Thúc đẩy vận tải thủy phục vụ xuất nhập khẩu của Đồng bằng sông Cửu Long

Thứ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Nguyễn Xuân Sang phát biểu tại hội nghị. Ảnh: Thanh Liêm - TTXVN

Phát biểu tại hội nghị, ông Nguyễn Xuân Sang, Thứ trưởng Bộ Giao thông Vận tải cho biết, từ khi tuyến luồng Quan Chánh Bố đưa vào hoạt động, với cốt luồng là -6,5m cho phép các tàu biển có trọng tải từ 10.000 – 20.000 tấn ra vào, số lượng tàu thuyền và sản lượng hàng hóa thông qua các cảng ở Cần Thơ và lân cận tăng rất nhanh.

Tuy nhiên, việc nạo vét, duy tu luồng Quan Chánh Bố sau đó gặp trở ngại vì tốc độ bồi lắng nhanh, nhiều năm việc nạo vét không đạt kế hoạch đề ra, thậm chí có những năm phải trả lại tiền cho ngân sách trong khi nhu cầu nạo vét rất lớn. Đây là vấn đề trăn trở của Bộ Giao thông Vận tải, thành phố Cần Thơ cũng như các doanh nghiệp.

Theo Thứ trưởng Nguyễn Xuân Sang, việc đầu tư giai đoạn 2 của tuyến luồng sông Hậu đang được tiến hành đồng loạt ở tất cả các hạng mục như: kè, đường ven sông...; trong đó, hạng mục quan trọng là xây dựng 2 khu tránh tàu trên luồng Quan Chánh Bố để nâng cao năng lực của tuyến luồng. Hiện nay, Bộ Giao thông Vận tải đang chỉ đạo quyết liệt để có thể hoàn thành dự án chậm nhất trong quý II/2023. Khi đó, khối lượng bồi lắng sẽ giảm đi, tốc độ chạy tàu được tăng lên, từ đó cải thiện hiệu quả của tuyến luồng.

Lãnh đạo Bộ Giao thông Vận tải cho rằng, công tác đầu tư đã đạt được hiệu quả đối với luồng hàng hải sông Hậu. Sau nhiều năm nạo vét, duy tu, hiện nay chuẩn tắc của luồng Quan Chánh Bố đã gần như đạt được như thiết kế ban đầu. Tuy nhiên, vấn đề đặt ra là làm sao có những giải pháp để khai thác hiệu quả tuyến luồng này cùng hệ thống cơ sở hạ tầng kèm theo để hàng hóa có thể thông thương trực tiếp từ ngay các cảng của Cần Thơ.

Thông qua hội nghị, Bộ Giao thông Vận tải mong muốn ghi nhận các ý kiến, góp ý của các doanh nghiệp nhằm thúc đẩy các tuyến vận tải biển đi qua luồng Quan Chánh Bố về các cảng trên sông Hậu, tạo điều kiện cho hàng hóa của Đồng bằng sông Cửu Long có thể xuất khẩu trực tiếp đi các nước trên thế giới hay trung chuyển đến cảng Cái Mép – Thị Vải mà không phải vận chuyển bằng đường bộ hoặc các tuyến đường thủy nhỏ như hiện nay.

“Đây là mục tiêu, hy vọng và nỗ lực không nhỏ, nhưng giải pháp cụ thể thì phải trông chờ vào các doanh nghiệp vận tải biển, vận tải thủy, doanh nghiệp cảng biển cũng như những đơn vị hoạt động trong các lĩnh vực liên quan” - Thứ trưởng Nguyễn Xuân Sang nói.

Quang cảnh hội nghị. Ảnh: Thanh Liêm - TTXVN

Ông Phạm Quốc Long - Chủ tịch Hiệp hội Đại lý, Môi giới và Dịch vụ hàng hải Việt Nam (Visaba) cho biết, thống kê của Hiệp hội Cảng biển Việt Nam (VPA), sản lượng thông qua hệ thống cảng của Đồng bằng sông Cửu Long trung bình giai đoạn 2016 - 2022 chỉ tăng khoảng 4%/năm, thấp đáng kể so với các nhóm cảng khác và trung bình của cả nước.

Trong khi đó, nếu so sánh các tuyến từ Đồng bằng sông Cửu Long, cụ thể là Cần Thơ đến cụm cảng khu vực Thành phố Hồ Chí Minh và cụm cảng nước sâu Cái Mép – Thị Vải, xét về thời gian tuy dài hơn so với đường bộ, nhưng với khối lượng vận chuyển lớn, giá thành vận chuyển thấp. Vận tải thủy là loại hình vận chuyển hiệu quả, góp phần đáng kể trong việc giảm sức ép lên các loại hình giao thông khác, đặc biệt thân thiện với môi trường và khá an toàn.

Với sản lượng hàng năm 70 - 75% lượng hàng xuất khẩu của vùng được vận chuyển lên các cảng ở Đông Nam Bộ, ông Long đề xuất cần có những giải pháp căn cơ để thúc đẩy phương thức vận tải thủy, đưa vận tải thủy container giữa Đồng bằng sông Cửu Long và khu vực cảng nước sâu Cái Mép trở nên thuận tiện và hiệu quả hơn.

Cụ thể, nghiên cứu bổ sung thêm quy hoạch hệ thống cảng thủy nội địa, kho cảng cạn, depot (nơi tập kết container rỗng, sửa chữa container, hàng hóa chờ xuất) tại các khu vực kinh tế trọng điểm của Đồng bằng sông Cửu Long và Đông Nam Bộ để tập kết hàng hóa từ các khu công nghiệp, tăng cường kết nối hàng hóa đến các cảng biển trong khu vực.

Đại diện Visaba cũng đề nghị tạo điều kiện để các doanh nghiệp hợp tác với hãng tàu nước ngoài mở depot tại khu vực Đồng bằng sông Cửu Long vì hiện nay vận chuyển bằng đường bộ và đường thủy, các xe tải cũng như sà lan phải chạy lên Thành phố Hồ Chí Minh lấy vỏ rỗng, về kho đóng hàng rồi lại quay ngược lại để trả hàng, việc này rất tốn kém.

Phó Tổng giám đốc Tổng công ty Tân Cảng Sài Gòn Phùng Ngọc Minh cho biết, ngày 24/10/2016, sau khi Cục Hàng hải Việt Nam có quyết định về khai thông tuyến luồng Quan Chánh Bố, đơn vị đã khai trương tuyến tàu container nội địa Hải Phòng – Hồ Chí Minh – Tân Cảng Cái Cui với tần suất 1 chuyến/tuần. Tuy nhiên, chỉ một năm sau, tuyến này đã phải tạm ngưng khai thác do yếu tố độ sâu luồng không đảm bảo. Hiện tại, sau khi việc nạo vét tuyến luồng đã cơ bản hoàn tất, Tân Cảng Sài Gòn cũng đang xem xét phối hợp với các hãng tàu nội địa khác mở trở lại tuyến tàu container cập cảng Tân Cảng Cái Cui.

Đối với định hướng phát triển nhằm thu hút tàu quốc tế, tàu container nội địa chạy biển có thể hoạt động ổn định và lâu dài vào cụm cảng biển Cần Thơ, ông Minh cho rằng, cần nghiên cứu xem xét đánh giá lại khả năng bồi lắng, dòng chảy và thực hiện xã hội hóa đầu tư nạo vét khơi luồng cửa Định An và đảm bảo nạo vét thường xuyên để duy trì mớn nước ổn định cho luồng Quan Chánh Bố. Cùng đó, tiếp tục quan tâm đầu tư, nâng cấp các tuyến luồng thủy nội địa kết nối khu vực Đồng bằng sông Cửu Long lên khu vực Tp. Hồ Chí Minh, Bà Rịa - Vũng Tàu.

Lãnh đạo Tổng công ty Tân Cảng Sài Gòn cũng đề xuất UBND Thành phố Cần Thơ có chính sách ưu đãi với một số chuyến tàu đầu tiên cho các hãng tàu tiên phong để khuyến khích, phát triển các tàu trung chuyển quốc tế. Đơn cử tuyến nội Á như Cần Thơ – Thành phố Hồ Chí Minh – Singapore hay Phòng Thành - Hong Kong (Trung Quốc).

Các doanh nghiệp xuất nhập khẩu trong khu vực nên ưu tiên sử dụng, đặt chỗ với các hãng tàu để khai thông tuyến. Theo tính toán từ các hãng tàu, việc mở tuyến tàu container quốc tế trực tiếp từ Cần Thơ có thể giúp giảm đến 30 - 35% chi phí logistics cho doanh nghiệp.

Ông Nguyễn Quốc Hưng, Tổng giám đốc Công ty cổ phần Cảng Cần Thơ đề nghị UBND thành phố Cần Thơ và các sở, ngành tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động lưu thông hàng hóa đi - đến cảng; có chính sách hỗ trợ và điều tiết để chủ hàng, doanh nghiệp xuất nhập khẩu trong vùng đưa hàng hóa về các cảng biển đầu mối xuất nhập khẩu hàng hóa trên địa bàn thành phố. Đối với các hãng tàu, ông Hưng đề xuất Cần Thơ có chính sách hỗ trợ chi phí để hãng tàu phát triển các tuyến sử dụng tàu lớn 10.000 DWT trở lên vào luồng sông Hậu./.

Thanh Liêm/TTXVN