Thủ tướng Phạm Minh Chính: 'Không để có tiền mà không tiêu được' trong giải ngân đầu tư công

Ngày 17/9, tại Hà Nội, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chủ trì và phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị toàn quốc về thúc đẩy đầu tư công năm 2025 (lần thứ 3).

Tham dự hội nghị có các Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ: Hồ Đức Phớc, Lê Thành Long, Bùi Thanh Sơn cùng đại diện lãnh đạo các bộ, ngành liên quan.

Chủ trì tại điểm cầu thành phố Hà Nội có Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch UBND Thành phố Hà Nội Trần Sỹ Thanh.

Thủ tướng Phạm Minh Chính và các Phó Thủ tướng Chính phủ chủ trì Hội nghị toàn quốc thúc đẩy đầu tư công năm 2025 (lần thứ 3) - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Hết tháng 8/2025, giải ngân ước đạt 46,3% kế hoạch

Tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Thành Trung đã báo cáo tóm tắt về tình hình giải ngân vốn đầu tư công 8 tháng đầu năm và nhiệm vụ, giải pháp thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công năm 2025. Báo cáo cho thấy, Thủ tướng Chính phủ đã giao kế hoạch đầu tư vốn ngân sách Nhà nước (NSNN) năm 2025 cho các bộ, cơ quan Trung ương là 884.585,6 tỷ đồng, bao gồm vốn ngân sách Trung ương là 408.858,3 tỷ đồng và vốn ngân sách địa phương là 475.727,3 tỷ đồng.

Đến ngày 31/8/2025, các bộ, cơ quan Trung ương và địa phương đã phân bổ, giao kế hoạch đầu tư vốn năm 2025 chi tiết cho danh mục nhiệm vụ, dự án là 846.187 tỷ đồng, đạt 95,66% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao, bao gồm vốn ngân sách Trung ương là 370.459,7 tỷ đồng; vốn ngân sách địa phương là 475.727,3 tỷ đồng.

Từ đầu năm 2025 đến nay, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã có nhiều văn bản chỉ đạo quyết liệt các Bộ, cơ quan Trung ương và địa phương trong việc phân bổ, giải ngân vốn đầu tư công năm 2025. Kết quả giải ngân đến hết tháng 8 năm 2025 ước đạt 46,3% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao, cao hơn so với cùng kỳ năm 2024 (40,4%). Trong đó có 9 Bộ, cơ quan Trung ương và 22 địa phương có tỷ lệ giải ngân đạt trên mức trung bình cả nước; 29 Bộ, cơ quan Trung ương và 12 địa phương có tỷ lệ giải ngân dưới mức trung bình cả nước.

Tại các cuộc họp của Thủ tướng Chính phủ và các Tổ công tác, các bộ, cơ quan Trung ương và địa phương cũng nêu khá chi tiết các nguyên nhân làm chậm tiến độ giải ngân vốn đầu tư công, các nguyên nhân này đã được Bộ Tài chính báo cáo, phân tích trong các phiên họp Chính phủ thường kỳ.

Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã nhận diện các khó khăn, nguyên nhân chính ảnh hưởng đến công tác giải ngân vốn đầu tư công và đã có các chỉ đạo rất sát sao, kịp thời. Tuy nhiên đến nay vẫn còn một số tồn tại, khó khăn vướng mắc.

Trong đó, giải phóng mặt bằng vẫn là một trong những khó khăn, vướng mắc lớn ảnh hưởng đến công tác giải ngân vốn đầu tư công. Có 2 bộ, cơ quan Trung ương và 18 địa phương báo cáo gặp vướng mắc về công tác giải phóng mặt bằng, tái định cư. Trong đó, vấn đề chủ yếu gặp phải liên quan đến xác định nguồn gốc đất, giá đất bồi thường, chưa đồng thuận của người dân, thủ tục tái định cư chậm, di dời công trình tiện ích.

Bên cạnh đó là ảnh hưởng từ việc sắp xếp đơn vị hành chính và tổ chức bộ máy. Trong đó, có 6 bộ và 15 địa phương ghi nhận tác động từ việc sắp xếp, hợp nhất đơn vị hành chính và mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Một số công trình, dự án chưa được chuyển giao nhiệm vụ chủ đầu tư, giao nhận hồ sơ chậm do xáo trộn nhân sự và tâm lý e ngại của chủ đầu tư. Ngoài ra một số địa phương gặp khó khăn trong công tác điều hành và thủ tục chuyển tiếp dự án giữa các cấp.

Cùng với đó, khó khăn về quy hoạch, môi trường, nguồn cung và biến động giá vật liệu. Trong đó, có 3 bộ và 10 địa phương phản ánh về vấn đề biến động giá nguyên vật liệu, khan hiếm nguồn cung vật liệu xây dựng (đặc biệt cát, đá, vật liệu san lấp), vướng mắc quy hoạch, đánh giá tác động môi trường ảnh hưởng đến việc giải ngân vốn đầu tư công.

Trong các nguyên nhân trên, nguyên nhân chủ yếu vẫn là công tác tổ chức triển khai thực hiện, tại một số thời điểm, một số dự án và một số bộ, ngành, địa phương chưa thực sự quyết liệt, vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu trong một số trường hợp chưa được phát huy đầy đủ, chưa rõ nét.

Các đại biểu tham dự phiên họp - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Theo Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Thành Trung, số vốn còn lại phải giải ngân trong các tháng cuối năm 2025 là rất lớn (khoảng 475 nghìn tỷ đồng) để hoàn thành mục tiêu giải ngân 100% kế hoạch đầu tư công vốn ngân sách Nhà nước năm 2025 đã được Thủ tướng Chính phủ giao. Vì thế, Bộ Tài chính kiến nghị Thường trực Chính phủ chỉ đạo các bộ, cơ quan Trung ương và địa phương triển khai đồng bộ, quyết liệt 11 nhóm nhiệm vụ trọng tâm.

Trong đó, tập trung thực hiện các biện pháp, giải pháp linh hoạt, sáng tạo; lập kế hoạch giải ngân chi tiết cho từng dự án và kiểm soát tiến độ theo từng tuần, từng tháng; chủ động điều chuyển vốn từ dự án giải ngân chậm sang dự án giải ngân tốt và có nhu cầu bổ sung vốn theo quy định.

Đặc biệt là tăng cường kỷ luật, kỷ cương trong giải ngân vốn đầu tư công, xử lý nghiêm theo quy định các tập thể, cá nhân cố tình làm chậm tiến độ phân bổ, giải ngân vốn đầu tư công. Trong đó, thay thế ngay những cán bộ, công chức, viên chức yếu kém, hạn chế về năng lực và trách nhiệm; kiên quyết xử lý các hành vi tiêu cực, tham nhũng trong quản lý, sử dụng vốn đầu tư công.

Hà Nội là một trong hai địa phương dẫn đầu cả nước

Phát biểu tại hội nghị, đại diện lãnh đạo các bộ, ngành, địa phương thảo luận làm rõ 9 nguyên nhân tồn tại vì sao tiến độ giải ngân các dự án đầu tư công còn chậm; đồng thời đưa ra các giải pháp, kiến nghị với các bộ, ngành và Chính phủ để đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công.

Các phát biểu nhấn mạnh rằng, cần xác định giải ngân vốn đầu tư công là một trong những nhiệm vụ chính trị quan trọng hàng đầu, cần phải ưu tiên tập trung lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện. Trong đó, phân công nhiệm vụ cụ thể theo tinh thần “6 rõ: rõ người, rõ việc, rõ thời gian, rõ trách nhiệm, rõ sản phẩm, rõ thẩm quyền”, làm việc có trọng tâm, trọng điểm, “làm việc nào dứt điểm việc đó”, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, cải cách thủ tục hành chính.

Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch UBND Thành phố Hà Nội Trần Sỹ Thanh phát biểu tại điểm cầu Thành phố Hà Nội. Ảnh: Hồng Thái

Phát biểu tại hội nghị, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch UBND Thành phố Hà Nội Trần Sỹ Thanh cho biết, năm 2025, với tổng kế hoạch vốn Thủ tướng Chính phủ giao hơn 87 nghìn tỷ đồng, tăng 1,13 lần so với năm 2024, là thách thức không nhỏ. Ngay từ đầu năm, thành phố đã hành động với quyết tâm cao nhất, ban hành các Kế hoạch, Chỉ thị, xác định rõ lộ trình, trách nhiệm cho từng chủ đầu tư, dự án để đẩy nhanh tốc độ giải ngân.

Đến hết ngày 31/8/2025, Thành phố Hà Nội đã giải ngân được 36 nghìn tỷ đồng, đạt trên 41% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao. Ước đến hết ngày 30/9/2025, thành phố giải ngân đạt xấp xỉ 39,3 nghìn tỷ đồng, tương đương 45,1% kế hoạch. Dù còn thấp hơn mức bình quân chung của cả nước, nhưng về giá trị tuyệt đối, Hà Nội là một trong hai địa phương dẫn đầu cả nước, gấp 1,3 lần so với cùng kỳ.

“Với sự quyết tâm của cả hệ thống chính trị, từ nay đến cuối năm thành phố sẽ hoàn thành 100% kế hoạch giải ngân vốn đầu tư công Thủ tướng Chính phủ giao” - Chủ tịch UBND Thành phố Hà Nội Trần Sỹ Thanh nhấn mạnh.

Trong khi đó, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho biết năm 2025, Bộ Y tế được phân bổ 8.500 tỷ đồng, gồm cả vốn trong nước và vốn ODA để xây dựng các trường điểm. Tính đến 15/9, Bộ đã giải ngân được khoảng 18%. Đối với các dự án đầu tư công, do thời gian phân bổ, phê duyệt vốn muộn nên các dự án triển khai chậm.

Về nguyên nhân, tồn tại, hạn chế, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho hay, khi được phân bổ vốn, các bộ ngành, địa phương đều không mong muốn giải ngân chậm, tuy nhiên do điều kiện phê duyệt dự án, các điều kiện triển khai mất nhiều thời gian. Đối với các dự án chuyển tiếp, thủ tục gia hạn cho việc triển khai tiếp cũng chậm.

Bộ trưởng Đào Hồng Lan cho biết, vừa qua báo chí đưa tin cơ sở 2 Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức và cơ sở 2 Bệnh viện Bạch Mai tại Ninh Bình sẽ đi vào hoạt động từ tháng 11 năm nay. Tuy nhiên, Bộ trưởng cho rằng, đến tháng 11 mới hoàn thành đầu tư xây dựng, việc lắp đặt trang thiết bị cũng như hoàn thiện các chứng chỉ, giấy phép… cần nhiều thời gian nữa trước khi chính thức phục vụ công tác khám, chữa bệnh của người dân.

Quang cảnh Hội nghị tại điểm cầu Thành phố Hà Nội. Ảnh: Hồng Thái

Tại hội nghị, Phó Thủ tướng Chính phủ Bùi Thanh Sơn nhấn mạnh yêu cầu các địa phương phải đẩy nhanh đầu tư công, đặc biệt là các dự án giao thông trọng điểm quốc gia. Phó Thủ tướng đề nghị các địa phương tập trung tháo gỡ khó khăn khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp từ 1/7 vừa qua, trong đó phải chuyển tiếp các dự án đầu tư công; quan tâm đến năng lực của cấp xã khi nhận chuyển giao các dự án lớn chuyển tiếp từ cấp thành phố, huyện.

Liên quan đến công tác giải phóng mặt bằng, Phó Thủ tướng Chính phủ Bùi Thanh Sơn cho rằng Chính phủ đã phân cấp, ủy quyền rất mạnh cho các địa phương, trong đó có việc tách giải phóng mặt bằng khỏi dự án đầu tư công. Vì thế, các địa phương cần tập trung tháo gỡ điểm nghẽn của công tác giải phóng mặt bằng để đẩy nhanh tiến độ các dự án đầu tư công hiện nay.

Xử lý kịp thời các cán bộ yếu kém, tiêu cực, không hoàn thành nhiệm vụ

Phát biểu kết luận, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nêu rõ giải ngân đầu tư công năm 2025 có nhiều tiến bộ, đến nay đạt kết quả cao hơn cùng kỳ năm 2024 nhưng vẫn còn những điểm nghẽn, nút thắt, còn khoảng cách so với yêu cầu đặt ra.

Phân tích nguyên nhân tồn tại, hạn chế, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho rằng, quá trình triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp còn phát sinh một số khó khăn, vướng mắc; công tác chuẩn bị dự án còn sơ sài, phê duyệt chủ trương đầu tư và quyết định đầu tư chưa phù hợp, xây dựng kế hoạch vốn chưa sát thực tế dẫn đến phải đề xuất điều chỉnh nhiều lần; tồn tại tình trạng né tránh, sợ sai, sợ trách nhiệm trong thực thi nhiệm vụ được giao; sự phối hợp giữa các cơ quan còn thiếu chặt chẽ.

Thủ tướng nhấn mạnh một số bài học kinh nghiệm từ thực tiễn thời gian qua.

Thứ nhất, quán triệt nghiêm túc, triển khai quyết liệt, hiệu quả các chỉ đạo của Đảng, Nhà nước, Quốc hội, các Nghị quyết, Kết luận của Chính phủ, chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về giải ngân vốn đầu tư công.

Thứ hai, tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo, phân cấp, phân quyền, cá thể hóa trách nhiệm. Nâng cao tính linh hoạt, chủ động trong tổ chức thực hiện gắn với tăng cường kiểm tra, giám sát, đôn đốc, kịp thời giải quyết khó khăn, vướng mắc, điểm nghẽn theo tinh thần "6 rõ: rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, rõ thẩm quyền, rõ thời gian, rõ sản phẩm".

Thứ ba,phải có quyết tâm cao, nỗ lực lớn, hành động quyết liệt, năng động, sáng tạo, tích cực. Tăng cường phối hợp giữa các bộ, cơ quan Trung ương, địa phương, bảo đảm hiệu quả, thực chất trong xử lý công việc.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị toàn quốc về thúc đẩy đầu tư công năm 2025- Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Về nhiệm vụ, giải pháp thời gian tới,để bảo đảm giải ngân 100% vốn đầu tư công trong năm 2025, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu, các bộ, cơ quan Trung ương và địa phương triển khai thực hiện nghiêm túc các Nghị quyết Chính phủ, Chỉ thị, Công điện của Thủ tướng Chính phủ và các văn bản chỉ đạo của lãnh đạo Chính phủ về đôn đốc phân bổ, giải ngân vốn đầu tư công năm 2025.

Khẩn trương rà soát, đánh giá tình hình thực hiện giải ngân đối với từng dự án; phân loại dự án theo mức độ giải ngân (tốt, chậm, không có khả năng giải ngân…); từ đó xây dựng tiến độ giải ngân cụ thể theo từng tháng, quý và có giải pháp cụ thể, phù hợp, thúc đẩy giải ngân đạt mục tiêu đề ra. Phân công cụ thể lãnh đạo của Bộ, cơ quan, địa phương phụ trách, theo dõi giải ngân từng dự án, nhóm dự án gắn với đánh giá kết quả công tác.

Khẩn trương phân bổ 38,4 nghìn tỷ đồng kế hoạch vốn đã được Thủ tướng Chính phủ giao. Thường xuyên rà soát, kịp thời điều chỉnh vốn từ dự án giải ngân chậm, hoặc không có khả năng giải ngân sang các dự án có khả năng giải ngân tốt và có nhu cầu bổ sung vốn. Đề xuất điều chỉnh kế hoạch vốn đầu tư công năm 2025 của bộ, cơ quan Trung ương và địa phương mình (nếu có), gửi Bộ Tài chính trước ngày 20/9/2025.

Tiếp tục huy động cả hệ thống chính trị vào cuộc để quyết liệt thực hiện công tác giải phóng mặt bằng; đồng thời tăng cường thông tin truyền thông, tạo đồng thuận xã hội, ủng hộ của người dân.

Xử lý nghiêm các chủ đầu tư, ban quản lý dự án, nhà thầu cố tình gây khó khăn, cản trở làm chậm tiến độ giao vốn, giải ngân vốn; kiểm điểm, xử lý kịp thời các cán bộ yếu kém, tiêu cực, không hoàn thành nhiệm vụ được giao.

Tập trung xây dựng, ban hành hoặc trình cấp có thẩm quyền ban hành các văn bản quy phạm pháp luật, hướng dẫn liên quan đến giải ngân vốn đầu tư công, nhất là với các Luật mới được thông qua. Kịp thời báo cáo, đề xuất, kiến nghị xử lý các khó khăn, vướng mắc vượt quá thẩm quyền.

Thủ tướng Chính phủ yêu cầu, Bộ Xây dựng, Bộ Nông nghiệp và Môi trường và UBND các tỉnh, thành phố tập trung tháo gỡ khó khăn, vướng mắc về khai thác khoáng sản là vật liệu xây dựng thông thường bảo đảm nguồn cung cho các dự án, đặc biệt các dự án hạ tầng giao thông trọng điểm, dự án quan trọng quốc gia.

Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với các bộ, cơ quan, địa phương liên quan khẩn trương rà soát, tổng hợp chung và đề xuất cấp có thẩm quyền về việc điều chuyển vốn từ bộ, cơ quan, địa phương không có nhu cầu sử dụng sang bộ, cơ quan, địa phương có nhu cầu bổ sung vốn để đẩy nhanh tiến độ dự án, bảo đảm giải ngân hết số vốn được bổ sung trong năm 2025 theo đúng quy định pháp luật; đồng thời yêu cầu các bộ, cơ quan, địa phương trả lại vốn phải kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm đối với việc không giải ngân hết vốn được giao.

Đồng thời, Thủ tướng cũng nhấn mạnh việc tiếp tục phát huy vai trò của 8 Tổ công tác của Thủ tướng Chính phủ về đôn đốc, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong sản xuất kinh doanh, xuất nhập khẩu, xây dựng hạ tầng, thúc đẩy tăng trưởng, đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công; và các Tổ công tác về đôn đốc giải ngân vốn đầu tư công tại các bộ, ngành, địa phương.

Thủ tướng đề nghị các bộ, cơ quan theo chức năng nhiệm vụ được giao nghiên cứu, khẩn trương xử lý các kiến nghị của các đại biểu dự Hội nghị theo thẩm quyền và quy định; đề xuất báo cáo Thủ tướng Chính phủ đối với những nội dung vượt thẩm quyền.

Ngoài ra, Thủ tướng yêu cầu và kêu gọi các bộ ngành, cơ quan địa phương, các chủ thể liên quan, nhất là người đứng đầu, phát huy tinh thần trách nhiệm cao nhất trong giải ngân đầu tư công, chung sức, đồng lòng để vượt qua khó khăn, thách thức, không để tình trạng trì trệ, "không để có tiền mà không tiêu được"; lựa chọn đúng nhà thầu với yêu cầu thực hiện đúng cam kết, xây dựng đường găng tiến độ và theo dõi hằng tuần, kịp thời thay nhà thầu không đạt yêu cầu.

"Các chủ đầu tư, ban quản lý dự án, nhà thầu tiếp tục phát huy tinh thần "vượt nắng, thắng mưa", "ăn tranh thủ, ngủ khẩn trương", "thi công 3 ca 4 kíp", "làm việc xuyên ngày nghỉ, ngày lễ, ngày Tết", "chỉ bàn làm, không bàn lùi"... Từ đó, thúc đẩy giải ngân đầu tư công, bảo đảm tiến độ, hiệu quả, nâng cao chất lượng công trình, đúng quy định, quy trình, thủ tục, không để xảy ra tiêu cực, tham nhũng, lãng phí" - Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh.

Hồng Thái