Thủ tướng Phạm Minh Chính dự Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 40, 41

Thủ tướng Phạm Minh Chính với Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường. Ảnh:Nhật Bắc

Sáng 11.11, tại thủ đô Phnom Penh, Vương quốc Campuchia, Hội nghị Cấp cao Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) lần thứ 40, 41 đã chính thức khai mạc với sự tham dự của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, Lãnh đạo các nước ASEAN, Tổng Thư ký ASEAN và nhiều đại diện đối tác, tổ chức quốc tế.

Phát biểu tại lễ khai mạc, Thủ tướng Campuchia Samdech Techo Hun Sen đề cao ý nghĩa kỷ niệm 55 năm thành lập ASEAN, đánh dấu chặng đường dài của liên kết và hợp tác khu vực, thúc đẩy sự gắn kết giữa các thành viên trong gia đình ASEAN vì mục tiêu chung là hòa bình, tự cường và phát triển. Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 40, 41 và các hội nghị liên quan là dịp để các nước cùng nhìn lại và quyết tâm phấn đấu cho một tương lai đoàn kết, tự cường, bao trùm và dựa trên luật lệ.

Ngay sau phiên khai mạc, Thủ tướng Phạm Minh Chính và lãnh đạo các nước ASEAN đã tham dự phiên họp toàn thể Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 40 với trọng tâm trao đổi về tiến trình xây dựng Cộng đồng ASEAN.

Theo đó, các nhà lãnh đạo hoan nghênh những nỗ lực xây dựng Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN sau 2025, nhấn mạnh ý nghĩa và tính chất định hướng bao trùm của văn kiện đối với hợp tác, liên kết ASEAN trong thập kỷ tới, đặc biệt trước những chuyển động phức tạp, khó lường của tình hình khu vực và quốc tế. Các nhà lãnh đạo nhất trí Tầm nhìn cần có sự kế thừa, tiếp nối và cập nhật những xu hướng và những vấn đề đang nổi lên, bảo đảm vai trò và duy trì tính phù hợp của ASEAN trong bối cảnh mới. Đồng thời, nhất trí thông qua các khuyến nghị nâng cao hiệu quả hoạt động của ASEAN, tăng cường phối hợp liên ngành và liên trụ cột, và giao các cơ quan liên quan khẩn trương triển khai, sớm đưa các biện pháp đi vào cuộc sống.

Phát biểu tại hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định, càng đối mặt với khó khăn, thách thức, ASEAN càng cần phát huy tinh thần "Tư duy cộng đồng, Hành động cộng đồng", kề vai sát cánh, tự cường và chủ động ứng phó mọi thách thức. Điều này được thể hiện rõ nét qua các thành tựu của ASEAN trong phòng chống dịch và phục hồi kinh tế.

Thủ tướng đề nghị ASEAN thúc đẩy các bài học kinh nghiệm về hợp tác và phối hợp hành động trong kiểm soát, ứng phó và ngăn ngừa dịch bệnh. Theo đó, Thủ tướng đề xuất tổ chức Diễn đàn Cấp cao thúc đẩy quan hệ đối tác về phục hồi đồng đều và tăng trưởng bền vững ở ASEAN, dự kiến trong nửa đầu năm 2023.

Với phương châm lấy người dân là trung tâm, mục tiêu và động lực của tiến trình xây dựng Cộng đồng, Thủ tướng đề nghị Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN sau 2025 dành sự quan tâm thỏa đáng tới mọi nhóm xã hội, thúc đẩy tăng trưởng bao trùm và bảo đảm thụ hưởng công bằng của mọi người dân; gắn kết hài hòa phát triển đồng đều và tăng trưởng bền vững và các chính sách thúc đẩy hạ tầng cứng và hạ tầng mềm tại các tiểu vùng, với tiến trình chung của ASEAN nhằm tạo sức mạnh cộng hưởng và động lực phát triển cho toàn khu vực.

Trong tình hình kinh tế khu vực và toàn cầu suy giảm, Thủ tướng nhấn mạnh ASEAN cần mở cửa mạnh mẽ thị trường, tháo gỡ các rào cản thương mại, cùng nhau tạo ra các động lực tăng trưởng mới để bắt kịp xu hướng chuyển đổi lớn hiện nay, đề nghị tăng cường phối hợp đào tạo nghề, nhất là trong các ngành kinh tế mới nổi để nâng cao năng lực thích ứng linh hoạt và hiệu quả. Cùng với xu thế phát triển xanh, các nước cần tăng cường hợp tác phát triển chính phủ số, kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, xã hội số, để đưa chuyển đổi số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn thực sự trở thành động lực phát triển mới ở khu vực.

Đối với các vấn đề quốc tế và khu vực, Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định ASEAN cần giữ vai trò trung tâm, trong đó cần thúc đẩy thực hiện đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố ứng xử của các bên ở biển Đông, nỗ lực xây dựng Bộ Quy tắc Ứng xử COC hiệu quả, thực chất, phù hợp với luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển (UNCLOS) 1982.

Kết thúc Hội nghị, lãnh đạo các nước ASEAN đã thông qua nhiều Tuyên bố quan trọng như Tuyên bố Tầm nhìn Lãnh đạo ASEAN về "Cùng ứng phó thách thức" Tuyên bố kỷ niệm 55 năm thành lập ASEAN, Tuyên bố Chương trình Nghị sự Kết nối ASEAN sau 2025.

Sáng cùng ngày, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã dự Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 41 với trọng tâm thảo luận về quan hệ đối ngoại của ASEAN, cấu trúc khu vực và các vấn đề khu vực và quốc tế cùng quan tâm.

Tại Hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định lại tầm quan trọng của giữ vững đoàn kết, phát huy sức mạnh nội tại, tinh thần trách nhiệm, cách tiếp cận cân bằng, khách quan và kiên định các nguyên tắc của hiệp hội. Để nâng cao hơn nữa hiệu quả triển khai quan hệ đối ngoại, Thủ tướng đề nghị cần tăng cường phối hợp với các đối tác trong nỗ lực chung đóng góp cho hòa bình, an ninh và phát triển, củng cố gắn bó chiến lược nội khối để các đối tác thực sự tôn trọng và ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN, cam kết hợp tác lâu dài với ASEAN thông qua các cơ chế do ASEAN dẫn dắt. Trên cương vị nước điều phối ASEAN - Hàn Quốc, Việt Nam sẽ cùng các nước đưa quan hệ này ngày càng đi vào thực chất và hiệu quả.

Về các vấn đề quốc tế và khu vực, Thủ tướng nhấn mạnh ASEAN cần bản lĩnh, khéo léo, hài hòa và cân bằng trong ứng xử các vấn đề nóng ở khu vực, chia sẻ quan điểm của ASEAN về tình hình biển Đông, Myanmar, xung đột Nga - Ukraine. Cùng lãnh đạo các nước ASEAN, Thủ tướng khẳng định cần củng cố lập trường nguyên tắc của ASEAN trong vấn đề biển Đông, đồng thời đề nghị tăng cường hợp tác trong các lĩnh vực bảo tồn môi trường biển, hỗ trợ nhân đạo cho ngư dân và người đi biển, ứng phó với tình trạng đánh bắt cá bất hợp pháp...

Cùng ngày, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã tham dự các Hội nghị Cấp cao ASEAN với các Đối tác: Trung Quốc, Hàn Quốc và Liên Hợp Quốc.

Phát biểu tại Hội nghị Cấp cao ASEAN - Trung Quốc lần thứ 25, Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định, Việt Nam và các nước ASEAN coi trọng mối quan hệ với Trung Quốc, Đối tác quan trọng hàng đầu của ASEAN, và mong muốn cùng vun đắp quan hệ hai bên phát triển đúng tầm mức Đối tác chiến lược toàn diện.

Thủ tướng đề nghị hai bên phối hợp thúc đẩy thương mại và đầu tư, mở cửa nền kinh tế, trong đó Trung Quốc tiếp tục mở rộng nhập khẩu hàng hóa, nông sản của Việt Nam và các nước ASEAN trung chuyển qua Việt Nam; tạo thuận lợi hơn nữa cho thông quan hàng hóa, bảo đảm thông suốt trong mọi tình huống và thúc đẩy đa dạng hóa các phương thức vận tải hàng hóa bằng đường bộ, đường sắt, đường biển và đường hàng không, góp phần duy trì ổn định chuỗi cung ứng và sản xuất, thúc đẩy thương mại cân bằng, bền vững. Đồng thời, ASEAN và Trung Quốc cần phối hợp bảo đảm phục hồi hướng tới phát triển bền vững, trong đó mở rộng hợp tác phát triển xanh, bảo vệ môi trường, nâng cao tính đa dạng, ổn định và bền vững hệ sinh thái, ứng phó với biến đổi khí hậu…

Kết thúc Hội nghị, Lãnh đạo các nước ASEAN và Trung Quốc đã thông qua một số tuyên bố chung, trong đó có Tuyên bố kỷ niệm 20 năm Tuyên bố Ứng xử của các bên ở biển Đông (DOC) tái khẳng định ý nghĩa và tầm quan trọng của DOC đối với hòa bình, an ninh, ổn định ở biển Đông.

Tại Hội nghị Cấp cao ASEAN - Hàn Quốc lần thứ 23, phát biểu thay mặt ASEAN trên cương vị nước điều phối quan hệ ASEAN - Hàn Quốc, Thủ tướng Phạm Minh Chính đề nghị hai bên cần phối hợp khôi phục hoàn toàn hợp tác vì người dân, mang lại lợi ích thiết thực cho người dân, tập trung vào các lĩnh vực y tế và chăm sóc sức khỏe, giao lưu nhân dân, du lịch, phát triển nguồn nhân lực, công nghệ, chuyển đổi số, quản lý thiên tai, ứng phó biến đổi khí hậu, tăng trưởng xanh, đồng thời hỗ trợ, bảo đảm quyền lợi cho số lượng lớn công dân sinh sống, làm việc và học tập tại mỗi bên. Cùng với đó, ASEAN và Hàn Quốc tạo điều kiện thuận lợi hơn nữa cho hàng hóa xuất khẩu như nông thủy sản, hải sản, trái cây từ các nước ASEAN, trong đó có Việt Nam vào thị trường Hàn Quốc; cho các doanh nghiệp hai bên tiếp cận thị trường và các doanh nghiệp ASEAN tham gia chuỗi cung ứng khu vực và toàn cầu của doanh nghiệp Hàn Quốc; thúc đẩy hợp tác tiểu vùng Me Kong thông qua khuôn khổ Đối tác Me Kong - Hàn Quốc. Hai bên phối hợp chặt chẽ thúc đẩy đối thoại, hợp tác, xây dựng lòng tin, đóng góp trách nhiệm vào nỗ lực ứng phó các thách thức an ninh khu vực như biển Đông, bán đảo Triều Tiên…

Tại Hội nghị Cấp cao ASEAN - Liên Hợp Quốc, Thủ tướng Phạm Minh Chính đề nghị, hai bên phối hợp chặt chẽ thúc đẩy các giá trị hòa bình, tăng cường đối thoại, hợp tác, xây dựng lòng tin và thượng tôn pháp luật, đẩy mạnh các nỗ lực phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, giải quyết các thách thức, hướng tới phát triển xanh, bền vững, bảo đảm cân bằng, hài hòa giữa phát triển kinh tế và văn hóa - xã hội, công bằng xã hội, thu hẹp khoảng cách phát triển, tăng trưởng bao trùm và phát triển đồng đều.

Khẳng định Việt Nam sẽ đóng góp chủ động, tích cực và có trách nhiệm vào công việc chung của Liên Hợp Quốc và nỗ lực hoàn thành trọng trách thành viên Hội đồng Nhân quyền Liên Hợp Quốc nhiệm kỳ 2023 - 2025, Thủ tướng cũng đề nghị Liên Hợp Quốc hỗ trợ Việt Nam tiếp cận các nguồn lực tài chính, công nghệ, đào tạo nhân lực, quản trị quốc gia, chuyên môn kỹ thuật để triển khai trách nhiệm, hiệu quả các cam kết chống biến đổi khí hậu, bảo đảm chuyển đổi năng lượng công bằng, góp phần kiểm soát và hạn chế tác động tiêu cực đối với người lao động, người nghèo và các đối tượng dễ bị tổn thương.

Tại các Hội nghị nêu trên, Thủ tướng Phạm Minh Chính cùng lãnh đạo các nước ASEAN và lãnh đạo các Đối tác khẳng định tầm quan trọng của việc duy trì và bảo đảm môi trường hòa bình, an ninh và ổn định ở khu vực, trong đó có ở biển Đông, là quan tâm và lợi ích chung của các nước. ASEAN đề nghị các Đối tác ủng hộ lập trường nguyên tắc của ASEAN về biển Đông cũng như nỗ lực xây dựng Bộ Quy tắc Ứng xử của các bên ở biển Đông (COC) hiệu quả, thực chất, phù hợp với luật pháp quốc tế, trong đó có UNCLOS 1982.

Box:

Thủ tướng Phạm Minh Chính gặp Thủ tướng Trung Quốc

và lãnh đạo một số nước ASEAN

Nhân dịp tham dự Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 40, 41, ngày 11.11, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã có các cuộc gặp với: Thủ tướng Quốc Vụ viện nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa Lý Khắc Cường, Tổng thống Indonesia Joko Widodo, Thủ tướng Thái Lan Prayut Chan-o-cha và Chủ tịch Hạ viện Malaysia Tan Sri Azhar Azizan Harun.

Trong không khí tình cảm, tin cậy, thực chất và cởi mở, Thủ tướng Phạm Minh Chính và Thủ tướng Lý Khắc Cường bày tỏ vui mừng trước những tiến triển tích cực trong quan hệ hai Đảng, hai nước thời gian qua, đặc biệt là thành công tốt đẹp và tầm quan trọng đặc biệt của chuyến thăm chính thức Trung Quốc của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng vừa qua.

Thủ tướng Phạm Minh Chính chúc mừng thành công của Đại hội lần thứ 20 Đảng Cộng sản Trung Quốc; bày tỏ tin tưởng, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Trung Quốc với Tổng Bí thư, Chủ tịch Tập Cận Bình làm hạt nhân, nhân dân Trung Quốc sẽ thực hiện thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ Đại hội đã đề ra; khẳng định, Đảng, Chính phủ và nhân dân Việt Nam luôn coi trọng và dành ưu tiên hàng đầu cho phát triển quan hệ Đối tác hợp tác chiến lược toàn diện với Trung Quốc.

Hai Thủ tướng nhấn mạnh hai bên sẽ tiếp tục cụ thể hóa và đưa “Tuyên bố chung Việt Nam - Trung Quốc” đạt được trong chuyến thăm Trung Quốc vừa qua của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng trở thành những kết quả cụ thể; nhất trí tăng cường giao lưu tiếp xúc cấp cao và các cấp, tăng cường hợp tác hiệu quả, thực chất, cùng có lợi trên các lĩnh vực.

Thủ tướng Phạm Minh Chính đề nghị thúc đẩy thương mại phát triển cân bằng, đặc biệt là duy trì giao thương thông suốt tại các cửa khẩu, tạo thuận lợi cho nông sản Việt Nam xuất khẩu sang Trung Quốc, nhất là trong dịp Tết Nguyên đán đang đến gần để người dân hai bên ăn Tết ấm no, hạnh phúc. Mong muốn hai bên tăng cường kết nối đường sắt; mở cửa, nâng cấp một số cửa khẩu và các dự án kết nối giao thông ở khu vực biên giới; nâng cao chất lượng hợp tác đầu tư, tháo gỡ các khó khăn còn tồn đọng trong một số dự án hợp tác như Nhà máy Gang thép Thái Nguyên giai đoạn 2, Đạm Ninh Bình, Đạm Hà Bắc. Thủ tướng cũng đề nghị hai bên tăng cường trao đổi kinh nghiệm điều tiết kinh tế vĩ mô, nâng tầm hợp tác về kinh tế số, kinh tế xanh, đào tạo phát triển nguồn nhân lực, thúc đẩy công nghiệp hóa, hiện đại hóa; ứng phó hiệu quả với các thách thức mới nổi.

Thủ tướng Lý Khắc Cường khẳng định, Trung Quốc ủng hộ Việt Nam xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ, đi sâu hội nhập quốc tế hiệu quả. Đánh giá cao và nhất trí với ý kiến của Thủ tướng Phạm Minh Chính về các lĩnh vực hợp tác giữa hai nước, Thủ tướng Lý Khắc Cường khẳng định sẽ hợp tác để giải quyết vấn đề nhập siêu, thúc đẩy thương mại lành mạnh, mở cửa thị trường hơn nữa đối với hàng xuất khẩu của Việt Nam, trong đó có nông sản; bảo đảm tạo thuận lợi cho việc thông quan; đặc biệt sẽ không để tái diễn tình trạng hàng nông sản của Việt Nam bị ùn tắc, hư hỏng tại cửa khẩu.

Thủ tướng Lý Khắc Cường cũng đề nghị hai bên tăng cường hợp tác duy trì chuỗi cung ứng, chuỗi sản xuất, cùng mở rộng khai thác thị trường thế giới. Đối với việc giải quyết các vướng mắc còn tồn đọng trong một số dự án hợp tác như Thủ tướng Phạm Minh Chính đã nêu, Thủ tướng Lý Khắc Cường nhấn mạnh sẵn sàng hợp tác với Việt Nam, đề nghị hai bên thành lập Nhóm công tác để phối hợp tháo gỡ. Bên cạnh đó, Trung Quốc sẵn sàng tạo điều kiện cho lưu học sinh Việt Nam trở lại, nối lại các chuyến bay thương mại hai bên.

Hai Thủ tướng nhấn mạnh tầm quan trọng của duy trì hòa bình, ổn định ở biển Đông; nhất trí thúc đẩy mở rộng điểm đồng, xử lý thỏa đáng bất đồng trên cơ sở bình đẳng và hợp tác, tiếp tục phát huy tốt các cơ chế đàm phán về phân định và hợp tác trên biển; thực hiện đầy đủ, hiệu quả DOC, phấn đấu xây dựng COC thực chất, hiệu lực, hiệu quả, phù hợp luật pháp quốc tế trong đó có UNCLOS 1982, đóng góp cho hòa bình, an ninh, ổn định, phát triển bền vững ở biển Đông và khu vực.

Tại cuộc gặp với Tổng thống Indonesia Joko Widodo, Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định, Việt Nam luôn coi trọng và mong muốn phát triển hơn nữa quan hệ hữu nghị truyền thống và Đối tác Chiến lược với Indonesia.

Nhằm tiếp tục đưa quan hệ giữa hai nước đi vào chiều sâu, thực chất, hai nhà lãnh đạo nhất trí cần phối hợp chặt chẽ hơn nữa trong việc triển khai các phương hướng hợp tác lớn. Trong đó, ưu tiên hàng đầu là thúc đẩy trao đổi đoàn cấp cao và các cấp. Hai nhà lãnh đạo cũng thống nhất sẽ chỉ đạo các bộ, ngành liên quan của hai nước khẩn trương triển khai hiệu quả các thỏa thuận đã đạt được, nhất là Chương trình hành động giai đoạn 2019 - 2023 về triển khai quan hệ Đối tác Chiến lược, với những kết quả thực chất, cụ thể.

Để tạo động lực cho phục hồi kinh tế, hai nhà lãnh đạo chia sẻ sự cần thiết thúc đẩy thương mại theo hướng cân bằng hơn; đánh giá cao sự phối hợp chặt chẽ giữa hai bên trong các khuôn khổ đa phương, đặc biệt là ASEAN và Liên Hợp Quốc; nhất trí tăng cường phối hợp để củng cố đoàn kết và vai trò trung tâm của ASEAN trong xử lý với các thách thức toàn cầu đang nổi lên.

Tại cuộc gặp Thủ tướng Thái Lan Prayut Chan-o-cha, hai bên bày tỏ hài lòng về sự phát triển tốt đẹp của quan hệ hữu nghị láng giềng và Đối tác Chiến lược tăng cường Việt Nam - Thái Lan; nhất trí sớm triển khai cơ chế họp Nội các chung lần thứ 4 vào năm 2023, vào dịp kỷ niệm 10 năm thiết lập quan hệ Đối tác Chiến lược giữa hai nước. Hai bên khẳng định tiếp tục ủng hộ và giúp đỡ lẫn nhau trong quá trình hợp tác, xây dựng tiểu vùng Me Kong kết nối, ổn định, hòa bình và phát triển bền vững; nhất trí khuyến khích doanh nghiệp Thái Lan đầu tư vào các lĩnh vực Thái Lan có thế mạnh và Việt Nam có tiềm năng như du lịch, năng lượng, chế biến thực phẩm, nông nghiệp thông minh, cơ sở hạ tầng…; thúc đẩy kết nối các doanh nghiệp vừa và nhỏ giữa hai nước; sớm hoàn thành việc sửa đổi thỏa thuận về tuyển dụng lao động giữa hai nước. Hai nhà lãnh đạo nhất trí cần nỗ lực thúc đẩy quan hệ kinh tế - thương mại - đầu tư; tăng cường hợp tác trong một số lĩnh vực như chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, kinh tế tuần hoàn; nhất trí về việc tăng cường đoàn kết và thống nhất trong ASEAN, tăng cường trao đổi, tham vấn về các vấn đề khu vực và quốc tế cùng quan tâm.

Tại cuộc gặp Chủ tịch Hạ viện Malaysia Tan Sri Azhar Azizan Harun, hai nhà lãnh đạo bày tỏ vui mừng chứng kiến quan hệ hai nước ngày càng phát triển năng động, đặc biệt trong lĩnh vực kinh tế, thương mại; nhất trí trong thời gian tới, hai bên tăng cường trao đổi đoàn cấp cao và các cấp, thúc đẩy phát triển quan hệ kinh tế - thương mại - đầu tư, bảo đảm chuỗi cung ứng. Thủ tướng mong muốn thúc đẩy xuất khẩu nông thủy sản, lương thực, thực phẩm của Việt Nam vào thị trường Malaysia. Chủ tịch Hạ viện Malaysia mong muốn thúc đẩy các lĩnh vực hợp tác giữa hai nước và mong muốn sớm thăm Việt Nam. Hai bên nhất trí tăng cường phối hợp lập trường và quan điểm chung tại các diễn đàn khu vực và quốc tế.

Nhân dịp này, Thủ tướng Phạm Minh Chính cũng đã tiếp Giáo sư Klaus Schwab, nhà sáng lập kiêm Chủ tịch điều hành Diễn đàn Kinh tế thế giới (WEF).

Nguyễn Bình tổng hợp