Thu phí không dừng cao tốc mang lại nhiều lợi ích cho người tham gia giao thông

Từ 1/8/2022, các trạm thu phí trên các đường cao tốc chỉ thu phí không dừng (ETC). Thu phí không dừng là hình thức thu phí tự động thông qua thẻ định danh giúp xe qua trạm thu phí dễ dàng mà không cần dừng lại. Hình thức thu phí này giúp các phương tiện rút ngắn thời gian chờ đợi khi qua trạm thông qua việc chiếc thẻ định danh dán trên kính lái hoặc đèn xe.

Khi phương tiện di chuyển tới trạm, máy đọc sẽ quét chiếc thẻ này, từ đó tự động trừ tiền trong tài khoản giao thông của khách hàng. Do đó, khách hàng không cần phải dừng lại và thanh toán bằng tiền mặt như hình thức thu phí thủ công.

Đến nay, đã gần 2 năm triển khai thu phí điện tử không dừng. Vậy hiệu quả của chính sách này đã mang lại lợi ích cho tài xế, cũng như việc quản lý, vận hành cao tốc ra sao?

Giảm ùn tắc giao thông ở các trạm thu phí dịp các dịp lễ, tết

Liên quan đến nội dung trên, ngày 29/7, trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, Thượng tá Nguyễn Mạnh Thắng (Đội trưởng đội tuần tra kiểm soát giao thông đường bộ số 3, Cục Cảnh sát giao thông) cho hay, trước đây chưa có hình thức thu phí không dừng, vào dịp lễ tết tình trạng ùn tắc trên trạm thu phí cao tốc có thể kéo dài 5-6 cây số.

Từ khi triển khai thu phí không dừng trên tuyến cao tốc, đã mang lại sự thuận cho tài xế trong việc lưu thông, chống ùn tắc giao thông vào những ngày cao điểm lễ, tết.

"Trước đây, việc thu phí với chủ phương tiện qua trạm thu phí bằng hình thức thủ công, tình trạng ùn tắc xảy ra thường xuyên. Tuy nhiên, kể từ khi triển khai thu phí ETC, ùn tắc đã không xảy ra, giúp cho người tham gia giao thông tiết kiệm được thời gian", Thượng tá Thắng chia sẻ.

Các hình thức nạp tiền miễn phí vào tài khoản giao thông VETC (Ảnh: VETC)

Các hình thức nạp tiền miễn phí vào tài khoản giao thông VETC (Ảnh: VETC)

Theo Thượng tá Thắng, tình trạng tài xế quên nạp tiền khi đi qua trạm thu phí cũng rất ít khi xảy ra.

"Khi đi qua trạm thu phí, hệ thống sẽ tự động trừ tiền của tài xế đã nạp và khi về nhà, họ sẽ kiểm tra tài khoản. Hãn hữu mới có một, hai trường hợp quên...", ông Thắng cho hay.

Theo vị này, sau gần hai năm triển khai việc thu phí không dừng, ông nhận định không có hạn chế nào trong việc thực hiện hình thức này.

Chia sẻ thêm về nội dung trên, đại diện Tổng công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC, đơn vị được Bộ Giao thông Vận tải giao làm Chủ đầu tư xây dựng và quản lý vận hành, khai thác 5 dự án đường cao tốc gồm: Cầu Giẽ - Ninh Bình, Nội Bài - Lào Cai, Đà Nẵng - Quảng Ngãi, Bến Lức - Long Thành và Thành phố Hồ Chí Minh - Long Thành - Dầu Giây) cho hay, hiện tại, tuyến cao tốc Bến Lức – Long Thành đang trong thời gian thi công xây dựng, 4 tuyến cao tốc còn lại đã được đưa vào vận hành và thu phí ETC.

Chia sẻ về sự bất tiện khi thực hiện thu phí thủ công trước đây, đại diện VEC nói:

"Thời điểm đầu, công tác thu phí trên 4 tuyến cao tốc được triển khai theo hình thức một dừng. Từ ngày 10/6/2020, tuyến cao tốc Cầu Giẽ - Ninh Bình mới bắt đầu đưa hệ thống thu phí ETC (15/40 làn) vào hoạt động.

Việc tổ chức thu phí theo hình thức một dừng trong thời gian dài, đã phát sinh các bất cập trong vận hành khai thác đường cao tốc như, tình trạng ùn tắc tại các trạm thu phí tại các giờ cao điểm, dịp lễ, tết;

Công tác quản lý tổ chức thu phí gặp khó khăn, chưa đảm bảo tính minh bạch do vẫn phải sử dụng con người trong công tác thu tiền...

Bên cạnh đó, việc có quá nhiều mệnh giá trong công tác thu phí dẫn đến rất khó khăn trong việc dự trữ nguồn tiền lẻ để phục vụ khách hàng. Hơn nữa, với hình thức thu phí này VEC không thể thực hiện được chủ trương không sử dụng tiền mặt của Chính phủ", đại diện VEC cho hay.

Đại diện Tổng công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam cho biết, nhận thức được các bất cập của hình thức thu phí một dừng, cùng việc thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng chính phủ tại Văn bản số 2173/VPCP-CN ngày 08/4/2022, VEC đã triển khai thực hiện chuyển đổi hình thức thu phí.

Tuy nhiên, do tính chất đặc thù của hình thức thuê dịch vụ thu phí ETC tại các dự án cao tốc do VEC quản lý nên còn có ý kiến khác nhau trong việc áp dụng các quy định pháp luật, VEC cũng đã đứng trước các khó khăn về thể chế, cách thức triển khai.

Cụ thể, trường hợp coi hệ thống thu phí ETC là một dự án mới, VEC phải triển khai các thủ tục lập dự án thuê dịch vụ thu phí điện tử không dừng và thuộc thẩm quyền Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.

Quy trình này sẽ mất nhiều thời gian do phải thực hiện rất nhiều thủ tục nên không thể hoàn thành trong năm 2022 (phương án 1). Trường hợp coi việc triển khai thu phí ETC chỉ là hình thức thu phí mới thay thế hình thức thu phí một dừng, VEC sẽ vận dụng trình tự thủ tục thuê nhà cung cấp dịch vụ như đối với hoạt động thuê dịch vụ công nghệ thông tin sử dụng chi phí chi thường xuyên nguồn vốn ngân sách nhà nước (phương án 2).

"Trước tình thế đó, VEC đã quyết định báo cáo Bộ Giao thông vận tải và Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp triển khai theo phương án 2, thẩm quyền do VEC quyết định và đẩy nhanh tiến độ do chỉ cần phê duyệt kế hoạch thuê dịch vụ để tổ chức lựa chọn ngay nhà cung cấp dịch vụ.

Khối lượng công việc lớn, thời hạn yêu cầu hoàn thành dự án ngắn trong khi phải triển khai đồng bộ trên 4 tuyến cao tốc đặt ra những thách thức không nhỏ đối với VEC.

Với tinh thần “chỉ bàn làm, không bàn lùi”, “vượt nắng, thắng mưa”, “thi công 3 ca, 4 kíp”, VEC cùng với đơn vị nhà thầu đã nỗ lực chạy đua tiến độ, đưa dự án về đích đúng hẹn.

Sau 50 ngày/đêm triển khai không ngừng nghỉ, 4 tuyến cao tốc do VEC quản lý (Cầu Giẽ - Ninh Bình; Nội Bài - Lào Cai; Đà Nẵng - Quảng Ngãi; Thành phố Hồ Chí Minh - Long Thành - Dầu Giây) với chiều dài 490 km đã chính thức đưa vào khai thác hệ thống thu phí không dừng ETC với tổng số làn ETC là 132 làn từ ngày 01/08/2022", đại diện VEC chia sẻ.

Thu phí ETC, giúp minh bạch hóa hoạt động thu phí, giảm thời gian lái xe cho tài xế

Nói về hiệu quả khi thực hiện thu phí ETC, đại diện VEC chia sẻ, với việc tăng năng lực thông hành của các phương tiện (thời gian mỗi phương tiện qua trạm rút ngắn 6-7 lần so với thu phí thủ công nên việc lưu thông trở nên thuận lợi) đã tiết kiệm được nhiên liệu, thời gian lưu thông, tăng tuổi thọ động cơ và cải thiện sự thoải mái của người lái xe.

Đồng thời, việc các phương tiện lưu thông nhanh chóng đã giảm khí thải tại các khu vực trạm thu phí.

Điều quan trọng hơn nữa là việc thực hiện chính sách của Chính phủ.

Trạm thu phí tuyến cao tốc Nội Bài - Lào Cai. (Ảnh: NVCC)

Phương tiện đi qua trạm thu phí không dừng tuyến cao tốc Nội Bài - Lào Cai. (Ảnh: NVCC)

"Thu phí ETC đã giúp minh bạch hóa hoạt động thu phí, tạo niềm tin cho người dân, góp phần thực hiện chủ trương của Chính phủ trong việc thanh toán không dùng tiền mặt.

Hình thức này cũng mang lại nhiều lợi ích cho cơ quan quản lý nhà nước, thông minh hóa hệ thống giao thông bằng các ứng dụng công nghệ thông tin một cách hiệu quả; giúp cơ quan nhà nước quản lý được các phương tiện tham gia giao thông.

Từ đó thực hiện được nhiều chính sách hiện đại như: quản lý đăng kiểm xe, đăng ký xe chính chủ, phạt nguội giao thông..., giảm thiểu khoảng 20% số vụ tai nạn.

Đây cũng là tiền đề cho bước chuyển quan trọng trong xây dựng hạ tầng giao thông thông minh của ngành giao thông vận tải, góp phần vào chương trình chuyển đổi số quốc gia", đại diện VEC nhận định.

Đại diện VEC cho biết, công nghệ thu phí không dừng cho phép VEC quản lý thu phí tốt hơn, đảm bảo tính chính xác, khách quan (không bị yếu tố chủ quan của con người chi phối); Tiết kiệm đáng kể nguồn nhân lực, vật lực so với phương thức thu phí thủ công truyền thống, dẫn đến giảm 10 - 20% chi phí sản xuất cho công tác tổ chức thu phí của VEC.

Bên cạnh đó, điều quan trọng không kém là giải quyết được vấn đề ùn tắc vào các dịp lễ, tết tại các tuyến cao tốc có mật độ lưu thông lớn như Cầu Giẽ - Ninh Bình; Thành phố Hồ Chí Minh - Long Thành - Dầu Giây.

"Cùng với việc cải thiện được năng lực thông hành, doanh thu từ hoạt động thu phí của VEC sau khi triển khai hoạt động thu phí tăng trưởng từ 5- 10% do lưu lượng xe tham gia tăng.

Việc triển khai công nghệ thu phí không dừng, đã nâng cao chất lượng dịch vụ khai thác các tuyến đường do VEC làm chủ đầu tư", đại diện VEC nói.

Mạnh Đoàn