Thúc đẩy đầu tư hướng tới phát triển bền vững

Bộ quy tắc trách nhiệm giám sát khuyến khích các nhà đầu tư tổ chức tham gia vào việc giám sát và thúc đẩy các thực tiễn quản trị tốt

Thông lệ tốt

Hồi đầu tháng 12/2024, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đã tổ chức hội thảo quốc tế với chủ đề “Tài chính bền vững để nâng cao khả năng ứng phó với các thách thức toàn cầu, thúc đẩy một khu vực ASEAN phát triển bền vững và thịnh vượng”, thu hút sự tham gia của đông đảo khách mời. Tại sự kiện này, EastSpring đã chia sẻ sáng kiến quốc gia và khu vực trong việc xây dựng và triển khai Bộ quy tắc trách nhiệm giám sát, thảo luận về cơ hội và thách thức khi áp dụng bộ quy tắc này trong các bối cảnh văn hóa, pháp lý khác nhau của khu vực ASEAN.

Stewardship Code là một thông lệ mới, nhưng sẽ trở thành xu hướng với thị trường vốn khu vực và thế giới. Bộ quy tắc này hướng dẫn việc thiết lập các vai trò và trách nhiệm của các nhà đầu tư tổ chức nhằm thúc đẩy quản trị công ty tốt và bảo vệ quyền lợi của cổ đông bằng cách đảm bảo rằng các nhà đầu tư tổ chức có vai trò chủ động và có trách nhiệm đối với các công ty mà họ đầu tư. Điều này có ý nghĩa đặc biệt, bởi việc giải quyết vấn đề minh bạch và trách nhiệm trong các công ty tại Việt Nam đang là một thách thức quan trọng.

Ông Ngô Thế Triệu, Tổng giám đốc Công ty Quản lý quỹ EastSpring

Các nhà đầu tư tổ chức, với sức ảnh hưởng và nguồn lực tài chính lớn, có thể tác động mạnh mẽ đến các công ty mà họ đầu tư, khuyến khích các công ty này tuân thủ các nguyên tắc quản trị tốt, tạo ra sự phát triển bền vững và nâng cao giá trị lâu dài.

Các quốc gia trong khu vực ASEAN như Malaysia và Singapore đã áp dụng Bộ quy tắc trách nhiệm giám sát, khuyến khích các nhà đầu tư tổ chức tham gia vào việc giám sát và thúc đẩy các thực tiễn quản trị tốt. Các quốc gia này đã thấy được lợi ích từ việc áp dụng bộ quy tắc trong việc thu hút các nhà đầu tư quốc tế và cải thiện môi trường kinh doanh trong khu vực.

Việc triển khai một bộ quy tắc như vậy sẽ giúp Việt Nam thể hiện cam kết đối với việc thúc đẩy quản trị công ty tốt và đầu tư bền vững, qua đó thu hút thêm vốn đầu tư và củng cố nền tảng phát triển kinh tế lâu dài. Đây cũng là bước đi quan trọng để Việt Nam gia nhập sâu hơn vào nền kinh tế toàn cầu, tạo dựng môi trường đầu tư lành mạnh và bền vững.

Thách thức và cơ hội với Việt Nam

Việc triển khai Bộ quy tắc trách nhiệm giám sát có ý nghĩa quan trọng với các thành viên thị trường. Với các nhà đầu tư, bộ quy tắc giúp tăng cường quản lý rủi ro, đảm bảo lợi nhuận bền vững và cải thiện mối quan hệ với các công ty. Việc tham gia chủ động với các công ty thúc đẩy việc tạo ra giá trị, trong khi giảm thiểu rủi ro liên quan đến quản trị kém và các thực tiễn không bền vững.

Trong khi đó, các công ty tuân thủ các nguyên tắc đầu tư có trách nhiệm và quản trị tốt có nhiều khả năng thu hút được vốn từ các nhà đầu tư tổ chức, những người ưu tiên các thực tiễn bền vững và đạo đức trong kinh doanh, từ đó mở ra cơ hội tăng trưởng tốt hơn.

Khi các công ty áp dụng bộ quy tắc này, thị trường chứng khoán sẽ trở nên hấp dẫn hơn với các nhà đầu tư quốc tế đang tìm kiếm cơ hội đầu tư vào các doanh nghiệp được quản trị tốt và phát triển ổn định, bền vững, qua đó thu hút nhiều vốn đầu tư hơn vào nền kinh tế. Đối với xã hội, việc ưu tiên đầu tư có trách nhiệm và quản trị tốt giúp thúc đẩy các thực tiễn bảo vệ môi trường và cải thiện phúc lợi xã hội, đóng góp vào một tương lai bền vững hơn cho tất cả mọi người.

Tuy nhiên, thực tế tại Việt Nam, việc áp dụng Bộ quy tắc trách nhiệm giám sát đang đứng trước nhiều thách thức. Do hiểu biết về quản trị và đầu tư bền vững còn hạn chế, nhiều công ty không chú trọng đến việc áp dụng các thực tiễn này vào hoạt động của mình, làm giảm hiệu quả trong việc thúc đẩy sự phát triển bền vững và quản trị tốt.

Việt Nam chưa phát triển một bộ quy tắc riêng về trách nhiệm giám sát, việc thiếu một khuôn khổ rõ ràng khiến các nhà đầu tư có thể không đồng nhất trong cách thức và mức độ tham gia vào việc giám sát các công ty mà họ đầu tư, ảnh hưởng đến chất lượng quản trị và tính minh bạch.

Các tiêu chuẩn báo cáo môi trường, xã hội và quản trị (ESG) yếu kém, các yêu cầu công bố thông tin về ESG ở Việt Nam chưa phát triển và không có sự chuẩn hóa. Nhiều công ty niêm yết không công bố báo cáo phát triển bền vững, hoặc công bố chưa cụ thể, đầy đủ theo các chuẩn mực, thông lệ tốt trên thế giới khiến các nhà đầu tư khó đánh giá được hiệu quả và cam kết của các công ty đối với các yếu tố ESG.

Nguồn lực cho việc thực thi trách nhiệm giám sát còn hạn chế. Các nhà đầu tư tổ chức, đặc biệt là các quỹ nhỏ, có thể thiếu chuyên môn, công nghệ và nguồn lực tài chính để thực hiện giám sát một cách hiệu quả. Điều này khiến họ gặp khó khăn trong việc áp dụng các chiến lược đầu tư có trách nhiệm và quản trị tốt do thiếu sự hỗ trợ về kỹ thuật và tài chính.

Trong khi đó, thị trường đang chứng kiến sự gia tăng về cầu đầu tư bền vững. Sự phát triển của trái phiếu xanh và các dự án năng lượng tái tạo tại Việt Nam phản ánh sự quan tâm ngày càng tăng của các nhà đầu tư đối với tính bền vững. Các nhà đầu tư đang ngày càng chú trọng đến việc tài trợ cho các sáng kiến xanh và các dự án có tác động tích cực đến môi trường, thúc đẩy nhu cầu về đầu tư bền vững tại Việt Nam.

Cam kết của Việt Nam đối với mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 (COP26) và các quan hệ đối tác với các tổ chức như Ngân hàng Thế giới (World Bank) và Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) tạo ra động lực mạnh mẽ cho đầu tư bền vững. Những cam kết và hợp tác này giúp thúc đẩy các chính sách và sáng kiến đầu tư xanh và bền vững trong nước. Việt Nam có thể học hỏi từ các quốc gia ASEAN như Malaysia và Singapore, nơi đã triển khai thành công Stewardship Code. Những quốc gia này đã xây dựng các khuôn khổ rõ ràng về quản trị và đầu tư bền vững, mà Việt Nam có thể áp dụng để thúc đẩy các thực tiễn tương tự trong nước.

Thực tế, nhận thức về ESG đang cải thiện rõ rệt. Các công ty trong các ngành như năng lượng tái tạo và công nghệ đang tự nguyện áp dụng các thực tiễn ESG để thu hút vốn quốc tế. Sự gia tăng nhận thức về tầm quan trọng của việc tích hợp ESG trong hoạt động doanh nghiệp đang tạo ra một môi trường hỗ trợ cho các hoạt động giám sát tại Việt Nam. Các công ty và nhà đầu tư ngày càng nhận thấy sự quan trọng của ESG đối với phát triển bền vững.

Các cơ quan quản lý, bao gồm Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, đang thúc đẩy hoạt động công bố thông tin về ESG và bảo vệ quyền lợi của nhà đầu tư, mở đường cho việc thực hiện Bộ quy tắc trách nhiệm giám sát. Những cải cách này sẽ thúc đẩy sự minh bạch và trách nhiệm trong đầu tư, đồng thời tạo nền tảng cho việc áp dụng các thực tiễn quản trị bền vững tại Việt Nam. Các nhà quản lý nên khuyến khích thực hiện trách nhiệm giám sát với các tổ chức đầu tư, thông qua việc tuân thủ Bộ quy tắc trách nhiệm giám sát; xây dựng năng lực cho các nhà quản lý tài sản địa phương.

Các chính sách liên quan tới trách nhiệm giám sát cần được công bố minh bạch cho các bên liên quan hàng năm, đảm bảo rằng các nhà đầu tư và các bên liên quan có thông tin rõ ràng về cách thức và cam kết của công ty trong việc thực hiện.

Ngô Thế Triệu