Thúc đẩy giáo dục sở hữu trí tuệ cho thế hệ trẻ ASEAN

Cuộc họp về phát triển hệ sinh thái đổi mới sáng tạo gắn với giáo dục sở hữu trí tuệ ngày 24/11.

Từ ngày 24 đến 28/11 tại Hà Nội, Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) phối hợp Học viện Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới (WIPO Academy), Cơ quan Sáng chế Nhật Bản và Chương trình Sứ mệnh đổi mới sáng tạo Atal (Atal Innovation Mission - AIM) của Ấn Độ tổ chức chuỗi sự kiện quốc tế nhằm thúc đẩy giáo dục sở hữu trí tuệ tại Việt Nam và khu vực ASEAN, hướng tới hình thành thế hệ trẻ am hiểu sở hữu trí tuệ, nuôi dưỡng tư duy sáng tạo và thúc đẩy khởi nghiệp từ sớm.

Thúc đẩy giáo dục sở hữu trí tuệ từ trường học

Chuỗi sự kiện diễn ra đúng thời điểm thế giới đẩy mạnh phát triển các mô hình học tập mới gắn với công nghệ số, khi sở hữu trí tuệ trở thành công cụ chiến lược để đo năng lực đổi mới và chất lượng tri thức. Việc trang bị kiến thức sở hữu trí tuệ từ cấp phổ thông giúp hình thành văn hóa tôn trọng sáng tạo, đồng thời là nền tảng để Việt Nam xây dựng hệ thống sở hữu trí tuệ bền vững.

Mục tiêu của chương trình là nâng cao kiến thức và kỹ năng về sở hữu trí tuệ cho đội ngũ hoạch định chính sách, giáo viên, chuyên gia thiết kế chương trình giáo dục; thúc đẩy tích hợp hoạt động đổi mới sáng tạo vào trường học; xây dựng mạng lưới chia sẻ tài nguyên trong ASEAN và hỗ trợ thanh niên khởi nghiệp từ sớm.

Đáng chú ý, sự kiện cũng góp phần hiện thực hóa hai nghị quyết quan trọng: Nghị quyết 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia và Nghị quyết số 71-NQ/TW ngày 22/8/2025 về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo. Hai Nghị quyết đều nhấn mạnh yêu cầu nâng cao năng lực số, tư duy sáng tạo và thúc đẩy ứng dụng công nghệ trong giáo dục. Đây là nền tảng quan trọng để tích hợp giáo dục sở hữu trí tuệ trong toàn hệ thống giáo dục quốc dân.

Tăng cường hợp tác quốc tế về sở hữu trí tuệ

Chuỗi sự kiện là bước triển khai cụ thể sau chuyến thăm Việt Nam của Tổng Giám đốc WIPO Daren Tang tháng 9/2025. Trong chuyến thăm, ông đã tham dự Triển lãm các sản phẩm đổi mới sáng tạo của học sinh, sinh viên tại Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông. Ông đánh giá cao tiềm năng sáng tạo của học sinh, sinh viên Việt Nam và chứng kiến việc ký kết Bản ghi nhớ hợp tác giữa Cục Sở hữu trí tuệ và WIPO - đặt nền tảng cho các chương trình đào tạo, giáo dục và nâng cao năng lực sở hữu trí tuệ trong thời gian tới.

Các đại biểu thảo luận mô hình từ chương trình AIM (Ấn Độ), khả năng nhân rộng tại Việt Nam.

Ngày 24/11, cuộc họp về phát triển hệ sinh thái đổi mới sáng tạo gắn với giáo dục sở hữu trí tuệ tập trung thảo luận mô hình từ chương trình AIM (Ấn Độ), khả năng nhân rộng tại Việt Nam, định hướng hỗ trợ thanh niên khởi nghiệp và tăng cường hợp tác trong đào tạo. Sự kiện có sự tham gia của bà Altayework Tedla - Giám đốc WIPO Academy, các chuyên gia AIM, đại diện Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Giáo dục và Đào tạo và nhiều đơn vị liên quan.

Các ý kiến chia sẻ với định hướng hỗ trợ thanh niên khởi nghiệp.

Từ ngày 25 đến 28/11, Hội thảo quốc tế về giáo dục sở hữu trí tuệ dành cho khu vực ASEAN quy tụ hơn 30 đại biểu quốc tế là những nhà hoạch định chính sách, chuyên gia, giáo viên sở hữu trí tuệ cùng 50 đại biểu trong nước. Các đại biểu chia sẻ kinh nghiệm xây dựng chương trình giảng dạy sở hữu trí tuệ, sử dụng tài liệu của WIPO, thực hành thiết kế bài giảng, xử lý tình huống và khảo sát thực tế tại một số trường phổ thông tại Hà Nội.

Nền tảng chuyên môn từ WIPO Academy, IP4Y&T và AIM

WIPO Academy là đơn vị trực thuộc WIPO, được thành lập năm 1998, hoạt động như một trung tâm về giáo dục, đào tạo và xây dựng kỹ năng sở hữu trí tuệ. WIPO Academy tập trung vào việc hỗ trợ các quốc gia thành viên WIPO, đặc biệt là các nước đang phát triển, các nước kém phát triển nhất nhằm xây dựng năng lực trong lĩnh vực sở hữu trí tuệ, thúc đẩy đổi mới và sáng tạo.

Trong giai đoạn 2020-2025, Academy đã đào tạo hơn 550.000 thanh niên, trong đó hơn 56% là nữ. Các chương trình trải rộng từ giáo dục cơ bản, e-learning, đào tạo chuyên sâu, đến thạc sĩ liên kết với nhiều đại học danh tiếng.

Chương trình Intellectual Property for Youth and Teachers (IP4Y&T) là một sáng kiến của WIPO Academy nhằm thúc đẩy giáo dục sở hữu trí tuệ cho thanh thiếu niên và giáo viên, tập trung vào học sinh phổ thông. Chương trình này là một phần của Chiến lược Trao quyền thế hệ trẻ về sở hữu trí tuệ (IP-YES!) của WIPO, được triển khai qua các hoạt động gamified (hóa trò chơi) và thực tiễn để khơi dậy tinh thần sáng tạo và đổi mới.

Thời gian qua, trong khuôn khổ IP4Y&T, WIPO đã tổ chức các chương trình đào tạo trực tiếp cho 171 giáo viên trường học và mở rộng dịch vụ với các chương trình mới tại các nước ASEAN. Hàng nghìn học sinh được tiếp cận qua trại hè và câu lạc bộ đổi mới sáng tạo, giúp nâng cao kỹ năng sáng tạo và nhận thức sở hữu trí tuệ; xây dựng mạng lưới Đại sứ Thanh niên sở hữu trí tuệ và tích hợp vào Chiến lược Trao quyền thế hệ trẻ về sở hữu trí tuệ (IP-YES!)…

Atal Innovation Mission (AIM) là mô hình đổi mới sáng tạo quốc gia của Ấn Độ, được Chính phủ Ấn Độ triển khai từ năm 2016, hiện có hơn 10.000 phòng thí nghiệm Atal Tinkering Labs cho học sinh, mạng lưới trung tâm ươm tạo và chương trình giải quyết thách thức xã hội. Năm 2024, AIM ký Joint Letter of Intent (JLoI) với WIPO mở ra hợp tác quốc tế trong hỗ trợ thanh niên và giáo viên, xây dựng lab, tổ chức hackathon, chương trình trao đổi và phát triển năng lực.

Các mô hình này được kỳ vọng sẽ cung cấp kinh nghiệm và nguồn lực quan trọng cho Việt Nam và ASEAN trong việc xây dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo dựa trên sở hữu trí tuệ.

Chuỗi sự kiện từ ngày 24 đến 28/11 tại Hà Nội thu hút nhiều chuyên gia sở hữu trí tuệ, đại diện Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Giáo dục và Đào tạo và nhiều đơn vị liên quan.

Chuỗi sự kiện tại Hà Nội là bước tiến quan trọng trong nỗ lực đưa giáo dục sở hữu trí tuệ vào trường học, tạo nền tảng để xây dựng thế hệ trẻ tự tin sáng tạo, có năng lực hội nhập và khởi nghiệp trong kỷ nguyên kinh tế tri thức. Thông qua hợp tác với WIPO, AIM và nhiều đối tác quốc tế, Việt Nam đang chủ động tham gia vào mạng lưới giáo dục sở hữu trí tuệ của khu vực, từng bước hình thành văn hóa tôn trọng sáng tạo và thúc đẩy đổi mới sáng tạo từ gốc, ngay trong nhà trường.

TRÀ MY