Thủ tướng Mahathir xin từ chức, nhưng quyết định thuộc về quốc vương
Với đơn từ chức của Thủ tướng Mahathir Mohamad, giờ đây, diễn biến tiếp theo trên chính trường Malaysia sẽ phụ thuộc vào quyết định của quốc vương Malaysia.
Ông Mahathir, 94 tuổi, đã gây sốc khi đệ đơn từ chức thủ tướng Malaysia hôm 24/2, giữa lúc việc đàm phán thành lập chính phủ liên minh mới đang diễn ra. Đảng của ông sau đó cũng rút khỏi liên minh cầm quyền Pakatan Harapan (Khế ước Hy vọng).
Chuyên gia về hiến pháp Malaysia, tiến sĩ Nik Ahmad Kamal Nik Mahmod, nói rằng nếu thủ tướng khuyến nghị quốc vương giải tán quốc hội trước khi từ chức, lá đơn này đã châm ngòi cho việc này.
"Tuy nhiên, nếu không có khuyến nghị như vậy và vì Hiến pháp không quy định rõ ràng cho việc này, khả năng là nhà vua sẽ tìm ra đảng nào; hoặc người nào; hoặc lãnh đạo chính trị nào giữ thế đa số trong quốc hội", ông nói với New Straits Times.
"Với việc đảng Parti Pribumi Bersatu Malaysia (Bersatu) rời Pakatan Harapan, liên minh này đã mất thế đa số. Sau đó, liên minh mới có thể báo với quốc vương rằng họ giữ thế đa số và yêu cầu bổ nhiệm một thủ tướng mới".
"Tuy nhiên, nếu nhà vua thấy rằng không có đa số thông thường, thì nhà vua sẽ cần phải kêu gọi giải tán quốc hội", vị tiến sĩ cho biết thêm.
Quốc vương Abdullah Ri’ayatuddin Al-Mustafa Billah Shah (phải) và Thủ tướng Mahathir. Ảnh: AFP.
Văn phòng Thủ tướng hôm 24/2 xác nhận ông Mahathir đã đệ đơn từ chức lên Quốc vương Abdullah Ri’ayatuddin Al-Mustafa Billah Shah vào lúc 13h cùng ngày. Chủ tịch đảng Bersatu, Muhyiddin Yassin, cho biết đã chính thức rời khỏi liên minh Pakatan Harapan với tất cả thành viên của đảng tại quốc hội.
Ông Muhyiddin nói quyết định được đưa ra sau khi tính đến môi trường chính trị hiện tại và tương lai của đất nước.
Động thái diễn ra sau khi ông Anwar Ibrahim, người được kỳ vọng kế nhiệm ông Mahathir, cáo buộc các đối tác trong liên minh cầm quyền đã phản bội ông khi tìm cách thành lập một liên minh mới với các chính trị gia đối lập.
Đối đầu giữa ông Anwar và ông Mahathir gây sóng gió trên chính trường Malaysia suốt gần 2 thập kỷ. Tuy nhiên, cả hai đã chấp nhận bắt tay trước thềm cuộc bầu cử năm 2018 để lật đổ thủ tướng khi đó Najib Razak. Vào thời điểm liên minh Pakatan Harapan hình thành, ông Mahathir được cho là đã hứa hẹn để ông Anwar kế nhiệm vào giữa nhiệm kỳ.
Nhiều khả năng quốc vương Malaysia sẽ không chấp nhận đơn từ chức của ông Mahathir. Do đó, việc đệ đơn từ chức được xem là chiêu bài nhằm xé bỏ thỏa thuận chuyển giao quyền lực trước cuộc bầu cử năm 2023 và giúp ông Mahathir hoàn thành 5 năm nhiệm kỳ.
