Thử thách cực đại trong cuộc đua rút ngắn tiến độ Dự án sân bay Long Thành

Lắp đặt hệ thống mái che nhà ga Cảng hàng không quốc tế Long Thành (nguồn: Long Thành Review).

Tại Dự án đầu tư xây dựng Cảng hàng không quốc tế Long Thành giai đoạn 1, Dự án thành phần 3 – Các công trình thiết yếu trong cảng hàng không do ACV làm chủ đầu tư giữ vai trò quan trọng nhất khi có tổng mức đầu tư lên tới 99.019,2 tỷ đồng, chiếm tới 90,8% tổng mức đầu tư toàn công trình.

Dự án thành phần 3 được chia thành 16 gói thầu xây lắp và thiết bị, trong đó tính đến cuối tháng 12/2024, có 3/16 gói đã cơ bản hoàn thành; 7/16 gói đang triển khai thi công; 3/16 gói đang lựa chọn nhà thầu xây lắp và 3/16 gói khác đang thẩm định thiết kế kỹ thuật 3/16.

Những gói thầu về đích sớm, trước tháng 12/2025

Được biết, trong số 7 gói thầu đang triển khai thi công có 3 gói thầu gồm: 2.10, 4.6 và 6.12, theo đánh giá là có thể kiểm soát tiến độ hoàn thành trước ngày 31/12/2025 như chỉ đạo mới đây của Thủ tướng Chính phủ.

Cụ thể, Gói thầu 4.6 – Thi công xây dựng, lắp đặt thiết bị đường cất hạ cánh, đường lăn, sân đỗ tàu bay có giá trị hợp đồng 7.244,2 tỷ đồng do Liên danh ACC – Trường Sơn – Vinaconex – Vinadic – Cienco4 – ACJC647 thi công. Gói thầu này được khởi công vào tháng 8/2023, tiến độ hoàn thành theo hợp đồng là tháng 7/2025.

Theo đánh giá, với tiến độ hiện tại và khả năng tăng tốc của các nhà thầu, Gói thầu 4.6 có thể hoàn thành và khai thác kỹ thuật đường cất hạ cánh, đường lăn trước ngày 30/4/2025, rút ngắn tiến độ 3 tháng so với hợp đồng.

Gói thầu 6.12 – Thi công xây dựng hệ thống giao thông kết nối tuyến số 1 và tuyến số 2 có giá trị hợp đồng 2.630 tỷ đồng do Liên danh Công ty cổ phần Tập đoàn Đèo Cả - Tổng công ty Thăng Long – Công ty cổ phần Đầu tư xây dựng Khang Nguyên – Công ty cổ phần Thương mại và xây dựng Hoàng Long HT – Công ty cổ phần Xây lắp 368 – Công ty cổ phần Tư vấn xây dựng Hoàng Long thi công.

Gói thầu này được khởi công tháng 7/2024, tiến độ hoàn thành theo hợp đồng là tháng 12/2025. Tuy nhiên với tiến độ hiện tại và khả năng tăng tốc của các nhà thầu, Gói thầu 6.12 đang phấn đấu cơ bản hoàn thành và thông xe kỹ thuật trước 30/4/2025; hoàn thành toàn bộ các hạng mục còn lại trước tháng 9/2025, rút ngắn tiến độ 3 tháng so với hợp đồng.

Một gói thầu khác cũng có nhiều khả năng vượt tiến độ, về đích trong năm 2025 là Gói thầu 2.10 – Thi công xây dựng tường rào ranh giới Cảng hàng không ngoài phạm vi 1.810 ha do Liên danh Châu Việt – Đại Việt đảm nhận. Gói thầu có giá trị khoảng 78 tỷ đồng được khởi công vào tháng 10/2024, theo hợp đồng sẽ phải hoàn thành trong tháng 10/2025.

Thi công Gói thầu 6.12 – Thi công xây dựng hệ thống giao thông kết nối tuyến số 1 và tuyến số 2.

Lượng hóa các khó khăn

Căn cứ vào tiến độ hợp đồng và tình hình triển khai thi công thực tế, có thể xác định những nút thắt lớn đối với cuộc đua hoàn thành Dự án thành phần 3 đang nằm ở 4 gói thầu: 4.7, 4.8, 4.9 và 5.10.

Trong đó, Gói thầu 4.7 – Thi công xây dựng và lắp đặt thiết bị công trình sân đỗ tàu bay do Liên danh ACC – Trường Sơn – Vinaconex – Vinadic – Cienco4 – ACVC64 thi công với giá trị hợp đồng là 6.268 tỷ đồng. Gói thầu này được khởi công vào tháng 9/2024, tiến độ hoàn thành theo hợp đồng là tháng 8/2026.

Gói thầu 4.8 – Thi công xây dựng, lắp đặt thiết bị, lập thiết kế bản vẽ thi công công trình giao thông nội cảng và hạ tầng kỹ thuật cảng hàng không do Liên danh Trường Sơn – Phương Thành – Vinaconex – Á Châu – AIT – Vinadic – Dacinco thi công với giá trúng thầu là 11.066 tỷ đồng. Gói thầu được khởi công vào tháng 11/2024, tiến độ hoàn thành theo hợp đồng là tháng 9/2026.

Gói thầu 4.9 – Thi công xây dựng và lắp đặt thiết bị hệ thống cung cấp nhiên liệu tàu bay do liên danh Tổng công ty cổ phần Dịch vụ kỹ thuật dầu khí Việt Nam – Công ty TNHH MTV BCA – Thăng Long thi công với giá trị hợp đồng là 2.880 tỷ đồng. Gói thầu 4.9 được khởi công vào tháng 10/2024, tiến độ hoàn thành theo hợp đồng là tháng 6/2026.

Được biết, trên cơ sở khối lượng công việc, các điều kiện thực tế triển khai thi công, các nhà thầu đã lập tiến độ hoàn thành tổng thể Gói thầu 4.7 và Gói thầu 4.9 trước ngày 30/4/2026. Với mốc hoàn thành như trên, Gói thầu 4.7 rút ngắn tiến độ được 3 tháng; Gói thầu 4.7 rút ngắn được 2 tháng so với tiến độ hợp đồng.

Theo đánh giá, việc hoàn thành được tiến độ nêu trên cũng là một thách thức rất lớn đối với các đơn vị liên quan do từng gói thầu đều có những khó khăn riêng.

Cụ thể, Gói thầu 4.7 (thi công sân đỗ máy bay) là gói thầu có nhiều hạng mục giao cắt, thi công với các hạng mục của Gói thầu 5.10 (nhà ga hành khách) và Gói thầu 4.8 (giao thông nội cảng) và đặc biệt giao cắt hệ thống ngầm hiện đại của Gói thầu 4.9 (hệ thống nhiên liệu tàu bay).

Bên cạnh đó, việc Gói thầu 4.8 thi công cùng thời điểm với các gói thầu nêu trên đòi hỏi việc đấu nối sắp xếp, bố trí biện pháp, trình tự thi công phải phù hợp, khoa học nếu không sẽ ảnh hưởng đến tiến độ của cả dây chuyền.

Gói thầu 4.9 cũng có giao mặt hệ thống cấp nhiên liệu với Gói 4.7 và Gói 4.8. Mặt khác, Gói thầu 4.9 có rất nhiều thiết bị chuyên dụng về hệ thống cung cấp nhiên liệu phải đặt hàng sản xuất, nhập khẩu từ nước ngoài như: hệ thống van, bơm, ống nhiên liệu cần rất nhiều thời gian sản xuất, vận chuyển, lắp đặt, chạy thử.

Trong khi đó, Gói thầu 4.8 là gói thầu hạ tầng cảng hàng không có tính chất kỹ thuật phức tạp và có giá trị rất lớn (gần 11.000 tỷ đồng) với hơn 20.000 đầu mục công việc bao gồm công trình cầu, đường, công trình xây dựng nhà, công trình điện nguồn và cấp thoát nước.

Phạm vi gói thầu này trải rộng trên hầu hết các khu vực, có nhiều giao cắt và xung đột với các gói thầu thi công khác. Đồng thời, tiến độ nhập khẩu các vật tư, thiết bị của hệ thống cơ điện từ nước ngoài cũng mất nhiều thời gian để sản xuất và vận chuyển.

Khó khăn lớn nhất đối với Gói thầu 4.8 là đặc thù khí hậu tại Đồng Nai được chia thành 2 mùa: mùa mưa và mùa khô rõ rệt. Trong đó, điều kiện thi công Gói thầu 4.8 vào mùa mưa là hết sức hạn chế, một số công tác thi công chỉ có thể thực hiện được vào mùa khô.

Việc rút ngắn tiến độ Gói thầu 4.8 từ 31/8/2026 về 31/12/2025 đồng nghĩa với việc cắt giảm 1 mùa khô trong tổng số 2 mùa khô còn lại để thi công trong khi khối lượng công việc này là không dễ để bù đắp được bằng việc tăng cường thi công vào mùa mưa.

Theo đề xuất của các nhà thầu, Gói thầu 4.9 sẽ hoàn thành các hạng mục chính, đảm bảo khai thác trước 30/4/2026, các hạng mục khác sẽ hoàn thành trong tháng 6/2026 (rút ngắn 3 tháng so với tiến độ hợp đồng).

Toàn cảnh công trường thi công Gói thầu 5.10 tại thời điểm tháng 12/2024.

Đường găng chính

Cho đến thời điểm này, mặc dù đang có tiến độ thi công bám sát các mốc kế hoạch đề ra nhưng Gói thầu 5.10 – gói thầu được coi là trái tim và cũng là đường găng tiến độ chính của Dự án với công trình nhà ga hành khách có rất nhiều hạng mục phức tạp, có tính chất kỹ thuật cao, được thiết kế với công nghệ tự động hóa tiên tiến, hiện đại đang được áp dụng tại các sân bay mới và lớn trên thế giới.

Gói thầu 5.10 do liên danh VIETUR thi công với giá trúng thầu là 27.814 tỷ đồng và 338,8 triệu USD; được khởi công vào tháng 7/2023, tiến độ hoàn thành theo hợp đồng là 31/11/2026 (39 tháng).

Theo hợp đồng, tiến độ xây dựng công trình nhà ga hành khách phải hoàn thành, đưa vào khai thác 30/11/2026. Tiến độ này, ngay tại giai đoạn tham gia dự thầu, liên danh VIETUR đã chỉ ra rằng mục tiêu hoàn thành đưa vao khai thác ngày 30/11/2026 đã là một thách thức.

Hiện nay, nhà thầu đang áp dụng nhiều biện pháp để rút ngắn tiến độ thi công để cố gắng hoàn thành các hạng mục chính của Gói thầu 5.10 như: công tác bê tông, kết cấu thép, lợp mái, mặt dựng, hoàn thiện cơ bản, hệ thống cơ điện và phòng cháy chữa cháy… trong năm 2025.

Tuy nhiên, điều quan trọng cần nhấn mạnh là nhà thầu sẽ không thể hoàn thành tất cả hạng mục cơ điện và phòng cháy chữa cháy, tích hợp hệ thống thiết bị nhà ga và một số công việc hoàn thiện tiếp tục trong năm 2025.

Những nỗ lực nêu trên của nhà thầu cũng chỉ rút ngắn thời gian hoàn thành và có thể đưa vào khai thác nhà ga hành khách Cảng hàng không quốc tế Long Thành về mốc 31/8/2026.

Việc rút ngắn tiến độ Gói thầu 5.10 gặp khó khăn là do nhiều hạng mục hệ thống, thiết bị quan trọng cho hoạt động khai thác nhà ga hành khách Cảng hàng không quốc tế Long Thành đều là những thiết bị hàng không chuyên dụng, có khối lượng lớn, phải đặt hàng sản xuất và nhập khẩu từ Hoa Kỳ, Châu Âu…nên cần nhiều thời gian để sản xuất, vận chuyển về công trường.

Cụ thể, đối với hệ thống xử lý hành lý, nhà thầu chính trong liên danh VIETUR là IC Ictas ký hợp đồng sản xuất, vận chuyển về Việt Nam đối với lô đầu tiên vào tháng 4/2025; lô cuối vào tháng 4/2026.

Hệ thống soi chiếu hành ký ký gửi và hành lý xách tay có tiến độ hợp đồng sản xuất, vận chuyển về Việt Nam đối với lô đầu tiên vào tháng 4/2025, lô cuối cùng vào tháng 5/2026.

Hệ thống cầu dẫn hành khách có tiến độ nhập lô đầu tiên vào tháng 5/2025, lô cuối cùng vào tháng 5/2026; hệ thống dẫn đậu tàu bay, nhập lô đầu tiên vào tháng 6/2025 và lô cuối cùng vào tháng 11/2026.

Bên cạnh đó, nhà ga hành khách với nhiều hạng mục phức tạp, kỹ thuật cao, được thiết kế với công nghệ tự động hóa tiên tiến, hiện đại nên để vận hành khai thác hiện quả và thành công đòi hỏi tất cả các quá trình tích hợp tổng thể phải được triển khai rất chi tiết, hoàn thành đồng bộ. Toàn bộ các quá trình phải được thực hiện bởi các nhóm chuyên gia của nhà sản xuất một cách cẩn trọng và cần nhiều thời gian để tổ chức, tinh chỉnh.

Đặc biệt, để đạt được tiến độ hoàn thành trước ngày 31/8/2026, IC Ictas đang đề xuất chủ đầu tư thanh toán chi phí phát sinh do yêu cầu rút ngắn tiến độ là hơn 1.700 tỷ đồng.

Được biết, hiện ACV vẫn đang tích cực đàm phán với các nhà thầu, trong đó có nhà thầu Gói thầu 5.10 để tìm giải pháp rút ngắn tiến độ, phấn đấu hoàn thành dự án và đưa vao khai thác sớm nhất theo chỉ đạo của Thủ tướng nhưng đây chắc chắn là những thử thách rất lớn, không dễ vượt qua, nhất là khi bên cạnh tiến độ, chủ đầu tư cũng phải đảm bảo các yếu tố quan trọng khác, trong đó có an toàn và chất lượng công trình.

Anh Minh