên hệ thống thang lương, bảng lương theo quy định nhưng đồng thời điều chỉnh giảm hoặc bỏ hệ số đã đăng ký thực hiện trước đây, do đó mức lương của người lao động có tăng nhưng nhìn chung vẫn thấp, thu nhập từ lương không theo kịp mức tăng giá cả sinh hoạt.

UBND TP.HCM kiến nghị khi công bố tăng mức lương tối thiểu, Chính phủ cũng cần có chính sách kiểm soát chỉ số giá và lạm phát, ổn định giá cả và các mặt hàng thiết yếu như giá sữa, xăng dầu, nhu yếu phẩm phục vụ nhu cầu cuộc sống của người lao động.