Thủ tướng Pháp mất chức đẩy chính trường vào hỗn loạn

Theo đó, có tổng cộng 364 nghị sĩ đã bỏ phiếu chống Bayrou và 194 người bỏ phiếu ủng hộ ông sau khi ông kêu gọi mở cuộc bỏ phiếu bất tín nhiệm nhằm thúc đẩy kế hoạch tiết kiệm 44 tỷ euro (51 tỷ USD), bao gồm việc hủy bỏ hai ngày lễ và đóng băng chi tiêu của chính phủ. 364 phiếu chống Bayrou vượt xa ngưỡng 280 phiếu cần thiết.

Bayrou giờ đây sẽ buộc phải từ chức chỉ sau chín tháng tại nhiệm, nối gót người tiền nhiệm Michel Barnier, người đã thua trong cuộc bỏ phiếu bất tín nhiệm vào tháng 12 năm ngoái.

Theo Điện Élyseé, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron sẽ bổ nhiệm một thủ tướng mới trong những ngày tới. Nhưng sự ra đi của Bayrou khiến ông Macron không còn nhiều lựa chọn khả thi.

Sau diễn biến này, các nhà đầu tư đã lo lắng. Lợi suất trái phiếu chính phủ đã tăng cao hơn lợi suất trái phiếu Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha và Hy Lạp, những quốc gia từng là tâm điểm của cuộc khủng hoảng nợ trong khu vực đồng euro. Việc đánh giá xếp hạng nợ công của Pháp có thể bị hạ bậc sẽ giáng thêm một đòn nữa vào vị thế kinh tế của nước này tại châu Âu.

“Các vị có quyền bỏ phiếu bất tín nhiệm, nhưng các vị không có quyền xóa bỏ thực tế. Thực tế sẽ vẫn không ngừng tàn khốc: chi phí sẽ tiếp tục tăng, và gánh nặng nợ nần, vốn đã không thể chịu đựng nổi, sẽ ngày càng nặng nề và tốn kém hơn” - thủ tướng Bayrou phát biểu với các nhà lập pháp hôm 8/8 trước thềm cuộc bỏ phiếu.

Thủ tướng Pháp François Bayrou - Ảnh: Reuters

Sự bất ổn chính trị có thể bắt nguồn từ quyết định gây sốc của chính Tổng thống Macron vào năm ngoái khi kêu gọi tổ chức một cuộc bầu cử sớm. Bị kích động bởi kết quả đáng chú ý từ Đại hội toàn quốc cực hữu trong cuộc bầu cử Nghị viện Châu Âu vào tháng 5/2024, tổng thống Pháp đã buộc phải tổ chức một cuộc bỏ phiếu, trong đó đảng của ông mất ghế vào tay phe cực hữu và cực tả, khiến nước Pháp có một quốc hội bị chia rẽ.

Theo Điện Élyseé, ông Bayrou dự kiến sẽ đệ đơn từ chức lên Tổng thống Macron vào sáng 9/9, đồng thời cho biết ông Macron sẽ bổ nhiệm một thủ tướng mới trong những ngày tới.

Bộ trưởng Lực lượng Vũ trang Sébastien Lecornu và Bộ trưởng Tư pháp Gérald Darmanin dự kiến sẽ nằm trong số những ứng cử viên hàng đầu cho vị trí này.

Ngay cả trước cuộc bỏ phiếu, viễn cảnh ông Bayrou bị hạ bệ đã làm dấy lên những lời kêu gọi tổng thống từ chức, mặc dù ông đã tuyên bố sẽ phục vụ hết nhiệm kỳ. Lãnh đạo phe cực hữu - bà Marine Le Pen đã yêu cầu ông Macron giải tán quốc hội, nhưng cuộc bầu cử mới gần như chắc chắn sẽ củng cố đảng của bà và làm chia rẽ quốc hội Pháp hơn nữa.

Rắc rối đối với Macron là, sau ba thủ tướng trung dung thất bại, các đảng đối lập không còn tâm trạng để cho một thủ tướng khác cơ hội. Cả phe cực hữu và cực tả đều đã ra tín hiệu rằng họ sẽ ngay lập tức kêu gọi bỏ phiếu bất tín nhiệm nếu một thủ tướng như vậy được bổ nhiệm. Về lý thuyết, việc bổ nhiệm một thủ tướng từ một phe phái chính trị khác là một lựa chọn, nhưng một lựa chọn từ cánh hữu sẽ bị cánh tả ngăn cản, và ngược lại.

Đối với thủ tướng tiếp theo, cuộc chiến ngân sách sẽ cũng căng thẳng không kém. Đảng Xã hội muốn đánh thuế người giàu và đảo ngược các khoản cắt giảm thuế của Macron dành cho doanh nghiệp. Tất cả những điều này đều là ranh giới đỏ đối với Les Republicains (đảng Cộng hòa) - đảng bảo thủ lâu đời và là một nhân tố chủ chốt trong liên minh được thành lập sau cuộc bầu cử đột xuất. Hệ quả là tình trạng hỗn loạn tài chính của Pháp khó có thể được khắc phục trong thời gian tới.

Anh Duy