Thủ tướng Nhật tuyên bố từ chức

Chiều 28-8, Thủ tướng Nhật Bản Abe Shinzo đã triệu tập phiên họp chính phủ và công bố quyết định từ chức với các thành viên nội các.

Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe cúi đầu trong cuộc họp báo tại văn phòng Thủ tướng ngày 28-8 sau khi tuyên bố từ chức. Ảnh: Kyodo

"Tôi đã quyết định từ chức thủ tướng”, ông Abe, 65 tuổi, phát biểu tại cuộc họp báo ở Tokyo. “Tôi không muốn bệnh tật dẫn tới những sai lầm trong các quyết sách quan trọng. Tôi không thể làm thủ tướng nếu không thể đưa ra những quyết định tốt nhất cho người dân”.

Ông Abe gửi lời xin lỗi từ tận đáy lòng tới người dân Nhật Bản vì không thể hoàn thành các nhiệm vụ, thêm rằng mình không có quyền lựa chọn người kế nhiệm. “Tôi muốn chân thành xin lỗi người dân Nhật Bản vì rời vị trí khi còn một năm trong nhiệm kỳ, giữa những nỗi lo về Covid-19, trong khi nhiều chính sách đang trong quá trình thực thi”, ông nói. “Tôi sẽ không bình luận về người kế nhiệm tiềm năng nhưng thủ tướng kế tiếp cần tiếp tục công việc chiến đấu với Covid-19”, ông nói.

Ông Abe cho biết mình bị tái phát bệnh viêm loét đại tràng. “Trong gần 8 năm, tôi đã kiểm soát được căn bệnh mãn tính của mình, tuy nhiên, hồi tháng 6 vừa qua, tôi đã đi khám sức khỏe định kỳ và có dấu hiệu tái phát căn bệnh này. Tôi nhận thấy mình không nên tiếp tục công việc với tư cách là thủ tướng. Tôi cần chiến đấu với bệnh tật và cần được điều trị”, ông Abe nói.

Ông cũng tin rằng bất kỳ ai kế nhiệm mình sẽ giải quyết vấn đề cải cách hiến pháp chủ nghĩa hòa bình, một vấn đề mà ông đã không làm được trong những năm đương nhiệm.

Sức khỏe ngày càng xấu đi

Trước đó, cùng ngày, truyền thông Nhật Bản dẫn một nguồn tin của đảng Dân chủ Tự do (LDP) cầm quyền cho biết Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe sẽ từ chức vì lý do sức khỏe. Theo hãng tin Kyodo và đài NHK, ông Abe có ý định từ chức vì sức khỏe ngày càng xấu đi.

Hôm 17-8, Thủ tướng Abe đã mất gần 8 giờ đồng hồ tại bệnh viện Đại học Keio ở Tokyo để kiểm tra sức khỏe bổ sung. Tiếp đó, ngày 24-8, nhà lãnh đạo Nhật lại trở lại bệnh viện. Thông tin này đã gây ra một loạt đồn đoán trên các phương tiện truyền thông Nhật Bản khi nhiều người nghi ngờ rằng tình hình sức khỏe của ông đang không tốt. Truyền thông đưa tin từ văn phòng thủ tướng cho biết, ông Abe trông có vẻ mệt mỏi và đi chậm hơn bình thường. Vào tuần trước, thủ tướng chỉ có mặt ở văn phòng khoảng vài giờ mỗi ngày và chủ yếu là vào buổi chiều.

Khi được hỏi liệu ông Abe có thể phục vụ một năm nữa cho đến khi nhiệm kỳ hiện tại của ông kết thúc vào tháng 9 năm sau hay không, Chánh văn phòng Nội các Yoshihide Suga cho biết ông Abe đang trải qua các cuộc kiểm tra sức khỏe để xác định khả năng này.

Ngày 24-8, Thủ tướng Abe đánh dấu ngày cầm quyền thứ 2.799 liên tiếp, thời gian cầm quyền không gián đoạn lâu nhất trong lịch sử chính trường Nhật Bản. Vào năm 2007, ông Abe được bầu làm Thủ tướng Nhật Bản khi mới 52 tuổi, độ tuổi trẻ nhất trong các đời thủ tướng tại quốc gia Đông Á này kể từ sau chiến tranh. Tuy nhiên, chỉ sau 366 ngày nắm quyền, Thủ tướng Abe đã phải từ chức vì bệnh viêm loét đại tràng. Đến năm 2012, ông trở lại nắm quyền lần hai và liên tục giữ cương vị người đứng đầu Chính phủ Nhật Bản từ đó đến nay.

Giới truyền thông Nhật Bản gần đây bắt đầu lên tiếng quan ngại về tình hình sức khỏe của thủ tướng. Vào đầu tháng 7, một tạp chí đưa tin Thủ tướng Abe đã ho ra máu trong lúc ở phòng làm việc, nhưng giới chức Nhật Bản từ chối xác nhận thông tin này.

Các kịch bản kế nhiệm

Thông tin ông Abe từ chức gây ngạc nhiên cho cả nội bộ đảng cầm quyền lẫn thị trường tài chính, khiến giá cổ phiếu Nhật Bản sụt giảm. Việc Thủ tướng Abe từ chức cũng kích hoạt một cuộc chạy đua lãnh đạo trong đảng Tự do dân chủ (LDP) cầm quyền. Các phái trong LDP ngay lập tức tiến hành các phiên họp khẩn để thảo luận các vấn đề liên quan đến quyết định từ chức của Thủ tướng Abe, trong đó có vấn đề nhân sự thay thế ông Abe. Giới chức LDP cho biết sẽ sớm tổ chức cuộc bầu cử Chủ tịch đảng này, người đương nhiên sẽ được Quốc hội bầu làm thủ tướng sau đó. Phương án tổ chức bầu cử cuối cùng sẽ được quyết định tại phiên toàn thể của LDP vào ngày 1-9.

Cuộc đua tìm người thay thế ông Abe đang ngày càng gay gắt. Hôm 28-8, Tổng thư ký LDP Toshihiro Nikai đã nói với một chương trình truyền hình của TBS rằng Chánh văn phòng Nội các Yoshihide Suga là một ứng cử viên nặng ký có thể kế nhiệm ông Abe. “Ông ấy có khả năng tuyệt vời. Ông ấy có khả năng đảm nhận vị trí này”, ông Nikai cho biết, đồng thời nói thêm rằng Chủ tịch Hội đồng chính sách LDP Fumio Kishida và cựu Tổng thư ký LDP Shigeru Ishiba cũng có thể là những ứng viên sáng giá.

Trong cuộc khảo sát do Kyodo thực hiện vào cuối tuần qua, 23,3% người được hỏi cho rằng ông Ishiba nên trở thành thủ tướng tiếp theo, trong khi 11% cho rằng ông Abe nên tiếp tục. Theo sau là Bộ trưởng Môi trường Shinjiro Koizumi với 8,4%, Bộ trưởng Quốc phòng Taro Kono ở mức 7,9% và ông Kishida ở mức 2,8%.

Là người ủng hộ việc phân quyền và phục hồi khu vực, ông Ishiba nhận được sự ủng hộ từ các ứng viên đảng phái khu vực. Tuy nhiên, ông đang nỗ lực để nhận được sự ủng hộ của các thành viên quốc hội của LDP.

Chánh văn phòng nội các Yoshihide Suga cũng là người kế nhiệm tiềm năng, bất chấp việc ông phủ nhận quan tâm đến vị trí này. Suga thân cận với Nikai, người mà sự ủng hộ có thể là chìa khóa trong việc xác định người kế nhiệm Abe.

Ông Kishida từ lâu đã được coi là một thủ tướng tiềm năng và nhận được nhiều sự ủng hộ của đảng. Tuy nhiên, ông không được công chúng hoặc nhiều đảng phái trong khu vực biết đến và có thể phải đối mặt với nhiều khó khăn trong việc giành được phiếu bầu.

Ông Koizumi, con trai của cựu Thủ tướng Junichiro Koizumi, được cho là thiếu sự ủng hộ cần thiết của đảng. Trong những tuần gần đây, tên của Bộ trưởng Quốc phòng Taro Kono cũng được đưa ra như một người kế nhiệm tiềm năng. Cuối cùng là Bộ trưởng Tài chính kiêm Phó Thủ tướng Taro Aso. Ông cũng từng là cựu Thủ tướng, trong một năm, cho đến tháng 9- 2009, khi LDP để mất thế đa số trước đảng đối lập.

AN BÌNH