Thứ trưởng Bộ Công an Trần Quốc Tỏ: Tránh suy diễn công an cấp xã là một cấp điều tra

Chiều 20-5, Quốc hội thảo luận tại tổ về dự Luật sửa đổi, bổ sung một điều của Bộ luật Tố tụng hình sự được xây dựng theo trình tự, thủ tục rút gọn.

Mục đích của việc sửa luật là thể chế hóa kịp thời các chủ trương, đường lối của Đảng, đáp ứng yêu cầu sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của các cơ quan tiến hành tố tụng. Đồng thời khắc phục bất cập, xử lý một số vấn đề cấp bách, phát sinh trong thực tiễn tiến hành tố tụng hình sự thời gian qua (như thủ tục điều tra, truy tố trong trường hợp bị can bỏ trốn hoặc vắng mặt; quy định liên quan đến thi hành án tử hình, giám định tư pháp).

Trưởng, phó công an cấp xã được khởi tố vụ án hình sự khi nào?

Tờ trình của Chính phủ về dự luật này đề nghị bổ sung quy định điều tra viên là trưởng công an cấp xã hoặc phó trưởng công an cấp xã, là điều tra viên trung cấp trở lên thuộc CSĐT công an cấp tỉnh.

Hai chức danh này được thủ trưởng cơ quan CSĐT công an cấp tỉnh phân công khởi tố, điều tra vụ án hình sự về tội ít nghiêm trọng, nghiêm trọng, có mức cao nhất của khung hình phạt đến 7 năm tù xảy ra trên địa bàn cấp xã, để đáp ứng yêu cầu thực tiễn khi không tổ chức công an cấp huyện.

Thượng tướng Trần Quốc Tỏ đề nghị sửa đổi các quy định về giữ người trong trường hợp khẩn cấp, bắt bị can, bị cáo để tạm giam để trưởng, phó công an cấp xã thực hiện đầy đủ các quyền nói trên.

Thứ trưởng Bộ Công an Trần Quốc Tỏ thảo luận tại tổ chiều 20-5. Ảnh: QH

Thượng tướng Trần Quốc Tỏ cho rằng dự luật đang giao thẩm quyền điều tra viên cấp xã nên giao nhiệm vụ này sẽ phù hợp hơn vì từ xã đến tỉnh rất xa. Ông cũng đề nghị ban soạn thảo nghiên cứu làm rõ hơn để khi vận dụng, tiến hành quy định, tránh trường hợp suy diễn thêm một cấp điều tra.

Ông Tỏ khẳng định "công an cấp xã không phải một cấp điều tra" mà là điều tra viên thuộc CQĐT cấp tỉnh được bố trí là trưởng hoặc phó công an cấp xã, thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn trong tố tụng dưới chức danh tư pháp là điều tra viên, không phải chức danh hành chính là trưởng, phó công an cấp xã. Ông đề nghị ban soạn thảo cân nhắc để nêu rõ nội dung này trong dự thảo.

Mỗi xã, phường nên có 1 - 2 điều tra viên

ĐB Trương Trọng Nghĩa (TP.HCM) thì cho rằng, Điều tra viên là một nghề chuyên biệt, có thể có một số quyền hạn nhất định. Còn thủ trưởng CQĐT có một số quyền hạn mà điều tra viên không có được.

“Nhưng theo thiết kế hiện nay thì chúng ta đang trao cho điều tra viên là trưởng và phó công xã rất nhiều quyền giống như thủ trưởng CQĐT”, ĐB Nghĩa nêu.

ĐBQH Trương Trọng Nghĩa: Có thể tăng cường điều tra viên nhưng trong những nhiệm vụ quan trọng cần có điều tra viên chuyên nghiệp.

Ông cũng đồng tình cấp xã là cấp gần dân, sát dân nhất trong cuộc sống hàng ngày, khi có vấn đề liên quan hình sự (tạm giữ, tạm giam, khám xét…) thì đòi hỏi điều tra viên phải có nghiệp vụ, phải có thủ trưởng cơ quan điều tra quyết định một số việc.

Theo ông Nghĩa, có thể tăng cường điều tra viên nhưng trong những nhiệm vụ quan trọng cần có điều tra viên chuyên nghiệp. Ông cho rằng nếu làm không khéo có thể tạo thành một cấp cơ quan điều tra dưới tỉnh ở tất cả các xã và có thể dẫn đến nguy cơ tình trạng oan sai sẽ gia tăng.

Trong khi đó, ĐB Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) cho biết công an tỉnh "xa tít mù mù" vì mở rộng địa bàn hành chính cấp tỉnh. Nếu không tăng cường cán bộ điều tra cho cấp cơ sở, khi có sự vụ, sự việc, công an cấp xã chỉ có nhiệm vụ bảo vệ, quản lý hiện trường, không có quyền điều tra, phải đợi công an tỉnh xuống, phải mất thời gian.

Theo ông Hòa để trở thành điều tra viên, trưởng công an cấp xã, phó trưởng công an cấp xã ngoài bằng chuyên môn, họ phải học 6 tháng, rồi thông qua kỳ thi sát hạch. Ông Hòa đề xuất mỗi xã, phường nên có 1 - 2 điều tra viên để đảm đương nhiệm vụ khi địa bàn cấp xã mới mở rộng.

NHÓM PHÓNG VIÊN