Thu phí cao tốc Nhà nước đầu tư có gây 'phí trùng phí'?

Mức thu phí dựa trên lợi ích của chủ phương tiện

Bộ GTVT đang xin ý kiến góp ý vào dự thảo Nghị định của Chính phủ quy định về thu phí sử dụng đường bộ cao tốc.

Về mức phí, Bộ GTVT cho biết, mức thu phí được xác định cơ bản bù đắp chi phí quản lý, vận hành thu phí, bảo trì đường cao tốc. Bên cạnh đó, có tính đến chính sách phát triển kinh tế - xã hội của Nhà nước. Đồng thời, được xây dựng trên cơ sở tính toán lợi ích của người sử dụng đường cao tốc.

Mức thu được xây dựng trên cơ sở pháp luật về phí và lệ phí, khấu trừ các loại thuế, phí đã thu liên quan, tránh thu phí trùng phí, đảm bảo hài hòa với mức thu dịch vụ sử dụng đường bộ và đường cao tốc đầu tư theo hình thức PPP.

Bộ GTVT cũng cho biết, hiện có 12 dự án, đoạn tuyến cao tốc do Nhà nước đầu tư, đại diện chủ sở hữu đã đưa vào khai thác.

Mức thu phí dự kiến trên cao tốc do Nhà nước đầu tư

Do vậy, mức phí được xây dựng trên cơ sở lợi ích của của chủ phương tiện. Đồng thời có tham khảo thông lệ quốc tế, theo đó người sử dụng đường cao tốc thường sẵn sàng chi trả mức chi phí tương đương với 50-70% lợi ích thu được khi sử dụng đường cao tốc.

10 tuyến cao tốc dự kiến thu phí: Hà Nội - Thái Nguyên, TP.HCM - Trung Lương, Mai Sơn - QL45, QL45 - Nghi Sơn, Nghi Sơn - Diễn Châu, Cam Lộ - La Sơn, La Sơn - Hòa Liên, Vĩnh Hảo - Phan Thiết, Phan Thiết - Dầu Giây, Mỹ Thuận - Cần Thơ.

Từ phân tích trên, tại dự thảo Nghị định, Bộ GTVT đề xuất mức phí sử dụng cao tốc Nhà nước đầu tư như sau: Mức phí sử dụng đường cao tốc áp dụng đối với đường cao tốc đáp ứng đầy đủ các quy định về điều kiện triển khai thu phí (Mức 1): tương đương với 70% lợi ích thu được khi sử dụng đường cao tốc (khoảng 1.300 đồng/xe/km).

Mức phí sử dụng đường cao tốc áp dụng đối với các dự án đường cao tốc đã được quyết định chủ trương đầu tư trước ngày Luật Đường bộ có hiệu lực thi hành, khi đưa vào khai thác mà chưa đáp ứng đầy đủ các yêu cầu quy định tại Luật Đường bộ (Mức 2): tương đương với 50% lợi ích thu được khi sử dụng đường cao tốc (khoảng 900 đồng/xe/km).

Phương tiện có quyền lựa chọn đi quốc lộ hoặc cao tốc

Về lợi ích của chính sách, Bộ GTVT cho biết, việc thu phí cao tốc do Nhà nước đầu tư sẽ tạo nguồn thu ngân sách Nhà nước khi huy động kịp thời, hợp lý nguồn lực từ người sử dụng đường cao tốc, góp phần tạo nguồn kinh phí để đầu tư phát triển hệ thống đường cao tốc, chi thực hiện công tác quản lý, bảo trì. Số tiền thu được, sau khi trừ các chi phí tổ chức thu phí sẽ được nộp về ngân sách nhà nước và được sử dụng theo quy định của Luật Ngân sách.

Thu phí cao tốc Nhà nước đầu tư không gây phí trùng phí

"Với mức phí đề xuất như đã nêu trên, dự kiến sau khi triển khai thu phí đối với 10 tuyến cao tốc đang khai thác, dự kiến số phí thu được 3.210 tỷ đồng/năm; số thu nộp ngân sách nhà nước là 2.850 tỷ đồng/năm", Bộ GTVT cho biết.

Hiện nay, Nhà nước đã thu phí sử dụng đường bộ theo đầu phương tiện. Việc thu phí đường cao tốc do Nhà nước đầu tư có thể dẫn đến phản ứng của các đối tượng tham gia giao thông, thậm chí có ý kiến lo rằng “phí trùng phí”.

Lý giải về việc không thể xảy ra "phí trùng phí", Bộ GTVT cho biết, đường cao tốc đem lại lợi ích cho người tham gia giao thông cao hơn so với tuyến đường quốc lộ song hành. Người tham gia giao thông có quyền lựa chọn di chuyển trên quốc lộ song hành (không phải trả thêm tiền sử dụng đường cao tốc) hoặc trả tiền sử dụng đường cao tốc để hưởng chất lượng dịch vụ và lợi ích cao hơn.

Việc thu phí sử dụng đường cao tốc đối với phương tiện lưu thông trên đường bộ cao tốc do Nhà nước đầu tư, sở hữu, quản lý và khai thác không gây phí trùng phí.

Mức thu tiền sử dụng đường cao tốc được xác định với nguyên tắc phù hợp với chất lượng dịch vụ nhưng không vượt quá lợi ích thu được, khả năng chi trả của người sử dụng đường cao tốc và khấu trừ các loại thuế, phí đã thu liên quan.

N.T