Thúc đẩy sản xuất, kinh doanh, bảo đảm thu ngân sách nhà nước vững chắc

Đánh giá về tình hình thực hiện NSNN năm 2019, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính-Ngân sách của Quốc hội Nguyễn Đức Hải đánh giá cao nỗ lực của Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương và sự cố gắng của cộng đồng doanh nghiệp, các tầng lớp nhân dân, sự chủ động, tích cực của ngành tài chính, cùng với sự phối hợp có trách nhiệm cao của các cơ quan trong hệ thống chính trị đã nỗ lực cố gắng vượt qua khó khăn, thách thức để thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ tài chính- ngân sách trong năm 2019 đã đề ra.

Tuy nhiên, Chủ nhiệm Nguyễn Đức Hải đánh giá, mặc dù ước thu NSNN năm 2019 là năm thứ tư vượt dự toán, nhưng còn chưa chắc chắn. Thu nội địa chỉ tăng 1,9% so với dự toán. Số thu NSNN thực chất từ nội lực nền kinh tế tăng còn thấp. Năm 2019, nhiều địa phương ước thu thấp không đạt dự toán Chính phủ giao và HĐND giao. Một số địa phương là trọng điểm thu NSNN lại có tiến độ thu chậm, như: TP Hà Nội, TP Hồ Chí Minh… Đề nghị Chính phủ lưu ý có biện pháp quyết liệt để thực hiện các vấn đề này trong công tác hành thu NSNN từ nay đến cuối năm.

Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính- Ngân sách của Quốc hội Nguyễn Đức Hải trình bày báo cáo trước Quốc hội. Ảnh: Quốc hội.

Bên cạnh đó, theo Chủ nhiệm Nguyễn Đức Hải, tỷ lệ huy động từ thuế, phí vào NSNN chỉ đạt 20,2%GDP, chưa đạt yêu cầu do Quốc hội đề ra là 21%GDP. Thu từ 3 khu vực doanh nghiệp đều không đạt dự toán. Điều này cho thấy tình hình sản xuất, kinh doanh vẫn còn nhiều khó khăn. Đề nghị Chính phủ cần tiếp tục có những giải pháp mới để thúc đẩy sản xuất, kinh doanh trong nước, góp phần bảo đảm thu NSNN ngày càng vững chắc hơn từ các khu vực kinh tế.

Đối với công tác quản lý thuế, tính đến ngày 31-8-2019, tổng số tiền nợ thuế là 88.253 tỷ đồng, tăng 8,2% so với 31-12-2018, chưa đáp ứng yêu cầu của Nghị quyết số 70/2018/QH14 của Quốc hội về dự toán NSNN năm 2019 là giảm nợ đọng thuế. Đề nghị Chính phủ giải trình cụ thể hơn.

Chủ nhiệm Nguyễn Đức Hải cũng đề nghị, từ nay đến cuối năm, Chính phủ cần có biện pháp kiểm soát chặt chẽ hoạt động xuất nhập khẩu để tăng thu và đẩy mạnh việc truy thu trong lĩnh vực này. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra thuế sau hoàn thuế, sau thông quan, xác định số hoàn thuế giá trị gia tăng cho phù hợp; quyết liệt hơn trong việc đôn đốc thu hồi nợ đọng thuế xuất nhập khẩu nhằm phấn đấu vượt thu cao hơn so với số dự ước.

Về chi NSNN năm 2019, Ủy ban TCNS nhận thấy, mặc dù Chính phủ đã nỗ lực để giảm chi thường xuyên, chú trọng công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng phí… nhưng về cơ bản, những tồn tại trong chi thường xuyên đã được Quốc hội đề cập trong những năm gần đây vẫn chưa được khắc phục triệt để.

Đặc biệt, vốn đầu tư phát triển tiếp tục giải ngân rất chậm. Tỷ lệ giải ngân đến nay mới chỉ đạt 49,1% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao; khả năng giải ngân hết nguồn vốn trong năm 2019 là khó khăn. Nguyên nhân là do việc chuẩn bị dự án đầu tư, giao dự toán chậm, giải phóng mặt bằng khó khăn… Các vấn đề này đã kéo dài nhiều năm nhưng biện pháp khắc phục chưa thật sự quyết liệt, khiến hiệu quả đạt thấp. Vì vậy, trong thời gian tới, ngoài việc tiếp tục nghiên cứu hoàn thiện về cơ chế, chính sách, đề nghị Chính phủ chú trọng đến khâu tổ chức thực hiện quy định pháp luật về tài chính, ngân sách, trong đó có Luật đầu tư công.

Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính-Ngân sách cũng tán thành với Báo cáo của Chính phủ về đánh giá bội chi, cân đối NSNN năm 2019. Theo đó, bội chi NSNN năm 2019 ước bằng 3,4%GDP; nợ công bằng 56,1%GDP, nợ chính phủ bằng 49,2%GDP và nợ nước ngoài của quốc gia bằng 45,8%GDP, đều giảm so với dự toán; bội chi ngân sách địa phương giảm so với dự toán Quốc hội quyết định (giảm 12.500 tỷ đồng).

Về tổng dự toán thu NSNN năm 2020, Chính phủ xây dựng tổng dự toán thu NSNN tăng 3,8% so với ước thực hiện năm 2019. Chủ nhiệm Nguyễn Đức Hải cơ bản đồng ý với đề xuất của Chính phủ. Tuy nhiên, đề nghị Chính phủ tiếp tục theo dõi sát tình hình, đánh giá tác động các khoản tăng thu và giảm thu NSNN trong năm 2020 để phấn đấu tăng thu ở mức cao hơn (khoảng 4-4,5%), tập trung các biện pháp để phấn đấu thu NSNN cao hơn so với mục tiêu đề ra của cả giai đoạn.

Đáng chú ý, về chi cải cách tiền lương, theo Chủ nhiệm Nguyễn Đức Hải, đa số ý kiến nhất trí với đề xuất tăng lương cơ sở lên 1,6 triệu đồng/tháng. Một số ý kiến cho rằng, cần cân nhắc việc tăng lương vì có thể làm cho chi NSNN mang tính chất chi tiêu dùng nhiều hơn cho chi ĐTPT khi sẽ phải dùng 50% nguồn tăng thu so với dự toán của NSĐP và 40% tăng thu của ngân sách Trung ương cho cải cách tiền lương.

Về bội chi NSNN, Chủ nhiệm Nguyễn Đức Hải đồng ý với đề nghị của Chính phủ giữ mức bội chi NSNN 3,44%GDP. Tuy nhiên, có ý kiến đề nghị cần cân nhắc dự toán bội chi NSĐP là 0,24%GDP sau khi đã tính đến yêu cầu của các địa phương trọng điểm, để dành dư địa cho NSTW phát huy vai trò chủ đạo.

Về nợ công, Chủ nhiệm Nguyễn Đức Hải nhất trí với Báo cáo của Chính phủ, đến hết năm 2020, dự kiến mức dư nợ công là 54,3%GDP, nợ Chính phủ là 48,5%GDP, nợ nước ngoài của quốc gia là 45,5%GDP. Tuy nhiên, đề nghị Chính phủ báo cáo rõ Quốc hội tại kỳ họp này về tất cả các khoản nợ của NSNN như: Nợ đọng xây dựng cơ bản, nợ vốn ứng trước, nợ nguồn thanh toán của NSNN; đồng thời lưu ý về rủi ro thanh khoản, kỳ hạn trái phiếu, lãi suất huy động và vấn đề đảo nợ… để bảo đảm an ninh tài chính quốc gia...

NGUYỄN THẢO