Thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp: Gỡ khó từ cơ sở (Bài 1) - 'Nút thắt'

Cán bộ xã Sơn Điện trao đổi công việc với đội ngũ công chức sau vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Ảnh: THẢO NGUYÊN

Khắc phục tình trạng thiếu cán bộ ở các xã miền núi

Thực hiện chủ trương lớn của Trung ương về sắp xếp tổ chức bộ máy hành chính tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, từ ngày 1/7, xã Sơn Điện chính thức vận hành theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Bước đầu triển khai, Sơn Điện ghi nhận nhiều chuyển biến tích cực với 98,7% hồ sơ hành chính được giải quyết đúng hoặc trước hạn; 100% hồ sơ được số hóa và công khai tiến độ xử lý... Tuy nhiên, giai đoạn đầu triển khai mô hình mới, không tránh khỏi những lúng túng ban đầu. Đó là việc thay đổi cơ chế quản lý, luồng công việc, phần mềm hành chính,... khiến cán bộ xã phải vừa làm, vừa học, vừa thích nghi, vừa hoàn thiện quy trình. Bên cạnh đó, đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức còn thiếu nhiều (so với biên chế tỉnh giao, số lượng cán bộ, công chức, viên chức cơ quan đảng, chính quyền và MTTQ còn thiếu 26 người).

Không chỉ riêng xã Sơn Điện, nhiều xã vùng cao, biên giới của tỉnh Thanh Hóa cũng gặp nhiều khó khăn trong vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, trong đó không chỉ thiếu về đội ngũ cán bộ mà còn phải khắc phục tình trạng khó khăn về sắp xếp, bố trí nơi làm việc, cơ sở vật chất... Việc vận hành mô hình mới, khối lượng công việc tăng lên rõ rệt trong khi đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức còn thiếu và chưa đồng bộ, nhiều người kiêm nhiệm 2 - 3 lĩnh vực; một số lĩnh vực chuyên sâu như tài chính, đất đai, công nghệ thông tin chưa có cán bộ chuyên trách. Cơ sở vật chất, hạ tầng kỹ thuật còn khó khăn, trụ sở xã đã được đầu tư nhưng còn thiếu đồng bộ; hệ thống máy tính, mạng truyền dẫn, thiết bị số còn hạn chế, ảnh hưởng đến quá trình xử lý hồ sơ điện tử và triển khai chính quyền số...

Trước những sự khó này, Đảng ủy và UBND xã Sơn Điện đã thể hiện tinh thần chủ động, thích ứng và sáng tạo để gỡ khó từng bước. "Địa phương đã tăng cường đổi mới quản trị hành chính, thực hiện phân công “rõ người – rõ việc – rõ trách nhiệm”, lấy hiệu quả phục vụ Nhân dân làm thước đo. Phát huy dân chủ cơ sở, tăng cường đối thoại với Nhân dân, giải quyết kịp thời phản ánh, kiến nghị, tạo niềm tin và sự đồng thuận trong cộng đồng thông qua việc thường xuyên gặp gỡ, trao đổi với bí thư, trưởng bản và dự các đợt sinh hoạt chi bộ hằng tháng", đồng chí Trịnh Vinh Lực, Bí thư Đảng ủy xã Sơn Điện cho biết.

Nhằm khắc phục tình trạng thiếu cán bộ tại các xã miền núi sau sáp nhập, UBND tỉnh thực hiện biệt phái 15 công chức của các sở, ngành và điều động 160 công chức của các xã, phường khu vực đồng bằng đến công tác tại khối chính quyền của các xã miền núi, vùng cao, biên giới còn thiếu công chức so với quy định. Qua đó, cơ bản đã khắc phục được tình trạng thiếu hụt cán bộ, công chức ở các xã thuộc khu vực miền núi, vùng cao, biên giới, đáp ứng được yêu cầu hoạt động của chính quyền địa phương.

Về lâu dài, để khắc phục tình trạng thiếu công chức, tỉnh xem xét, cho chủ trương thuyên chuyển, tiếp nhận công chức từ xã, phường này sang xã, phường khác nhằm khắc phục, cân đối số công chức từ đơn vị dôi dư đến đơn vị còn thiếu hoặc để bảo đảm cân đối số lượng người làm việc ở các vị trí công chức giữa các đơn vị; cho phép các xã, phường được ký hợp đồng lao động để thực hiện một số nhiệm vụ, công việc tại địa phương...

Để các trung tâm hoạt động hiệu quả

Thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp với nhiều công việc quan trọng, trong đó có việc vận hành, đi vào hoạt động của các trung tâm đặc thù như trung tâm phục vụ hành chính công; trung tâm cung ứng dịch vụ công cấp xã. Đến nay, Thanh Hóa đã có 100% xã, phường mới thành lập và đưa vào hoạt động trung tâm phục vụ hành chính công cấp xã. Các trung tâm cơ bản được bố trí riêng biệt, được lắp đặt các trang thiết bị thiết yếu và bố trí cán bộ trực thường xuyên, kịp thời hướng dẫn, hỗ trợ người dân tra cứu thông tin, tiếp nhận và giải quyết thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông, góp phần nâng cao chất lượng phục vụ Nhân dân và hiệu quả cải cách hành chính ở cơ sở.

Tuy nhiên, theo phản ánh từ cơ sở, đa số người dân vẫn còn lúng túng trong việc hoàn thiện các bước đăng ký lên cổng thông tin điện tử khiến cho việc giải quyết thủ tục còn chậm, gián đoạn. Để nâng cao hiệu quả hoạt động, giải quyết các thủ tục hành chính thuận lợi thì hơn hết, ngoài việc trang bị cơ sở vật chất, kỹ thuật, sắp xếp bố trí cán bộ tại trung tâm phục vụ hành chính công thì yếu tố quan trọng đó là nâng cao nhận thức, hiểu biết của người dân, chính người dân phải chủ động “hòa nhập” với môi trường công nghệ số, tiến hành thành thạo các thao tác đăng ký, đăng nhập thông tin qua ứng dụng định danh điện tử VNeID.

Tại Trung tâm Phục vụ hành chính công xã Hậu Lộc, bà Trương Thị Hường, thôn Trung Tâm đến làm thủ tục xin cấp lại giấy đăng ký kết hôn. Tại đây, bà Hường đã được cán bộ trung tâm hướng dẫn đăng nhập qua ứng dụng VNeID. Chị Nguyễn Thị Hải, công chức đang làm việc tại Trung tâm Phục vụ hành chính công xã Hậu Lộc chia sẻ: "Trung tâm chỉ có 5 cán bộ, công chức đang làm việc, khối lượng công việc, văn bản, hồ sơ xử lý nhiều, tuy nhiên, chúng tôi vẫn dành thời gian để hướng dẫn người dân thực hiện dịch vụ công trực tuyến, cập nhật hồ sơ...".

Nắm bắt được những khó khăn từ cơ sở, tỉnh Thanh Hóa đề xuất Trung ương nghiên cứu sửa đổi, bổ sung quy định phân định thẩm quyền chứng thực, trong đó giao quyền cho phó giám đốc trung tâm phục vụ hành chính công cấp xã có thẩm quyền ký chứng thực các loại hồ sơ, tài liệu; quy định, hướng dẫn việc tiếp nhận hồ sơ thủ tục hành chính của cá nhân, tổ chức phi địa giới hành chính của xã, phường nhằm giảm áp lực cho những đơn vị có quy mô dân số đông, cũng như giảm thời gian, đi lại của cá nhân, tổ chức. Đề xuất Trung ương quan tâm nâng cấp hạ tầng Cổng dịch vụ công Quốc gia; hỗ trợ nội dung liên quan đến thông tin cá nhân để tạo điều kiện thuận lợi cho việc điền tự động các biểu mẫu...

Cùng với hoạt động của trung tâm phục vụ hành chính công, hiện nay các trung tâm cung ứng dịch vụ công các xã, phường cũng bắt đầu hoạt động nhưng hiệu quả chưa cao, cần có những giải pháp kịp thời. Đến nay, toàn tỉnh có 135/166 xã, phường đã thành lập Trung tâm Cung ứng dịch vụ công, với tổng số 397 người làm việc (mỗi trung tâm được giao từ 3 biên chế trở lên). Tuy nhiên, tổ chức và hoạt động của các trung tâm trong thời gian qua gặp khó khăn, vướng mắc, biên chế sự nghiệp giao chưa đáp ứng với nhu cầu thực tế.

Để khắc phục những khó khăn, bất cập nêu trên, UBND tỉnh ban hành hướng dẫn về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Trung tâm Cung ứng dịch vụ công cấp xã. Đồng thời, đề xuất cấp có thẩm quyền một số nội dung như sửa đổi, bổ sung một số điều tại Nghị định số 120/2020/NĐ-CP ngày 07/10/2020 của Chính phủ; Ban hành quy định về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Trung tâm Cung ứng dịch vụ công cấp xã; Hướng dẫn thủ tục và thực hiện khắc dấu, cấp dấu cho các Trung tâm Cung ứng dịch vụ công cấp xã, làm cơ sở để các trung tâm thực hiện nhiệm vụ theo thẩm quyền được giao.

Từ ngày 1/7/2025, 166 xã, phường mới của tỉnh Thanh Hóa đã chính thức đi vào hoạt động theo mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp, bảo đảm thông suốt, liên tục, không gián đoạn. Với vai trò là cấp hành chính trực tiếp, gần dân nhất, các xã, phường mới đã nhanh chóng ổn định tổ chức, chủ động đổi mới phương thức làm việc theo hướng phục vụ, lấy người dân làm trung tâm. Bên cạnh những điều kiện thuận lợi, việc vận hành chính quyền địa phương 2 cấp còn những khó khăn ban đầu, vì vậy, cần thiết phải có sự chủ động, linh hoạt từ cơ sở, đồng thời có sự chỉ đạo, kịp thời gỡ khó của trung ương, tỉnh.

Ngọc Huấn