Thủ tướng Phạm Minh Chính: đất nước rất cần sự dấn thân của nhà khoa học

Đất nước ta đang rất cần sự dấn thân, vượt qua khó khăn của các nhà khoa học để thực hiện thành công các nhiệm vụ Khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo, góp phần phụng sự Tổ quốc, Nhân dân, mang lại niềm vinh dự, tự hào cho cá nhân, gia đình và đất nước.

Đây là chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tại lễ chào mừng Ngày Khoa học và Công nghệ Việt Nam 18/5 và Kỷ niệm 65 năm thành lập (1959 – 2024) do Bộ KH&CN tổ chức. Cùng dự có Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang, lãnh đạo các bộ, ban, ngành cơ quan Trung ương và địa phương.

Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu tại buổi lễ.

Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu tại buổi lễ.

Ghi dấu ấn trong nhiều ngành, lĩnh vực trọng yếu của đất nước

Trong 65 năm phát triển cùng đất nước, các thành tựu về khoa học và công nghệ (KH&CN) và đổi mới, sáng tạo đã để lại những dấu ấn lịch sử trong nhiều ngành, lĩnh vực trọng yếu của đất nước, trở thành nền tảng, động lực cho sự phát triển bền vững đất nước.

Trong công cuộc kháng chiến, kiến quốc, các nhà khoa học và đội ngũ cán bộ kỹ thuật đã vượt lên hoàn cảnh, đóng góp quan trọng vào các chiến công, chiến thắng của quân và dân ta như Chiến thắng Điện Biên Phủ năm 1954, Chiến thắng “Điện Biên Phủ trên không” năm 1972 và đỉnh cao là Đại thắng mùa Xuân năm 1975 với Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử...

Bước sang giai đoạn hòa bình, đội ngũ nhà khoa học, cán bộ khoa học và kỹ thuật đã phát huy tinh thần sáng tạo, đóng góp vào các công trình có ý nghĩa quan trọng, thay đổi diện mạo của đất nước (như Nhà máy thủy điện Hòa Bình, Nhà máy thủy điện Sơn La, Đường dây 500kV Bắc – Nam, các công trình dầu khí, các công trình cầu, đường, sân bay, bến cảng, khai hoang, cải tạo vùng Đồng Tháp Mười, nghiên cứu y học, vaccine, ghép tạng...).

Cùng với các kết quả trong lĩnh vực nghiên cứu cơ bản, trong lĩnh vực nghiên cứu ứng dụng, KH&CN và đổi mới sáng tạo đóng góp thực hiện mục tiêu nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh ngày càng rõ nét. Có thể khẳng định, lực lượng KH&CN Việt Nam tham gia tích cực và đóng góp quan trọng vào công cuộc đổi mới, xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế.

Đặc biệt, trong lĩnh vực khoa học xã hội và nhân văn, đã hình thành được hệ thống lý luận về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội tại Việt Nam; về các yếu tố nền tảng, đường lối phát triển cơ bản, các chính sách về kinh tế, văn hóa, quốc phòng - an ninh, đối ngoại, bảo đảm an sinh xã hội, xây dựng Đảng và hệ thống chính trị; đúc rút được các bài học kinh nghiệm quý báu.

Đánh giá cao những đóng góp của ngành KH&CN, Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định, Đảng, Nhà nước luôn quan tâm và xác định KH&CN có vai trò quan trọng, là quốc sách hàng đầu và có nhiều cơ chế, chính sách để phát triển khoa học, công nghệ.

Có thể nói, đội ngũ những người làm khoa học ngày càng lớn mạnh. Nhiều nhà khoa học Việt Nam có tầm ảnh hưởng khu vực, quốc tế, mang lại vinh dự, tự hào cho đất nước, là tấm gương sáng cho thế hệ trẻ, trong đó có các nhà khoa học xuất sắc đi đầu trong các lĩnh vực nghiên cứu. “Tuy mạnh yếu từng lúc khác nhau, nhưng hào kiệt về KHCN lúc nào cũng có”, Thủ tướng phát biểu.

Theo xếp hạng quốc tế về KH&CN và đổi mới sáng tạo của Việt Nam không ngừng được cải thiện. Năm 2023, Việt Nam xếp thứ 46, tăng 2 bậc so với năm 2022. Trong 10 năm qua, tính từ năm 2013, thứ hạng của Việt Nam tăng 30 bậc, từ vị trí 76 lên 46. Việt Nam liên tục duy trì vị trí dẫn đầu trong nhóm các quốc gia thu nhập trung bình thấp.

Việt Nam được Tổ chức Sở hữu trí tuệ Thế giới (WIPO) coi là quốc gia đạt tiến bộ về đổi mới sáng tạo một cách có hệ thống và có tiềm năng lớn, nhất là trong thế hệ trẻ. Đến nay, Việt Nam đã có 4 “kỳ lân” khởi nghiệp lĩnh vực công nghệ, xếp thứ 3 trong khu vực Đông Nam Á.

Thủ tướng Phạm Minh Chính cùng các đại biểu tham quan các gian trưng bày thành tựu của ngành KH&CN.

Thủ tướng Phạm Minh Chính cùng các đại biểu tham quan các gian trưng bày thành tựu của ngành KH&CN.

Ý nghĩa sống còn đối với quá trình “bắt kịp, tiến cùng, bứt phá và vượt lên”

Trong thế giới ngày nay, dưới tác động của CMCN4.0, KH&CN đã phát triển bùng nổ trên tất cả các lĩnh vực và đang làm thay đổi sâu sắc thế giới, các hoạt động sản xuất, kinh doanh, tiêu dùng nói riêng và nền kinh tế toàn cầu nói chung theo hướng thông minh hơn, hiệu quả hơn và với tốc độ nhanh hơn, biến động khó lường.

Các bài học kinh nghiệm thành công trên thế giới, nhất là ở Hàn Quốc, Đài Loan (Trung Quốc), Nhật Bản, Trung Quốc, Hoa Kỳ, Đức, Phần Lan... cho thấy vai trò to lớn của KH&CN đối với sự phát triển và vượt lên của các quốc gia. Mặt khác, những bài học kinh nghiệm thất bại, rơi vào bẫy thu nhập trung bình của nhiều quốc gia trên thế giới cũng cho thấy sự thất bại của chính sách KH&CN ở những nơi này.

Xác định rõ những thời cơ, thuận lợi và khó khăn, thách thức, từ những bài học kinh nghiệm quốc tế và thực tiễn, Đảng và Nhà nước ta đã chủ trương “phát triển và ứng dụng KH&CN là quốc sách hàng đầu, là một trong những động lực quan trọng nhất để phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ Tổ quốc; là một nội dung cần được ưu tiên tập trung đầu tư trước một bước trong hoạt động của các ngành, các cấp….”.

Ghi nhận những đóng góp của ngành KH&CN, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, KH&CN và đổi mới sáng tạo chính là một yếu tố nền tảng của chuyển đổi số và chuyển đổi xanh - hai trong các yếu tố quan trọng nhất của quá trình chuyển đổi cơ cấu kinh tế trên phạm vi toàn cầu và đặc biệt quan trọng đối với nước ta hiện nay. KHCN và đổi mới sáng tạo là con đường ngắn nhất để đạt được các mục tiêu.

Người đứng đầu Chính phủ khẳng định, nếu các nguồn tài nguyên thiên nhiên là hữu hạn, trở nên ngày càng khan hiếm, thì KH&CN, đổi mới sáng tạo là nguồn tài nguyên vô tận, không gian phát triển vô hạn và có thể xuất phát từ những ý tưởng đơn giản nhất, những con người bình dị nhất, không phân biệt giới tính, màu da, trình độ, tuổi tác, tầng lớp trong xã hội.

Thủ tướng Phạm Minh Chính cho rằng, để góp phần thực hiện thành công Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, thúc đẩy phát triển nhanh và bền vững, trong thời gian tới chúng ta cần phát huy hơn nữa vai trò của KH&CN, đổi mới sáng tạo trên tất cả các lĩnh vực, coi đây là một nhiệm vụ chính trị quan trọng của các cấp, các ngành, các địa phương.

Theo đó, Thủ tướng yêu cầu các cấp ủy Đảng, chính quyền từ Trung ương đến địa phương cần xây dựng cơ chế, chính sách phát triển bao trùm, toàn diện; đầu tư thích đáng về hạ tầng; nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, nhất là nhân lực khoa học xã hội và nhân văn. Đối với các doanh nghiệp, cần coi hoạt động nghiên cứu, phát triển, ứng dụng KH&CN và đổi mới sáng tạo là một trong các yếu tố quan trọng nâng cao năng lực năng suất, chất lượng, sức cạnh tranh và sự phát triển của doanh nghiệp.

Với các nhà khoa học, Thủ tướng đề nghị cần đặt lợi ích quốc gia, dân tộc lên trên hết. Các nhà khoa học cần nhận thức trọng trách lớn lao đối với đất nước, dám dấn thân, dám hy sinh, dám chấp nhận rủi ro. Lịch sử đã ghi nhận nhiều tấm gương cống hiến của các nhà khoa học đối với vận mệnh Quốc gia.

Phương Nga

Nguồn KTĐT: https://kinhtedothi.vn/thu-tuong-pham-minh-chinh-dat-nuoc-rat-can-su-dan-than-cua-nha-khoa-hoc.html