Thúc đẩy sản phẩm xanh Việt Nam cần sự phối hợp của 'ba nhà'

Quang cảnh buổi tọa đàm

Sự kiện nằm trong chương trình Unitour do Hiệp hội Doanh nghiệp Hàng Việt Nam Chất lượng cao TP.HCM phối hợp tổ chức, với chủ đề xuyên suốt là ứng dụng khoa học vào sản xuất sản phẩm xanh.

Nghiên cứu và phát triển: "Nguồn sống" của hàng Việt

Bà Vũ Kim Hạnh, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Hàng Việt Nam Chất lượng cao TP.HCM, không ngần ngại khẳng định rằng hoạt động R&D chính là yếu tố quyết định sự tồn vong của hàng Việt Nam. Quan điểm này đặt ra một câu hỏi lớn: Tại sao một hoạt động quan trọng đến vậy lại chưa thực sự phát huy được tiềm năng?

Bà Vũ Kim Hạnh, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Hàng Việt Nam Chất lượng cao TP.HCM

Câu trả lời nằm ở sự thiếu kết nối giữa "ba nhà" gồm nhà nước, nhà trường và nhà doanh nghiệp. Mỗi bên đều có thế mạnh riêng nhưng lại hoạt động trên những quỹ đạo khác nhau. Nhà khoa học say mê nghiên cứu chuyên sâu, bài bản, đòi hỏi thời gian để đạt đến kết quả hoàn thiện. Trong khi đó, doanh nghiệp lại chịu áp lực từ thị trường, cần những giải pháp nhanh chóng để kịp chiến lược kinh doanh. Khoảng cách về nhịp độ này khiến hai bên như hai đường ray song song, gần nhau mà chưa gặp được nhau.

Từ phòng thí nghiệm đến kệ hàng: Hành trình không hề đơn giản

PGS.TS Ngô Đại Nghiệp, Trưởng phòng Quan hệ đối ngoại Trường ĐH Khoa học Tự nhiên

PGS.TS Ngô Đại Nghiệp, Trưởng phòng Quan hệ đối ngoại Trường ĐH Khoa học Tự nhiên, chỉ ra một thực tế đáng suy ngẫm: phần lớn nghiên cứu trong trường đại học chỉ dừng lại ở quy mô phòng thí nghiệm. Để biến những kết quả đó thành sản phẩm thương mại, cần có sự tin tưởng và đồng hành của doanh nghiệp ngay từ giai đoạn thử nghiệm ban đầu.

Nghịch lý ở chỗ, nhiều doanh nghiệp nằm ngay cạnh các trường đại học nhưng chưa chủ động đặt vấn đề với nhà nghiên cứu. Sự rụt rè này có thể xuất phát từ tâm lý ngại rủi ro, hoặc đơn giản là chưa nhận thức đầy đủ về tiềm năng hợp tác.

Bà Vũ Kim Hạnh đưa ra một nhận xét tinh tế khi lắng nghe câu chuyện của các doanh nghiệp tham gia tọa đàm: hoạt động nghiên cứu khi bước vào đời sống kinh tế thường không ồn ào, rực rỡ mà là một quá trình bền bỉ, có lúc thành công, có lúc thất bại. Phía sau những sản phẩm tưởng chừng bình dị như bột bánh xèo Hương Xưa hay các sản phẩm từ nghệ là cả một hành trình dài đầy nỗ lực mà ít người nhìn thấy.

Chuyển đổi xanh: Xu thế tất yếu và những thách thức

ThS Văn Chí Nam – Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Khoa học Tự nhiên – ĐHQG TP.HCM

ThS Văn Chí Nam, Phó Hiệu trưởng Trường ĐH Khoa học Tự nhiên, nhấn mạnh rằng để đáp ứng giai đoạn chuyển đổi xanh, cả công tác nghiên cứu lẫn đào tạo đều phải chuyển mình. Nhà trường đã xác định nhiệm vụ trọng tâm là đồng hành cùng sản xuất bền vững, chuẩn bị nguồn lực về cơ sở vật chất và đội ngũ để tiếp nhận những bài toán thực tiễn từ doanh nghiệp.

Từ phía doanh nghiệp, bà Từ Lê Thanh Vy, Phó Tổng Giám đốc Intermix, cho thấy áp lực chuyển đổi xanh không còn là lựa chọn mà đã trở thành yêu cầu bắt buộc. Người tiêu dùng ngày càng quan tâm đến sản phẩm an toàn, thân thiện môi trường. Công ty đang chủ động tìm hiểu các nguyên liệu mới theo hướng khoa học xanh, đồng thời hướng đến sử dụng bao bì tái chế hoặc bao bì giấy dù chi phí cao hơn.

Bà Thanh Vy bày tỏ kỳ vọng các trường đại học có thể chia sẻ những đề tài nghiên cứu về nguyên liệu xanh, bao bì bền vững để doanh nghiệp áp dụng trực tiếp vào sản xuất. Đây là tín hiệu tích cực cho thấy doanh nghiệp đã sẵn sàng mở cửa đón nhận tri thức từ giảng đường.

Các diễn giả tham dự tọa đàm

Đạo đức kinh doanh: Nền tảng cần coi trọng

Giữa những thảo luận về công nghệ và xu hướng thị trường, TS Huỳnh Kỳ Trân, Giám đốc Công ty Lan Hảo, đưa ra một góc nhìn khác biệt khi nhấn mạnh vai trò của đạo đức như nền tảng cho mọi sự phát triển bền vững. Ông trăn trở rằng nhiều sản phẩm tốt không được phát huy vì lời nói thật đôi khi thua lời quảng cáo giả dối.

Trong ngành thực phẩm và công nghệ sinh học, vấn đề đạo đức càng trở nên nhạy cảm. Những hoạt chất sinh học có thể mang lại hiệu quả thật sự, nhưng nếu bị lạm dụng, quảng cáo quá mức hoặc cố tình sử dụng liều cao gây hại, thì đó là hành vi trái đạo đức. TS Huỳnh Kỳ Trân đặc biệt quan tâm đến những người tiêu dùng yếu thế – phụ nữ có thu nhập thấp, công nhân với mức lương khiêm tốn – những người dễ bị tổn thương nhất trước chiêu trò marketing và giá cả bị đẩy lên vì chi phí quảng cáo.

Quan điểm này gợi mở một chiều sâu khác cho cuộc thảo luận về sản phẩm xanh: không chỉ xanh về môi trường mà còn phải "xanh" về đạo đức kinh doanh, đặt lợi ích cộng đồng lên trên lợi nhuận trước mắt.

Hướng đi nào cho tương lai?

Quang cảnh buổi tọa đàm

Uni Tour không chỉ là một sự kiện giao lưu mà còn là lời kêu gọi hành động. Để sản phẩm xanh Việt Nam thực sự cất cánh, cần sự chuyển biến từ nhiều phía. Nhà trường cần chủ động hơn trong việc giới thiệu các kết quả nghiên cứu có tiềm năng ứng dụng. Doanh nghiệp cần vượt qua tâm lý ngại rủi ro, sẵn sàng đầu tư vào R&D như một chiến lược dài hạn thay vì chi phí ngắn hạn. Và quan trọng không kém, cả hai bên cần xây dựng một ngôn ngữ chung, một nhịp độ phù hợp để cùng nhau tiến về phía trước.

Câu chuyện kết nối "ba nhà" không mới, nhưng trong bối cảnh chuyển đổi xanh đang trở thành xu thế toàn cầu, nó mang một ý nghĩa cấp thiết hơn bao giờ hết. Sản phẩm xanh Việt Nam sẽ chỉ có chỗ đứng vững chắc trên thị trường khi được xây dựng trên nền tảng khoa học vững chắc, đạo đức kinh doanh trong sáng và sự hợp tác chân thành giữa các bên liên quan.

Bùi Tú